پاسداشت بیش از چهل سال فعالیت‌های هنری و علمی احمد دامود
باید نسل ما خود را با نسل جدید تطبیق دهد و این اشتباه است که انتظار داشته باشیم که نسل جدید خودش را باید با قدیمی‌ها وفق بدهد چون دنیای امروز به ظاهر در تمامی زمینه‌ها تغییر کرده و ما نیز باید با زمان پیش بیاییم.
رضا آشفته:
پاسداشت بیش از چهل سال فعالیت‌های هنری و علمی استاد احمد دامود تحت عنوان”مردی که گل به دهان دارد” روز شنبه 6 خرداد ماه 85 در خانه کوچک نمایش دانشکده هنر و معماری دانشگاه برگزار شد.
در ابتدای جلسه با توجه به آن خانه کوچک نمایش بسیار کوچک بود، رحمت امینی مدیر گروه تئاتر دانشکده هنر و معماری گفت:«مقام استاد دامود بالاتر از این‌هاست که بتوانیم در چنین وضعیتی از ایشان تقدیر کنیم. به خاطر این که به گونه‌ای خانه کوچک نمایش را مطرح و فعال سازیم، ترجیح دادیم که مراسم در این محل برگزار شود.»
مجری برنامه فرهاد آئیش سعی کرد از ابتدای جلسه با شوخی و طنز فضای گرم و صمیمی مجلس را دوستانه‌تر کند. او گفت:«وقتی به من اطلاع دادند که به چنین مراسمی بیایم، در خانواده دنبال یک واژه بودم که احمد دامود را با آن تصویر کنم که مادرم گفت: احمد دامود مرد شریفی است.»
منیژه محامدی، استاد دانشگاه و کارگردان که سابقه آشنایی‌اش با احمد دامود به پیش از انقلاب برمی‌گردد، گفت:«به قول همسرم محمد اسکندری، احمد دامود همچون شمع می‌سوزد تا راه دانش پژوهان هموار شود. دامود همانند دیگر انسان‌هایی است که دنبال اندیشه هستند نه نام و ثروت.»
وی افزود:«متاسفانه دانشگاه آزاد هنوز قدر این بزرگوار ندانسته و به رغم بی انصافی‌ها و کم لطفی‌های دانشگاه آزاد، احمد دامود کتاب‌هایش را به خوبی ترجمه و تالیف کرده و یکی از استادان فوق‌العاده بوده است. حضورت غنیمت است و نامت ماندگار.»
انسانی سختکوش و جدی
فرهاد آئیش در ادامه اشاره به دوستی‌اش با دامود کرد که در آمریکا با هم کاری را به صحنه برده‌اند که در آن آئیش بازیگر و دامود کارگردان بوده است و گفت:«خوشحالم که دوست خوبی مثل احمد دارم، او سال‌هاست که به تمامی پرسش‌های بی پاسخم، پاسخ داده است.»
محمدرضا خاکی، استاد دانشگاه و نویسنده نیز به دوستی‌اش با احمد دامود پس از انقلاب اشاره کرد و گفت:«امیدوارم که هر چه زودتر پایشان خوب شود و وقتی او را عصا به دست دیدم بسیار شوکه شدم.»
وی افزود:«دامود انسانی سختکوش و جدی است و در ارتباط با کار بسیار با دقت است. نتیجه این دقت را در تالیفات و ترجمه‌هایش می‌بینیم. اگر در سیر و روند انتشار این کتاب‌ها توجه شود، درمی‌یابیم که این آثارخلاء محسوسی را در زمینه آموزش بازیگری پر کرده است.»
منصور براهیمی، استاد دانشگاه و مترجم هم به دوستی‌اش با احمد دامود از طریق آثارش اشاره کرد و گفت:«آثار او هنوز به طور عملی در بازیگری کشورمان مورد تجربه و آزمایش قرار نگرفته است بنابراین کتاب‌هایش ضمن آن که خلاء کتاب‌های آموزش بازیگری را پر می‌کند، زودتر از زمان موعد در کشورمان مطرح شده‌اند.»
