گفت‌وگو با اردشیر صالح‌پور، دبیر همایش”هنریک ایبسن”
کارگاه آموزشی همایش ایبسن به مدت دو روز است و قرار است در تئاترشهر آخرین نگاه‌ها و نگره‌های مدرن را بر آثار ایبسن با تکیه بر نمایش”هداگابلر” به شیوه اجرایی”آلمان‌ها” مورد بحث و بررسی آموزشی قرار دهد. دانشجویان با ثبت نام می‌توانند از این کارگاه بهره‌مند شوند.
نیلوفر رستمی:اشاره:
اردشیر صالح‌پور؛ مدیر طرح و تهیه و برنامه اداره کل هنرهای نمایشی در حال حاضر دبیر همایش بزرگداشت هنریک ایبسن است.
صالح‌پور در کارنامه کاری خویش به غیر از تدریس در دانشگا‌ه‌ها، مدتی رئیس دبیرخانه جشنواره‌های فجر مرکز هنرهای نمایشی بوده و مدت کوتاهی نیز در سمت مدیر روابط عمومی مرکز مشغول به فعالیت بوده است. او همچنین در عرصه نمایشنامه‌نویسی و کارگردانی هم تجربه‌هایی داشته است.
نمایشنامه‌های که او تا به حال نوشته،عبارتند از: دختر انار، ماه تی تی، اندر حکایت اصفهان، زشت در زیبا،قوز بالا قوز و گنجشک و از میان تجربه‌های کارگردانی وی می‌توان به نمایش”خشم شدید فیلیپ هوتس” اشاره کرد. با او درباره برنامه‌ها و اهداف برگزاری همایش”هنریک ایبسن” به بهانه یکصدمین سالگرد تولدش که از روز 20 آغاز و تا 27 اردیبهشت ماه ادامه خواهد شد، گفت‌وگو کردیم.
هدف از برگزاری همایش”هنریک ایبسن” چیست؟
هنریک ایبسن چهره نام آشنای تئاتر جهان، نزد خانواده فرهنگی، هنری ایران شخصیتی شناخته شده و مقبول است. قریب به 50 سال است که آثار ایبسن در دانشکده‌ها و مراکز هنری اجرا و ترجمه شده و پیرامون آن نقد و نظرهای بسیاری صورت گرفته است. ایبسن از جمله نمایشنامه‌نویسان مدرن و تحول گری است که جان تازه‌ای به کالبد ادبیات دراماتیک بخشیده و نگره تازه‌ای به انسان را مطرح می‌سازد که در خور تعمق است. درام‌های او حول محور انسان طراحی شده ودیدگاه‌ها، آرمان‌ها، حرمان‌‌ها، کامیابی‌ها و ناکامی‌های فردی و اجتماعی را در روند پرتلاطم حوادث اجتماعی به نمایش گذاشته و این مقولات را به مدد قلم توانای خود دست یافتنی و قابل باور جلوه داده است. به عبارتی پس از شکسپیر و چخوف، ایبسن بیش از سایر نمایشنامه‌نویسان آثارش در ایران شناخته شده و به صحنه رفته است و منزلت و مقام او در این وادی شامخ و انکار ناپذیر است.
امسال به مناسبت یکصدمین سالگرد”هنریک ایبسن” در سراسر جهان همایش‌ها، سمینارها، جشنواره‌ها و نشست‌های بسیاری انجام می‌شود که دریغ بود در ایران علیرغم این همه صبغه و سابقه کار خاصی صورت نگیرد. این حرکت هم ارج گذاشتن به منزلت و جایگاه این نمایشنامه‌نویس در عرصه تئاتر است و هم همبستگی با خانواده جهانی تئاتر و پیوند هر چه بیشتر با مجامع و رویدادهای بین‌المللی نمایش است و هم فرصت و مجالی مغتنم برای نگاه و بررسی و تحلیل و بازشناخت نمایشنامه‌نویسی که یکی از مرتفع‌ترین قلل ادبیات نمایشی است، قله‌ای مه‌آلود و رفیع که همیشه از برف پوشیده است. این اغتنام فرصت زمینه‌ی آموزشی را نیز برای بازاندیشی”درام” در ساحت تئاتر را دیگر بار یادآور می‌سازد که چگونه می‌توان جوشش‌ها و کوشش‌های انسانی را در روابطی ملموس و اجتماعی در قالب شخصیت‌های زنده و ماندگار جاودان ساخت. همچنان که این آثار مدام تازگی می‌پذیرند و زندگی در روان و عرصه آنان جاری و ساری است به راستی چگونه است که انسان‌ها از مرزها و حدود و شعور فراتر می‌روند و اندیشگی چگونه می‌تواند معیار هستی را تشکیل دهد و آرمان ارزشمند بشری مبتنی بر سعادت و فضیلت در گستره لایتناهی فرهنگ و هنر و زبان والای نمایش تحقق پذیرد!!! ایبسن از آن جمله است همچون حافظ، سعدی، فردوسی و... انسان‌هایی که دیگر در قید و بند مرزها قرار نگرفته‌اند بلکه به فرهنگ و مواریث بشری تعلق می‌گیرند. به هر حال این مجال مغتنم نوعی حرمت‌گذاری و پیوند فرهنگی و تئاتری است که امیدوارم هر چه بیشتر ما شاهد این تبادلات گسترده در سطح جهان باشیم.
