اگر بخواهیم تئاتر کشور از گوشه به متن جامعه انتقال پیدا کند باید روی تئاتر ملی بیشتر کار کنیم

نخستین سمینار پژوهشی تئاتر ملی صبح امروز با حضور مسئولان تئاتر کشور و جمعی از هنرمندان و اصحاب رسانه در تالار شهید آوینی دانشگاه تهران کار خود را آغاز کرد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، در ابتدای این مراسم و پس از تلاوت قرآن و پخش سرود جمهوری اسلامی نصرالله قادری دبیر سمینار به ایراد سخن پرداخت.
سپس حسین پارسایی مدیر مرکز هنرهای نمایشی و در ادامه دکتر محمدحسین ایمانی‌خوشخو معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره برگزاری این سمینار به ایراد سخن پرداختند.
نصرالله قادری(دبیر سمینار) گزارش داد
نصرالله قادری دبیر سمینار که به نمایندگی از هیئت علمی سمینار پژوهشی تئاتر ملی روی سن حاضر شده بود ضمن اعلام خیرمقدم به حاضران گزارش کوتاهی از سیر شکل‌گیری سمینار ارائه کرد.
وی گفت:«اولین باری که طرح این سمینار را ارائه دادیم براساس این جمله پیش رفتیم که اگر ملتی تئاتر نداشته باشد، فرهنگ ندارد. همچنین اگر کارهای بزرگ دنیا در کشور ما اجرا می‌شود، باید از فیلتر ذهن یک ایرانی عبور کرده باشد، در غیر این صورت چه کاری انجام داده‌ایم؟»
وی در ادامه افزود:«در ابتدای شکل گیری این سمینار از طریق مطبوعات فراخوانی را اعلام کردیم و برای اساتید امر نیز دعوت‌نامه‌ای فرستادیم که چنان چه مقاله‌ای در خصوص تئاتر ملی دارند، چکیده‌ آن را ارائه دهند. اما متاسفانه با معضلی مواجه شدیم، این که برخی از اساتید این پرسش را داشتند که در صورت ارائه چکیده مقالات خود چه کسی آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد؟»
دبیر اولین سمینار پژوهشی تئاتر ملی با اشاره به این که 15 روز پس از برگزاری سمینار تمامی مقالات ارائه شده در این سمینار در قالب یک کتاب به چاپ خواهد رسید گفت:«مرور چکیده مقالات ارائه شده برای تسریع عملکرد چاپ آن در قالب کتاب نیز مفید است اما متاسفانه ما عادت نکرده‌ایم زمانی که به عنوان پژوهشگر پژوهشی را ارائه می‌دهیم چارچوب علمی آن را رعایت کنیم.»
قادری خاطر نشان کرد:«طی چند روز گذشته برخی از خبرنگاران از من می‌پرسیدند که نتیجه برگزاری چنین سمیناری چیست و با برگزاری آن چگونه تئاتر نجات پیدا می‌کند؟ و این در حالی است که ما این قصد و توان را نداریم که با برگزاری یک سمینار، تئاتر را نجات دهیم چرا که این کار نیاز به زمان دارد. به طور کلی امر پژوهش اثرات خود را در درازمدت نمایان می‌کند. اما این را باید در نظر داشت که متاسفانه پژوهش در کشور ما هم از سوی مخاطب و هم از سوی اهل فن با فقر زیادی مواجه است.»
قادری تصریح کرد:«طی دوره جدید فعالیت‌های مرکز هنرهای نمایشی، یکی از انتقاداتی که از مرکز می‌شد، این بود که رویکرد پژوهش وجود ندارد، در حالی که از آغاز مدیریت جدید دفتری تحت عنوان دفتر پژوهش شکل گرفت و اعضاء آن نشست‌های ماهانه برگزار می‌کنند. همچنین مجله نمایش و فصلنامه تئاتر به طور جدی کار خود را ادامه داد. ضمن این که از نویسندگان و پژوهشگران برای همکاری دعوت به عمل آمد و تاکنون آثار خوبی ترجمه و چاپ شده است. اما به زودی نمی‌توان بیلان کاری ارائه داد.»
