بانک اطلاعات در تاریخ تئاتر ایران نقش آگاهانه‌ای دارد
تاکنون تئاتر کشور به شکل تاریخ شفاهی انتقال پیدا کرده و حالا زمان آن رسیده که به شکل فرهنگ اینترنتی که جایگاهی بالاتر از فرهنگ مکتوب دارد منتقل شود.
چیستا یثربی نمایشنامه‌نویس،کارگردان، محقق و مترجم در روز ١٧ اردیبهشت ماه با حضوردر غرفه مجله نمایش واقع درنمایشگاه مطبوعات و با حضور دست‌اندرکاران بخش بانک اطلاعات سایت ایران تئاتر ضرورت‌های بانک اطلاعات تئاتر کشور را تشریح کرد.
به گزارش سایت ایران تئاتر یثربی در آغاز این نشست گفت:«موضوع بانک اطلاعات تئاتر، موضوع مهمی است و تصمیم بسیار خوبی بود که در میز‌گردهای سایت ایران تئاتر یک روز را به آن اختصاص دادید. چون اصلی‌ترین و اساسی‌ترین دلیل اهمیت بانک اطلاعات این است که به عنوان یک مرجع تحقیقی و پایان‌نامه‌ای می‌تواند مورد استفاده محققین و دانشجویان قرارگیرد. از سویی دیگر مهمترین دلیل اهمیت آن ثبت تاریخ تئاتر کشورمان به عنوان بخشی از تاریخ فرهنگ و هنر کشور است.
متاسفانه در عرصه تئاتر مشکلات مربوط به وجود اطلاعات زیاد است. مثلا وقتی من می‌خواهم بدانم جمیله شیخی در چه نمایش‌هایی بازی کرده است به اطلاعات دقیقی دست پیدا نمی‌کنیم و وقتی مثلا جمیله شیخی که در ۵٠ نمایش بازی کرده است، تنها اطلاعات ٢٠ نمایش او موجود است در واقع بخشی از تاریخ فرهنگ و تئاتر کشور مفقود است . این کاستی‌ها وقتی زیاد می‌شود، حلقه‌های مفقوده تاریخ فرهنگ‌مان نیز زیاد می‌شوند.»
وی ادامه داد:«تئاتر روح فرهنگ هر کشور است و وقتی یک فرهنگ روح خود را از دست می‌دهد دیگر جسم آن به درد نمی‌خورد. حتی وقتی تعداد زیادی نمایشنامه مکتوب به جا بماند و ما ندانیم چه کسانی این نمایشنامه‌ها را اجرا کرده‌اند، چه کسانی در آن نمایش‌ها بازی کرده‌اند و... ارزش آن‌ها ناقص است.»
یثربی در خصوص اهمیت بانک اطلاعات تئاتر گفت:«بانک اطلاعات تئاتر از جنبه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری می‌تواند به کمک ساختارشناسی نیز بیاید و علت‌های تطور فرهنگی و تطور تئاتر در کشور را چه از لحاظ شکل و چه از لحاظ محتوا نشان دهد. بانک اطلاعات می‌تواند به نوعی تحول ریخت شناسی را به ما نشان دهد و فقط یک نوع منبع اطلاعاتی خام مثل روزنامه‌ها و بانک آمار نیست. تاکنون تئاتر کشور به شکل تاریخ شفاهی انتقال پیدا کرده و حالا زمان آن رسیده که به شکل فرهنگ اینترنتی که جایگاهی بالاتر از فرهنگ مکتوب دارد منتقل شود. متاسفانه اطلاعات مربوط به تمام تئاترهای خوب قبل از انقلاب محدود است، حتی اطلاعات دهه‌های شصت و بخشی از دهه هفتاد بعد از انقلاب هم کامل نیست و تنها اطلاعات شفاهی در دست است.»
این پژوهشگر با تاکید بر این که هر یک روز که اطلاعات تئاتر را از دست بدهیم دیر است، گفت:«لزوم گردآوری اطلاعات تئاتر را خود هنرمندان باید متوجه شوند و اگر این اتفاق در قشر هنرمندان تئاتر بیفتد مسلماً بانک اطلاعات تئاتر با سرعت بیشتری می‌تواند تکمیل شود.»
