گزارش تحلیلی از اختتامیه نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی دانشجویان ایران
در صحنه هم یک مبارک بزرگ با چند طناب سفید از سقف آویز شده بود و به شکل نامتجانس چند پوستر و پرچم، تابلوی مخصوص اعلان جشنواره نهم تئاتر عروسکی، تریبون و چند صندلی به چشم می‌آمد. مطمئناً این نوع چیدمان غیر منطقی و به هم ریخته و نازیبا در حد و اندازه یک جشنواره دانشجویی آن هم با میان وند”بین‌المللی” نبود
رضا آشفته:
دانشجویان و علاقه‌مندان تئاتر عروسکی پشت درهای تالار فردوسی دانشگاه پیش از ساعت 6 عصر روز سه شنبه 29 فروردین چشم انتظار بودند تا با ورود به تالار، شاهد اختتامیه نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی دانشجویان ایران باشند.
این انتظار با دقایقی طولانی‌تر از حد انتظار به درازا کشید و سرانجام در ورودی باز شد و مردم در میان هیاهو و هلهله خود را به صندلی‌های دلخواه رسانیدند. پس از آن منتظر شدند تا برنامه‌ها شروع شود یا لااقل مجری برنامه‌ها در صحنه حاضر بشود و این قدر بلاتکلیف نمانند که واقعاً در کجا به سر می‌برند؟! عده‌ای دانشجو نیز با موبایل و بی‌سیم و کارت‌های مخصوص بر سینه این سو و آن سو می‌رفتند و با تلفن‌های خود پچپچه می‌کردند بی آن که بدانند چرا باید این همه دور خود بگردند؟!
چیدمان نامتجانس
در صحنه هم یک مبارک بزرگ با چند طناب سفید از سقف آویز شده بود و به شکل نامتجانس چند پوستر و پرچم، تابلوی مخصوص اعلان جشنواره نهم تئاتر عروسکی، تریبون و چند صندلی به چشم می‌آمد. مطمئناً این نوع چیدمان غیر منطقی و به هم ریخته و نازیبا در حد و اندازه یک جشنواره دانشجویی آن هم با میان وند”بین‌المللی” نبود. سرگردانی آدم‌ها و برگزارکنندگان هم تا ساعت 30/6 طول کشید و بالاخره خانمی به نام”لادن رضاجویی” به معرفی برنامه‌ها پرداخت. بعد یک گروه عروسکی با عروسک یک پیرزن اراکی به سرگرم کردن تماشاگران پرداختند. نامناسب بودن برنامه‌ها نیز با عنوان”جشنواره” بیشتر اختتامیه را زیر سوال می‌برد که این‌ها با توجه به داشتن دانشجویان هنر چرا باید غیر هنرمندانه در صحنه ابراز وجود کنند. شاید کارگردان برنامه اختتامیه در عرض چند دقیقه به چنین میزانسن‌ها و چیدمانی رسیده بود وگرنه بودن کارگردان خود دال بر اجرای یک برنامه نسبتاً قابل قبول است که تا این جا چنین اتفاقی به وقوع نپیوسته بود.
جشنواره‌ای که فراخوان آن از مرداد ماه 84 و بازبینی اجراها در چهار منطقه کشوری(همدان، اصفهان، شیراز و تنکابن) و دانشکده‌های تهران از دی ماه شروع شده بود، در اختتامیه با شکل غیر قابل باور و بی‌نظمی و بی‌برنامگی به یک جمع‌بندی نامتناسب می‌رسید. در این جشنواره 15 اثر از تهران و 9 اثر از شهرستان‌ها و 2 اثر از فرانسه و آلمان اجرا شده بود بنابراین انتظار می‌رفت که یک اختتامیه مناسب و مطلوب بیانگر سطح کیفی و کمی جشنواره باشد ولی چنین امری معکوس پاسخ می‌گفت. به عبارت بهتر اختتامیه نیز دال بر برگزاری یک جشنواره بی‌نظم و بی برنامه و نازیبا بود. شاید هم چنین نباشد!
در روز اختتامیه نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی، از علی‌اکبر قاضی‌نظام مدیر واحد هنرهای نمایش سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران به دلیل حمایت‌های ویژه از جشنواره و دانشجویان شهرستانی تقدیر به عمل آمد. همچنین از دو کارگردان آلمانی و فرانسوی نیز تقدیر شد برای آن که با حضورشان تا حدی سطح علمی و کیفی جشنواره را قابل قبول کرده بودند. لااقل واژه”بین‌المللی” با حضور این دو کشور شکل معقول‌تری به خود گرفته است.