وی افزود:«احمد دامود آثارش را با دقت انتخاب کرده و با این کار خود جریانی را در زمینه ترجمه ایجاد کرده است. او به راحتی این امکان را برای آموزش بازیگری فراهم کرده تا بر فقر بازی در تئاتر، سینما و تلویزیون غلبه کنیم.»
احمد دامود از نظر منصور براهیمی، نمونه جدی از مترجمان آگاه به حوزه عمل و حساس نسبت به مفاهیم هستند که با زبانی فنی و عملی درباره هر نکته‌ای توضیح می‌دهند.
شاگردان موفق
مهرداد رایانی‌مخصوص کارگردان و منتقد که خود را یکی از شاگردان قدیمی احمد دامود معرفی کرد، آموخته‌های 10 گانه خود را از کلاس‌های بازیگری‌اش در یادداشتی قرائت کرد. او در این آموخته‌ها به خوب دیدن، خوب شنیدن، ارتباط و گفت‌وگو، انضباط و تلاش و پرهیز از پیچیده گویی، معلم خوب بودن، در مقابل دریای بیکران نادانسته‌ها محصل و دانشجو ماندن اشاره کرد.
رایانی‌مخصوص سخنرانی خود را با جمله”دوست دارم از صمیم قلب” تمام کرد.
سپس نوبت به یک شاگرد قدیمی دیگر رسید. کیومرث مرادی، کارگردان درباره دامود گفت:«او استادی نبود که فقط سر کلاس‌ها متدی را درس بدهد و برود بلکه دامود مدام کارهای دانشجویانش را پیگیری می‌کرد.»
بنفشه اعرابی نیز یکی از دانشجویان امروز احمد دامود مقاله ادبی خود را در وصف استادش قرائت کرد.
با دیده شک و تردید
بعد از سخنرانان، نوبت به احمد دامود رسید که مقاله‌اش را قرائت کند. او در ابتدای مقاله با دیده شک و تردید از این که درباره تقدیر از او احتمالاً اغراق شده است چون خود را در این حد و اندازه نمی‌بیند و شاید هم هست و خودش بی خبر است.
این استاد دانشگاه در ادامه خود را یک محصل معرفی کرد با آن که سال‌هاست به عنوان معلم فعالیت می‌کند و در این باره گفت:«یک مدرس باید انسان جست و جوگری باشد تا بتواند انسان‌های دیگر را به جست و جو کردن ترغیب کند. یک مدرس باید مدام در حال آموختن باشد و همه جا برای او باید کلاس درس باشد. بنابراین در سر هر کلاسی به طور همزمان دانشجو و محصل بوده‌ام.»
وی افزود:«باید نسل ما خود را با نسل جدید تطبیق دهد و این اشتباه است که انتظار داشته باشیم که نسل جدید خودش را باید با قدیمی‌ها وفق بدهد چون دنیای امروز به ظاهر در تمامی زمینه‌ها تغییر کرده و ما نیز باید با زمان پیش بیاییم.»
دامود در سر کلاس‌های درسش”دوست داشتن” و”ارزش گذاشتن به دیگران” را آموخته است و در این باره توضیح داد:«انسان‌ها کاملاً با هم متفاوت هستند و یک استاد نباید بر پایه سلیقه‌های شخصی شاگردانش را قضاوت کند بلکه هر یک را بنا بر توانایی‌ها و خلاقیت‌های شخصی‌شان مورد داوری و توجه قرار دهد. همه دانشجویان را باید با یک چشم دید و برای همه آن‌ها ارزش قائل شد.ش
یکی دیگر از آموخته‌های دامود طی دوران معلمی، این است که باید به محدودیت‌ها به اندازه توانایی‌ها اهمیت داد و آن‌ها که ناتوانی‌های خود را نمی‌شناسند مدام در معرض شکست قرار خواهند گرفت.