یثربی با انتقاد از ترویج بحث‌های بی ارزش تئاتری گفت:«به جای توجه به بحث‌های درجه دو و پشت پرده باید تا دیر نشده تاریخچه اطلاعات تئاتر را برای بانک اطلاعات گردآوری کرد.»
این نمایشنامه نویس همچنین درباره وضعیت و توجه به اینترنت در تئاتر گفت:«وضعیت تئاتر از لحاظ اینترنتی مثل بقیه هنرهاست حتی وضعیت سایت‌های کتاب هم خوب نیست. بازار کامپیوتر و کتاب داغ است ولی معمولاً درباره پدیدآورندگان چیزی نمی‌دانیم. اینترنت را نمی‌شناسیم. این وظیفه دانشگاه‌هاست که اینترنت را آموزش دهند. کارکردهای اینترنت باید برای هنرمندان و دانشجویان تئاتر آموزش داده شود. متاسفانه اصلاً لزوم سایت و اینترنت در دانشگاه‌ها آموزش داده نمی‌شود. هنرمندی نباید باشد که نداند چگونه باید از سایت استفاده کند. معمولاً اکثر هنرمندان کامپیوتر دارند ولی می‌بینیم بسیاری از آن‌ها از کامپیوتر برای تماشای فیلم و گوش دادن به موسیقی استفاده می‌کنند و به کارکرد اینترنتی آن چندان توجهی نشان نمی‌دهند.»
یثربی با تاکید براهمیت سایت‌های شخصی گفت:«متاسفانه در بین هنرمندان تئاتر مخصوصاً نمایشنامه‌نویسان فقط چند نفر هستند که سایت دارند. یک کارگردان خارجی که دنبال نمایشنامه‌نویسان ایرانی می‌گشت فقط با همین چند سایت روبرو شده بود و از من می‌پرسید مگر شما فقط همین چند نمایشنامه‌نویس را دارید؟ و وقتی برای او توضیح دادم می‌گفت: پس داشتن سایت برای شما مهم نیست؟! این کاستی‌ها از آن جا ناشی می‌شود که برای ما مخاطب وسیع مهم نیست ولی بازار حرف‌های مجله‌های زرد حتی در اینترنت هم داغ است. من با یکی از دانشجویانم پایان‌نامه‌ای راجع به بازیگران تئاتر ایران داشتم ولی حتی یک سایت را نمی‌توانستم به او معرفی کنم، در حالی که اگر بانک اطلاعات سایت ایران تئاتر تکمیل شود خود به خود جای خالی سایت‌های شخصی را پر کرده و به یک منبع غنی تبدیل می‌شود، ولی در حال حاضر از آن جا که ما نتوانسته‌ایم با اینترنت جهانی پیش برویم هنوز که هنوز است باید به Google و Yahoo مراجعه کنیم.»
وی درباره میزان اطلاعات موجود از هنرمندان در اینترنت گفت:«ما راجع به مسائل روزمره هنرمندان اطلاعات لازم را داریم ولی درباره فعالیت‌های هنری گذشته‌شان نه! ولی اگر به دنبال اطلاعات درباره یک فیلم خارجی و عوامل‌اش باشیم به بی‌نهایت اطلاعات دست پیدا می‌کنیم.»