نصرالله قادری با اشاره به این که تمام کارهای عملی با تئوری است که به نتیجه می‌رسد، اظهار کرد:«با بررسی تئاتر جهان درمی‌یابیم که آن‌ها از وجود تئوریسین‌ها برخوردارند و این اتفاقی است که در کشور ما رخ نمی‌دهد. فلاسفه ما اظهار نظر در زمینه تئاتر را کسر شأن خود می‌دانند.»
وی با اشاره به وجود مشکلاتی در زمینه برگزاری این سمینار گفت:«از ما خرده گرفته می‌شد که چرا از وزنه‌های تئاتر کشور دعوت نکرده‌ایم و جوانان در این سمینار حضور دارند و این در حالی است که ما در فهرست سخنرانان‌مان دکتر بهزاد قادری، دکتر داود فتحعلی‌بیگی، دکتر مصطفی مختاباد، دکتر محمود عزیزی و... را مشاهده می‌کنیم اما حضور جوانان در کنار این افراد نیز به این دلیل است که در کنار این اساتید هم نسلان من و بعد از من نیز برای تئاتر کشور حرف دارند و این سمینار فرصتی است تا مقالات خود را ارائه دهند.»
ما نمی‌توانیم حکم دهیم که به دلیل این که جوانان در سن جوانی به سر می‌برند تجربه لازم را ندارند و این در حالی است که بسیاری از مقالاتی که ارائه شده‌اند، غلط نوشته شده بودند و مورد تصویب قرار نگرفتند. در حالی که جوانان این کار را به درستی انجام دادند. بنابراین باید قبول کنیم که چه بخواهیم و چه نخواهیم تا چند سال تئاتر در دستان جوانان است، بنابراین باید نظر آنان را بشنویم.»
قادری در خصوص حضور هنرمندان در سمینار پژوهشی تئاتر ملی گفت:«در این سمینار ما هم از نسل پیشکسوت تئاتر و هم از هم نسلان خود و هم از جوان‌ها دعوت به عمل آوردیم تا مقالات خود را ارائه دهند و مقالاتشان نیز پذیرفته شد. البته این را باید خاطر نشان کنم که ما با نام پژوهشگران کار چندانی نداریم بلکه به اصل پژوهش اهمیت می‌دهیم و پژوهشگران در هر سن و در هر گروه سنی باشند چنان چه فرضیه خود را درست ارائه دهند از آن‌ها استقبال می‌شود. ما برای نسل گذشته احترام زیادی قائل هستیم اما باید قبول کرد که نسل جدید را نمی‌توان حذف کرد. در این سمینار غیر از اساتیدی که حضور دارند 35 مقاله دیگر نیز رسیده که البته دو مقاله نیز پذیرفته شد که در کتابی که پس از سمینار چاپ می‌شود،
وجود دارد.»
حسین پارسایی رئیس مرکز هنرهای نمایشی:
حسین پارسایی با اشاره به این که به طور کلی مرکز هنرهای نمایشی بیشتر درگیر کارهای اجرایی است، خاطر نشان کرد:«با شکل گیری دفتر پژوهشی و با حضور اهل فن و صاحب نظران، فعالیت این دفتر آغاز شد. اما متاسفانه بحث جوانگرایی در برخی مواقع به گونه دیگری مطرح می‌شود. همان طور که آقای قادری گفتند باید در نظر داشت که افراد جوان امروز پیشکسوتان فردای تئاتر کشور ما هستند و حضور ایشان حرکت بسیار درستی است و این نباید فقط در بحث پژوهش اتفاق بیفتد بلکه باید در امر تولید نیز چنین باشد.»
دکتر محمدحسین ایمانی‌خوشخو(معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی):
در دوره جدید حرکت نمایش کشور، باید با نگاهی به گذشته یک آسیب شناسی جدی در حرکت تئاتر کشور صورت گیرد و با رفع نقایص و کاستی‌ها زمینه‌های رشد و توسعه تئاتر کشور به نحو شایسته‌ فراهم آید.»
