پاریس نوروز را با مولانا آغاز کرد !

محسن فارسانی - پاریس
با فرا رسیدن سال نو و بهار طبیعت و همزمان با اربعین سالارشهیدان مراسم «تئاترحماسه عشق و سماع عارفانه» در پاریس برگزار شد. این بارنیزبه همت رایزنی فرهنگی ایران در پاریس، یکی از زیباترین و عارفانه ترین رخدادهای فرهنگی در فرانسه به وقوع پیوست. مراسم در تالار 800 نفره رویی « Espace Reuilly » در منطقه پاریس دوازدهم برگزار شد. هنوز نیم ساعت به اجرای مراسم مانده بود اما مردم در آن هوای نسبتاً سرد با شوق و علاقه بسیار زودتر از موعد مقرر حاضر شده بودند. خلاصه در پشت در تالار منتهی به خیابان هنارد Hénard ، غلغله ای وصف ناپذیربه چشم می خورد. الحق که ماشاالله به این همه شور، صفا، مهربانی و ایراندوستی. بالاخره برگزارکنندگان با دیدن انبوه جمعیت درهای تالار را قبل از موقع مقرر گشودند. تالاراجرای مراسم در دقایق اولیه از جمعیت مشتاق پر شد. نیمی از جمعیت را ایرانی های مقیم فرانسه تشکیل می دادند و نیمی دیگر فرانسویانی بودند که عاشق فرهنگ و هنر ایرانی بودند. در راهرو ورودی «سفره هفت سین» به شکل کاملاً زیبایی به چشم می خورد. در سفره علاوه بر هفت سین، قرآن، شمع، گل وماهی قرمزنیز دیده می شد.
مراسم به موقع آغاز شد. در ابتدا حجت الله ایوبی رایزن فرهنگی ایران در فرانسه سال نیکی را برای ایرانیان مقیم و تمامی ایرانیان در سراسر جهان آرزو کرد و همچنین با اشاره به سنت های زیبای نوروزی؛ عاشورا و نوروز را دو روی سکه هویت ایرانی قلمداد نمود.
ایوبی اظهار داشت : « مصادف شدن اربعین حسینی با نوروزاتفاقی مبارک است و هویت واقعی ایرانی را باید در این دو واقعه مهم و تاریخی جست و جو نمود. وی در ادامه گفت : «امیدوارم سال نو، سالی سرشار ازشادی، صلح و دوستی برای کلیه جهانیان باشد».
در ادامه برنامه تئاتر «غزل کفر» به کارگردانی حسین مسافر آستانه، به روی صحنه رفت. این تئاتر در حقیقت امتزاج مثنوی «موسی و شبان» مولانا و واقعه «عاشورا» بود. پیام این نمایش بیش هر چیز یادآور این بیت زیبا از مولاناست که :
ما برای وصل کردن آمدیم
نی برای فصل کردن آمدیم
این نمایش با آنکه به زبان فارسی اجرا می شد. اما مخاطبان فرانسوی نیزتوانسته بودند با آن ارتباط برقرار کنند. این نمایش با کمک عناصر حرکت، موسیقی، رنگ و نور مناسب، صحنه های زیبای عاشورایی را برای بینندگان خود فراهم کرده بود.
صحنه هایی سرشار از «معنویت» و «شناخت»...کم نبودند حاضرانی که بر مظلومیت خاندان پیامبر گریستند و در عین حال زیبایی های نهفته در این حادثه را تحسین کردند. سرانجام این نمایش زیبا با تشویق های پیاپی تماشاگران به پایان رسید. برنامه با دکلمه شعرهایی از مولانا و حافظ در وصف بهارادامه یافت.
بهار آمد، بهار آمد، بهار خوش عذار آمد
خوش و سر سبز شد عالم، اوان لاله زار آمد
ز سوسن بشنو ای ریحان که سوسن صد زبان دارد
به دشت و آب و گل بنگر که پر نقش و نگار آمد...
در ادامه مراسم «سماع مولانا» با حرکات موزون گروه نادر رجب پور آغاز شد که مورد استقبال قرار گرفت.
سماع در لغت در مفهوم شنیدن است. این واژه اصطلاحاً در معناى حرکت به هنگام شنیدن نغمات موسیقى است. سماع نمادی از تکوین کائنات، حیات انسان در جهان، جنبش او به خاطر عشق خدا و حرکتش با درک و فهم بندگى، به سوى انسان کامل است. گاه مراسم سماع با «نعت شریف» که شعرى از مولانا و مدیحه اى بر اشرف کائنات حضرت محمد(ص) است، آغاز مى شود. آهنگ این نعت در قرن هفدهم از سوى بخورى زاده مصطفى افندى ملقب به «عطرى» در مقام «راست» ساخته شد. پس از نعت، ضربه هاى قدوم به گوش مى رسد که نمادى از فرمان خالق دال بر تکوین کائنات است. گاه سماع زنها به صورت نمادین به وحدت خدا شهادت می دهند. چرخش ها نمادی از عین الیقین و حق الیقین است. حرکت های منظم و هماهنک در سماع بسیار قابل توجه بود. همه حرکت ها برگرفته از رهبر گروه حاضر در میدان است که معمولاً به «سماع زن باشی» معروف است. سماع مولانا از چهار بخش تشکیل شده بود که هرکدامش «سلام» نامیده مى شد. سماع زن باشى، ضمن کنترل چرخش سماع زنها، نظم و ترتیب لازم را تأمین مى کند. سلام اول، درک انسان از بندگى خود است. سلام دوم، درک حیرت در برابر عظمت و قدرت خداست. سلام سوم، تبدیل حیرت به عشق است. سلام چهارم، رجعت انسان به وظیفه اى است که در فطرت او گذارده شده است؛ زیرا در اسلام بندگى بزرگترین مقام انسانى است.
در پایان این مراسم احمد جلالی سفیر ایران دریونسکو، سخن خود را با شعری از سعدی اینچنین آغاز نمود :
بامدادان که تفاوت نکند لیل و نهار
خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار
جلالی گفت که منظور سعدی از برابر بودن شب و روز در این بیت همانا نوروز، و اولین روز بهار است. وی آنگاه ضمن تبریک فرارسیدن سال نوبه حاضرین، اضافه کرد که به عنوان پاسداشت سنت نوروز، یونسکو 21 مارس را به عنوان روز جهانی شعر نام نهاده است.
تمامی اعضای گروه «حماسه عشق» به اتفاق استقبال از برنامه را باورنکردنی و غیرمنتظره دانستند.
و همه حاضرین در این نکته همداستان بودند که این نمایش روایتی فاخر از حادثه کربلا بود و پیام عاشورا را در اوج زیبایی به گوش جهانیان رساند