نگاهی به نمایش خیابانی ”نیم ساعت نفس‌گیر”

علی تدین صدوقی
دو مرد همزمان برای احراز شغلی فراخوانده می‌شوند آنها تنها نیم ساعت فرصت دارند تا خود را به شرکت برسانند. یکی لمپنی با کلاه مخملی و دستمال یزدی است و دیگری یک فرد معمولی در قالب روشنفکران با بارانی سفید و کروات و کلاه بره. این موقعیت زمینه‌ای را فراهم می‌سازد تا نقابی بین دو فرهنگ رایج در جامعه انجام شود و از این راستا مسایل و مشکلات نیز گفته شود. چیزی که در تئاتر خیابانی باید مورد نظر قرار گیرد تنها داشتن یک طرح و یا ایجاد یک موقعیت نمایشی نیست بلکه ‌باید موقعیت و شرایط را با استفاده از ابزار و عناصری که تئاتر خیابانی در اختیارمان می‌گذارد نمایشی کنیم. نمایش خیابانی به لحاظ آزادی خواهی و شالوده شکنی که فی‌نفسه در آن وجود دارد به نوعی تئاتر اعتراض است. اما آیا مشکلاتی که دیگر در جامعه به صورت اموری روزمره درآمده می‌توانند قابل طرح باشند. آیا نمی‌شد که با دیدی عمیق‌تر و موشکافانه‌تر به همین مسائل نگاه کرد. چرا که اگر چنین نباشد در معضلی به اسم شعار و شعارزدگی فرو خواهیم غلطید و برای فرار از مخمصه دست به حرکات به اصطلاح کمیک می‌زنیم که نه ربطی به نمایش دارد و نه از دل آن جوشیده است؛ صرفاً چون وصله‌ای ناجوربرای خنداندن مردم و رساندن زمان به یک نمایش فرضاً 30 دقیقه‌ای. اصولاً در اکثر تئاترهای خیابانی ما خنداندن مردم اصل قرار گرفته است بدون توجهی به چندوچونی و آن. در این نمایش کارگردان با تمسک به زبان لمپنیسنم و به‌کارگیری تکه‌های کلامی است که بیشتر به متلک‌های به اصطلاح پایین شهری معروفند می‌خواهد فضایی طنز‌آلود را بیافریند اما تنها در قالب کلام می‌ماند و به ورطه تکرار و کلیشه در می‌غلطد. تئاتر خیابانی محمل و بستری بسیار مناسب برای ریشه‌یابی‌های فلسفی، فکری، فرهنگی، هنری و سیاسی است چرا که خود را از چارچوب قاب صحنه رها ساخته و به میان مردم آمده است. در یک نمایش خیابانی، نشانه‌ها، کدها، ساختار ونظام بیرونی و درونی نمایش و تاثیرگذاری بر حس‌های پنج گانه و احساسات تماشاگران و .... از اهم مسائل است؛ هر چند که معمولاً تئاتر خیابانی به مسائل جاری و ساری در جامعه می‌پردازد و به نوعی تئاتر اکنون است اما باید طرح این مسائل با عمق و ژرف اندیشی بیشتری همراه باشد. در این نمایش خلق موقعیت نسبتاً خوب بود اما در روند کار تاثیر خود را از دست داد و در حد یک کمدی معمولی تنزل پیدا کرد. در واقع در سطح می‌ماند در حالی که یکی از خصایص تئاتر خیابانی عبور از سطح است.