وی در ادامه افزود:«در تئاتر یکی از مهمترین دغدغه‌ها این است که در نگاه اول آیا تئاتر به عنوان یک حرکت تاثیرگذار اجتماعی نقش خود را ایفا کرده یا خیر. زمانی که از مقوله‌ای اجتماعی صحبت می‌کنیم باید این امر در جامعه جایگاه خود را بیابد و در آن پایگاه به نقش آفرینی بپردازد. به طور کلی بسیاری از معضلات اجتماعی را می‌توان با تکیه بر تئاتر حل کرد، اگرچه در سایر هنرها نیز این تاثیر وجود دارد اما در تئاتر بیشتر مشهود است.»
وی در ادامه افزود:«اگر دوره‌های مختلف پس از انقلاب را بررسی کنیم، آیا می‌توان این نتیجه را گرفت که حرکت عمومی تئاتر کشور توانسته در متن جامعه جایگاه خود را بیابد و عمل کند؟ و این پرسشی است که این نوع سمینارها باید به آن پاسخ دهند. ممکن است گفته شود که تئاتر مقوله‌ای وارداتی است و ما چندان ملزم نیستیم که در آن دست ببریم و آن را بومی کنیم. ما باید به فرهنگ جوامع و ساختار اجتماعی جوامع نزدیک شویم. اگر بخواهیم تئاتر کشور از گوشه به متن جامعه انتقال پیدا کند باید روی تئاتر ملی بیشتر کار کنیم و این وظیفه هنرمندان ماست. چرا که گفته‌اند هنرمند باید جامعه‌شناس باشد و محیط خود را بشناسد. ما باید مولفه‌های تئاتر ملی را شناسایی کنیم و مورد توجه قرار دهیم و اگر این کار انجام شود تئاتر به طور خودجوش مشکلات خود را حل می‌کند و به جایگاه خود می‌رسد.»
ایمانی خاطر نشان کرد:«در این دوره برنامه اصلی ما این است که از منظر تاثیرگذار تئاتر با جامعه ارتباط برقرار کنیم. همچنین در آموزش احتیاج داریم که متون قوی خارجی را اجرا کنیم و به عنوان کاری آموزشی در اختیار هنرمندان جوان قرار دهیم. سایر کشورها نیز محتوای فرهنگی خود را در چارچوب تئاتر بیان می‌کنند. خوشبختانه طی چند ماهه گذشته تئاتر کشور ما از تمام اقشار جامعه جذب مخاطب داشته و به عنوان یک هنر به تئاتر توجه کرده است. جای خوشحالی دارد که مضامین تئاترها نیز مخاطبان را جذب کرده است، چرا که جامعه ما علاوه بر موضوعات مذهبی، سرشار از موضوعات فرهنگی جذابی است. امیدواریم که این نشست‌های تخصصی به مدیران فرهنگی کشور کمک کند و تئاتر را برای بومی شدن یاری دهد و در کنار آن به تئاتر جهانی توجه شود و تمام مشکلات تئاتر کشور که بخشی از آن اعتبار بودجه است را حل کنیم. باید بگویم که خوشبختانه طی سال آینده با مشکلات کمتری مواجه هستیم.»
ایمانی خاطر نشان کرد:«در گذشته شاید سه چهارم بودجه تئاتر صرف تئاتر تهران می‌شد اما با استعدادی که در شهرستان‌ها وجود دارد، ما از امسال به سمتی حرکت می‌کنیم که کارها عادلانه‌تر انجام شود. تصمیم داریم تئاتر را از تئاتر تهران به تئاتر ایران تبدیل کنیم و من یقین دارم که با همکاری هنرمندان ما این اتفاق می‌افتد. بنابراین باید پیش از پیش به پژوهش توجه کنیم چرا که بدون آن به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید و برای رسیدن به نتیجه مورد نظر از دانشگاه‌ها و اساتید امر دعوت به عمل می‌آوریم تا این حرکت را به خوبی انجام دهند.»