وی گفت:«هر کسی بیشتر از همه درباره خود بداند، از طریق شناخت واقعی خود می‌تواند دیگران را نیز بشناسد. بزرگترین منبع درایت و درک عشق است.»
وی در ادامه به احترام به انسان‌ها اشاره کرد و گفت:«در احساس احترام به دیگران است که راه حل‌های تفاهیم آمیز به وجود می‌آید. من همیشه با وجدان بیدار خود همراه بوده‌ام و مدام خود را به دادگاه می‌برم تا مبادا در درک دیگران ناتوان بمانم.»
در این مراسم دکتر خراباتی رئیس دانشکده هنر و معماری هدایای دانشجویان فعال این دانشکده را اهدا کرد. در پایان مراسم نیز با حضور منیژه محامدی لوح سپاس به احمد دامود تقدیم شد و فرهاد آئیش از طرف حضار احمد دامود را در آغوش گرفت.
زندگینامه و آثار
احمد دامود در سال 1318 هـ .ش در تهران دیده به جهان گشود. وی نخستین بار هنگامی که 18 سال داشت، در اولین دوره آموزشی هنرهای دراماتیک به سرپرستی دکتر مهدی فروغ شرکت کرد و از سال 1337 تا 1341 با حضور در دوره‌های آموزشی کلاس‌های اسکویی، در برخی آثار اجرا شده گروه اسکویی به ایفای نقش پرداخت.
دامود با هدف دستیابی به تحلیل درست و کامل شخصیت‌های نمایش و بهره‌گیری از دانش‌های دیگر برای درک بهتر هنر تئاتر در سال 1344 با قبول شدن در کنکور رشته روانشناسی در دانشگاه تبریز مشغول به تحصیل شد و در این رشته مدرک کارشناسی خود را اخذ کرد. سپس در سال 1348 راهی آمریکا شد و موفق به دریافت دو مدرک کارشناسی ارشد در رشته‌های ارتباطات جمعی(سیما و تلویزیون) و آموزش تئاتر از دانشگاه‌های کلمبیا و لویولا شد.
وی هم اکنون در گروه نمایش دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی تدریس می‌کند.
احمد دامود در نمایش‌های”هیاهوی بسیار برای هیچ”، ”تراموایی به نام هوس” به کارگردانی مصطفی اسکویی، ”خانه عروسک”، ”روباه‌های کوچک”، ”کالسکه زرین” و”انیس مندو” به کارگردانی مهین اسکویی و”طبقه ششم” به کارگردانی مصطفی و مهین اسکویی بازی کرده است.
وی همچنین موفق به کارگردانی نمایش‌های”قرعه برای مرگ”، ”باغ وحش شیشه‌ای”، ”گیدو کلونا”، ”چهار صندوق”، ”آدم‌ها و چیز”، ”گمشدگان”، ”کلاف سر در گم”، ”انکار”، ”چهارمی”، ”در ساحل” شده است.
از جمله کتاب‌های احمد دامود می‌توان به”بازیگری و پرفورمنس آرت”، ”اصول کارگردانی تئاتر”، ”بازیگری متد” و ترجمه‌های آثاری از”استلا آدلر” (تکنیک بازیگری)، ”ملیسا برودر و دیگران” (بازیگران حرفه‌ای)، ”رابرت بندتی” (کار عملی بازیگر) و”دیوید ممت” (رباره کارگردانی فیلم) اشاره کرد.
گفتنی است که کتاب”تکنیک بازیگری” پس از 12 سال انتشار 9 بار تجدید چاپ شده، کتاب”اصول کارگردانی تئاتر” هشت سال پس از انتشار 6 بار تجدید چاپ شده، ”بازیگری متد” چهار سال پس از انتشار به چاپ چهارم رسیده و کتاب‌های”کار عملی بازیگر” و”بازیگری و پرفورمنس آرت” که چاپ اول آن‌ها شش ماه قبل بوده است، اینک آماده چاپ دوم شده‌اند.