اهم برنامه‌های همایش چیست؟
برنامه‌های بسیار مفصلی در خور شأن تئاتر ایران و منزلت شخصیت تئاتری هنریک ایبسن با حضور اساتید، صاحبنظران، پژوهشگران، هنرمندان در ابعاد وسیع و همه جانبه طراحی شده که در نوع خود کم نظیر است. سخنرانی، نقد، گفت‌وگو، نمایش تله تئاترهایی از نروژ، اجرای تئاتر چه در ابعاد حرفه‌ای و چه در قالب کارهای تجربی و دانشجویی، نمایش عروسکی، نمایشنامه‌خوانی از شمار برنامه‌های متنوع این همایش محسوب می‌شوند.
در مورد حضور مهمان خارجی توضیح دهید؟
دو استاد پژوهشگر و صاحب نظر از مرکز ایبسن شناسی نروژ برای سخنرانی حضور خواهند داشت. همچنین یک گروه تئاتر که به شیوه عروسکی نمایش را اجرا خواهند کرد. از شمار مهمانان خارجی همایش هستند.
زمینه همکاری چگونه بوده است؟
سفارت نروژ در تهران و خصوصاً رایزنی فرهنگی آن همکاری بسیار خوبی را با ما انجام داده‌اند که جا دارد از توجه و پیگری و حمایت آن سپاسگزاری نمود. خصوصاً سفیر نروژ آقای اوله کریستن هوله و خانم ویگدیس شلست گاریورگ و سفیر نروژ مشخصاً کارها را پیگیری کرده و مشتاق همکاری در این زمینه بوده‌اند.
حضور شهرستانی‌ها در این همایش چگونه است؟
دو سخنران شهرستانی در این همایش حضور داشته و در همه دپارتمان‌ها و مراکز دانشگاهی تئاتر شهرستان‌ها همچون بوشهر، شیراز، تبریز، الیگودرز، تنکابن، اراک نیز برنامه‌های متنوع برگزار خواهد شد که هنرمندان آن استان‌ها نیز می‌توانند در دانشکده‌هایشان از آن‌ها استفاده نمایند.
آیا مراسم تجلیل و تقدیر نیز وجود خواهد داشت؟
بله، قرار بر آن است که از کارگردانان تئاتر ایبسن، مترجمان، ناشران و یک کارگردان سینمایی بسیار مشهور تقدیم کنیم.
کدام کارگردان سینما؟
داریوش مهرجویی، که نمایشنامه”خانه عروسک” ایبسن را به فیلمنامه تبدیل کرده و از آن فیلمی تحت عنوان”سارا” ساخته است. از ایشان نیز در مراسم تقدیر خواهد شد. و نیز در جلسه‌ای بناست با حضور ایشان ضمن نمایش فیلم بحث و گفت‌وگو در تطبیق و آدابتاسیون نمایشنامه به فیلمنامه صورت پذیرد.
گویا کارگاه آموزشی(work shop) نیز قرار است برگزار شود؟
کارگاه آموزشی طی سالیان اخیر نشان داده است که از بار تجربی و آموزشی خوبی برخوردار است و به طور عملی شرکت کنندگان نیز می‌توانند مباحث را به طور زنده فرا گرفته و استفاده بهتری از آن نمایند. این کارگاه به مدت دو روز است و قرار است در تئاترشهر آخرین نگاه‌ها و نگره‌های مدرن را بر آثار ایبسن با تکیه بر نمایش”هداگابلر” به شیوه اجرایی”آلمان‌ها” مورد بحث و بررسی آموزشی قرار دهد. دانشجویان با ثبت نام می‌توانند از این کارگاه بهره‌مند شوند.
برنامه‌های اجرایی در چه مکان‌هایی صورت می‌پذیرد.
مجموعه تئاترشهر، خانه هنرمندان(تالار ناصری و بتهوون) دانشکده هنرهای زیبا ـ دانشگاه آزاد(گروه نمایش) ـ خانه نمایش موسسه آموزشی عالی سوره ـ محل اجرای برنامه‌های مختلف همایش هستند.
کدام تئاترها در این همایش به صحنه خواهند رفت؟
”دشمن مردم” به کارگردانی اکبر زنجان‌پور، ”خانه عروسک” به کارگردانی رهام مخدومی، ”وقتی ما مردگان سر بر می‌داریم” به کارگردانی مهیار رشیدیان، ”خانه عروسک” به شیوه تجربی به کارگردانی ساناز بیان و”جان گابریل بورکمن” به کارگردانی برکه فروتن و یک نمایش خارجی با عنوان”هنریک برادر من و اولاف لیکرانس به کارگردانی خانم آنا مارگرته هلگسن از نروژ.