حسین رحیمی، کارگردان «صندلی‌ها»:
«در انتظار گودو» را با بازی معلولین ذهنی بر صحنه می‌بریم
حسین رحیمی، کارگردان تئاتر ، سال گذشته نمایش «صندلی‌ها» ها را با حضور معلولان جسمی ، حرکتی و ذهنی روی صحنه داشت. او این نمایش را در چند جشنواره خارج از ایران نیز روی صحنه برده و مورد تقدیر قرار گرفته است. رحیمی قرار است سال جاری، نمایش «در انتظار گودو» را با حضور معلولین ذهنی بر صحنه ببرد. با او در گپی کوتاه از شیوه تمرین و اجرای نمایشش پرسیدیم که می‌خوانید:
-قرار است نمایشنامه «در انتظار گودو» را با حضور بازی معلولین ذهنی بر صحنه ببرید؟
- «در انتظار گودو» نوشته ساموئل بکت را با 5 تن از بچه‌های معلول ذهنی بر صحنه خواهیم برد. البته احتمال دارد نمایش «صندلی‌ها» را هم دوباره اجرا کنیم.
-چرا نمایشنامه‌هایی که انتخاب می‌کنید، بیشتر نمایشنامه‌های مدرن ابزورد هستند؟ آیا قرابتی با زندگی و نگاه این بازیگران با متن‌های ابزورد می‌بینید؟
-شخصیت‌های ابزورد، اغلب استدلال گریزند و خودمحور و گاهی خردگرایی در آنها جایش را به پندارگرایی می‌دهد، ویژگی بارزی که در معلولین سندرم داون بسیار مشهود است. آنها چیزهایی را می‌بیند که ما نمی‌بینیم و به نوعی پندارگرایی می‌کنند. معلولین سندرم داون اغلب یک شخصیت خیالی در زندگی‌شان دارند، همانطور که در نمایش «صندلی‌ها» هم می‌بینیم که اکثر مهمان‌های پیرمرد و پیرزن خیالی هستند. میشود گفت با همین هدف و به خاطر این قرابت‌هاست که بیشتر متن‌های مدرن و ابزورد را کار می‌کنیم.
از سویی دلیل انتخاب متن‌هایی از یونسکو و بکت، این است که بین شخصیت‌های نمایشنامه‌های ابزورد و نوع نگاه این بچه‌ها به زندگی، نزدیکی هایی میبینم. بازی‌در بازی هایی که در نمایش ابزورد وجود دارد قابلیتیست که در متن ابزورد هم با آن روبروئیم و با توانمندی‌های این بچه‌هاسازگارتر است.
-با توجه به بعضی محدودیت‌ها در معلولین ذهنی و جسمی و حرکتی معمولاً چه مدت برای بر صحنه بردن نمایشی با بازی آنها تمرین می‌کنید؟
-برای اجرای «صندلی‌ها» 18ماهروزی9 ساعت با بچه‌ها کارکردم تا بتوانیم این نمایش را در چند جشنواره خارج از ایران و سپس در اجرای عمومی بر صحنه ببریم. بازیگرهای نمایش به خاطر معلولیت‌هایشان نیاز به تمرین زیادی دارند تا بتوانند با محدودیت‌های حرکتی خود، اجرای قابل قبولی را ارائه دهند. بخصوص نمایش هایی مثل «صندلی‌ها» که مدام ریتمش شکسته میشود، نیاز به تمرین زیادی داشت. اما خوشبختانه نتیجه کار بسیار مطلوب و راضی کننده بود و هنرمندانی که کار را دیدند، اجرای این گروه را پسندیدند.
برای بازی با بازیگران معلول به جز اینکه کارگردان هستی، باید روانشناس و پزشک و مسئول تغذیه آنها هم باشی تا بتوانند مثل یک بازیگر حرفه‌ای اجرا را بر صحنه زنده کنند. اما کار با این بازیگران بسیار لذتبخش است. آنها دوستان نزدیک من هستند و رابطه دوستانه ما باهم بر اجرای نمایشمان هم تأثیرگذار است.
-چند سال است که با معلولین تئاتر کار می‌کنید؟
-14 سالی میشود البته چند سالی در این سال‌ها کمی از تئاتر معلولین دور بودم اما دوباره برگشتم چون کار تئاتر با معلولین بسیار برایم لذتبخش است.
-اجرای «صندلی‌ها» در تئاتر باران چطور بود؟ استقبال از این نمایش از سوی تماشاگران چطور بود؟
-در 15 اجرایی که ما داشتیم، استقبال تماشاگران خیلی خوب نبود. اما هنرمندان از نمایش ما بسیار استقبال کردند. بسیاری از تماشاگران فکر می‌کنند که قرار است صحنه‌هایی ببیند که در روحیه‌شان ممکن است تأثیرگذار باشد که اصلاًاین‌گونه نبود. بچه‌های بازیگر بسیار حرفه‌ای بر صحنه ظاهر شدند و اجرایی حرفه‌ای را از «صندلی‌ها» به نمایش گذاشتند. هرچند این بچه‌ها عادت نداشتند که هر شب اجرا بروند چون ما در جشنواره‌ها اغلب یک اجرا داشتیم اما در طول این 15 شب این بچه‌ها به خوبی از عهده کار برآمدند و نتیجه خوبی را رقم زدند. هنرمندان و مسئولین تئاتری آمدند و کار را دیدند و برای ما یادداشت نوشتند. این اجرا توانست دید خیلی‌ها را نسبت به معلولین بهترکند. فکر می‌کنم پس از «صندلی‌ها» بتوانیم استقبال تماشاگر را از تئاتر معلولین ذهنی و جسمی و حرکتی بیشتر کنیم.