چیستا یثربی همچنین درباره کم توجهی برخی از هنرمندان به اهمیت بانک اطلاعات گفت:«دو دلیل عمده وجود دارد. یکی این که متاسفانه در گذشته بارها فرمهای بیوگرافی در اختیار هنرمندان قرار گرفته و هرگز مورد استفاده قرار نگرفته، بنابراین در برخورد اول با فرمهای بانک اطلاعات احساس می‌شود تکرار همان وضعیت است، در حالی که چنین نیست و این نخستین بار است که هنرمندان پس از پر کردن فرم‌ها بلافاصله می‌توانند اطلاعات خود را روی خروجی سایت ایران تئاتر ببینند. دلیل دیگر این است که خیلی از هنرمندان از وجود چنین بانکی بی‌اطلاع هستندو اصلاً ضرورت‌اش را نمی‌دانند. این اطلاع رسانی و توجیه ضرورت‌ها با فکس و تلفن نمی‌تواند انجام شود، بلکه باید حضوری برای هنرمندان توجیه شود. هنرمندان در نوشتن سهل‌انگارند و باید با توضیح و اطلاع رسانی آن‌ها را ترغیب به این کار کرد. مثلاً یک بازیگر تئاتر فکر می‌کند وقتی در یک نمایش بازی کرد کارش تمام شده است ولی اصلاً این گونه نیست، آن بازیگر باید بداند با پر کردن فرم بانک اطلاعات به پژوهش کمک می‌کند. باید اهداف توجیه و تفسیر شود تا هنرمندان بفهمند چنین چیزی وجود دارد و با ارائه این اطلاعات به کار خود او نیز کمک می‌شود. مثلاً اگر یک بازیگر بداند که ارائه این اطلاعات در تولیدات تئاتر نیز موثر است خودش داوطلب می‌شود. ضمن این که در مخاطب شناسی و انتخاب افراد یک گروه هم وجود چنین اطلاعاتی کارکرد دارد. در مجموع می‌توان گفت هنرمندان باید خودشان دلشان بخواهد. نباید پر کردن فرمهای بانک اطلاعات ایران تئاتر را با دادن یک بیوگرافی ساده به مطبوعات اشتباه بگیرند. هنرمند باید ذهن پژوهشگر و آینده‌نگر داشته باشد. هر هنرمند باید بداند به جای همه هنرمندان در فرهنگ مملکت نقش دارد. یک هنرمند فقط یک هنرمند نبوده، بلکه نماینده تئاتر کشور در زمان خودش بوده است.»
یثربی در پایان ضمن مثبت ارزیابی کردن حرکت یک ساله بانک اطلاعات سایت ایران تئاتر گفت:«گردآوری اطلاعات و حجم آن‌ها در این یک سال با توجه به محدودیت‌هایی که وجود دارد بسیار خوب بوده و این گونه به نظر می‌آید که یک تیم در حال گردآوری اطلاعات هستند. خوشبختانه شکل طراحی فرم‌ها درست است و فرم‌ها به شکل کسل کننده ارائه نمی‌شوند، ضمن این که اطلاعاتی را که فرم‌ها می‌خواهند با جزئیات، دقیق و سال نگاری شده است. حتماً باید هنرمندان در به روز نگه داشتن اطلاعات و همکاری جهت اضافه کردن موارد جدید بانک اطلاعات را یاری دهند، چرا که اگر این اطلاعات به روز نشود در آینده فقط به یک آرشیو تبدیل خواهد شد. البته وظیفه بانک اطلاعات نیست که دائم دنبال هنرمندان برود تا اطلاعات آن‌ها را به روز کنند، بلکه خود هنرمندان باید پا به پای بانک اطلاعات پیش بیایند. بانک اطلاعات نیاز به یک بخش مجزا و یک اداره دارد، اگر مرکز هنرهای نمایشی می‌خواهد نتایج خوبی از بانک اطلاعات بگیرد، باید نیروی انسانی و امکانات لازم را فراهم کند. حتی باید در میزگردها، سمینارها و جشنواره‌ها نیز یک روز را به بانک اطلاعات اختصاص دهند تا اهداف و برنامه‌های این بانک برای هنرمندان تشریح شد و اطلاع رسانی لازم صورت گیرد.»
وی در پایان گفت:«بانک اطلاعات نقش آگاهانه‌ای در تاریخ تئاتر ایران خواهد داشت، در این زمان همه چیز به سمت نرم افزار پیش می‌رود و برای ایرانی‌های خارج از کشور و فستیوال‌های خارجی وجود چنین بانکی بدون شک یک ضرورت است.»