انتقادات یک نمایشگر عروسکی
در ادامه برنامه اختتامیه، آوازخوانی و سه تار نوازی”محسن نامجو” که قرار است اردیبهشت ماه امسال کاست موسیقی خود را به بازار عرضه کند باعث شگفتی حضار ایران و خارجی شد. او با اجرای موسیقی تلفیقی و آوایی امروز به یکی از نوآورترین پدیدآورندگان موسیقی سرزمین‌مان تبدیل شده است. این جوان از ده سال پیش تاکنون در زمینه موسیقی خود به تحقیق و اجرا پرداخته است. بهروز غریب‌پور، کارگردان نیز بعد از اجرای نامجو، از این پدیده جوان قدردانی کرد. غریب‌پور از روند برگزاری جشنواره، اختتامیه و آموزش به دلیل کمبودهای بارز و بی‌توجهی مسئولان دانشگاه‌ها و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انتقاد کرد و گفت:«اخیراً سفری به لهستان کرده بودم، در آن جا میزبان نکته‌ای را برایم گفت که شنیدنش برای مسئولان دانشگاهی ما ضروری است. در لهستان یک دانشکده هست که سینماگر تربیت می‌کند. در دورانی که لهستان در اوج بحران اقتصادی به سر می‌برد مسئولان تصمیم می‌گیرند که رقمی معادل با تربیت یک خلبان که گران‌ترین رقم را برای آموزش نیاز دارد، برای تربیت یک سینماگر در نظر بگیرند. این برخورد باعث شد تا افرادی مانند آندره دریدا، کیشلوفسکی و دیگران جزء بهترین سینماگران دنیا از کشور لهستان باشند.»
وی افزود:«ما شاهد نه دوره برگزاری جشنواره تئاتر عروسکی دانشجویان هستیم، بی آن که در این دوره‌ها بر مشکلات و نواقص و کمبودها غلبه شود. مدام می‌گویند نداریم و این‌ها تبدیل به خاطره می‌شود. من به عنوان یک نمایشگر عروسکی در ایران از مسئولان می‌خواهم که بودجه و توجه کافی به تئاتر عروسکی داشته باشند. انگار آن‌ها به تئاتر عروسکی صدقه سری می‌دهند در حالی که توجه به هنر در کشور نفت خیز و ثروتمندی مانند ایران چندان هم غیرممکن نیست.»
رئیس یونیما در ادامه به تجمیع نیروها و تجهیز یک دانشکده برای تربیت بهتر و عالی‌تر دانشجویان تئاتر عروسکی تاکید کرد و گفت:«هر سال شاهد راه اندازی دانشکده‌های هنری هستیم بی آن که توجهی به تجهیز و بالا بردن سطح آموزش هنر در همین دانشکده‌های فعلی باشیم.»
وی افزود:«به نظرم در ندانستگی دانشجویان مسئولان مقصر هستند که نمی‌خواهند به این نیروی عظیم توجه داشته باشند.»
بهروز غریب‌پور در پایان از مسئولان برگزار کننده جشنواره تئاتر عروسکی دانشجویان خواست تا بودجه‌ی کافی در اختیار دانشجویان قرار دهند تا بهتر بتوانند از عهده هزینه‌های کار خود برآیند.
بیانیه هیئت داوران
علی پاکدست یکی از داوران نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی دانشجویان ایرانی به نمایندگی از هیئت داوران(محمد اعلمی و آزاده پورمختار) بیانیه این هیئت را قرائت کرد. در این بیانیه به کم توجهی به ادبیات کلاسیک ایران به عنوان گنجینه‌ای قابل تامل، به کار نگرفتن تکنیک‌های متنوع به ویژه نخی و دستکشی، عدم تمرکز و نبودن نظم و برنامه ریزی در روابط گروه‌ها و اجرای آن‌ها، کم توجهی به امر مهم عروسک‌گردانی و حذف بخش پایانی(رورانس) برای ادای احترام به تماشاگران انتقاد شده بود.
هدیه مرموز
نمایش عروسکی”هدیه مرموز” به نویسندگی و کارگردانی و اجرای یاسر خاسب از دانشگاه آزاد تنکابن به عنوان کار برگزیده از دیدگاه تماشاگران انتخاب شد. در این نمایش جنینی متولد می‌شود. جنین به هنگام رشد و نمو دچار مشکلاتی با همزادش می‌شود.
این نمایش برای حضار در اختتامیه اجرا شد که این بار نیز تماشاگران تحت تاثیر اجرا قرار گرفتند.
بی‌نظمی زیاد
بی‌نظمی در جشنواره آن قدر زیاد شده بود که موقع دادنِ لوح تقدیر به لوکوک، کارگردان فرانسوی دقایقی در سکوت گذشت بی آن که دلیلی برای این لحظات در صحنه دیده شود. آزاده پورمختار، داور جشنواره نیز به بی نظمی برنامه‌ها و قرائت غلط برگزیدگان جشنواره انتقاد و مراسم ترک کرد. البته بنا بر درخواست بهروز غریب‌پور، آزاده پورمختار دوباره به مراسم اختتامیه برگشت. علی پاکدست به جای مجری برنامه، نام برندگان را از روی کاغذ دست نویس خود قرائت کرد.
جوایز به دانشجویان برگزیده اهدا شد و گویی داوری‌ها مورد پسند دانشجویان بود برای آن که سر و صدایی در حاشیه نمی‌شد. انجمن نمایشگران عروسکی وابسته به خانه تئاتر نیز جوایز خود را با اعلام نفرات برگزیده توسط فریبا رئیسی اهدا کرد. این جوایز نیز با رأی و نظر هیئت داوران یکی بود.