گزارشی از نشست علمی هفته پرفورمنس ایرانی
ریچارد شکنر: پرفورمنس، کشف و عبور از مرزهاست
هفته پژوهشی-اجرایی پرفورمنس ایرانی، با بخش پژوهشی و با ارائه 6 مقاله درباره پرفورمنس، عصر روز گذشته در تالار مولوی آغاز بهکارکرد.
به گزارش خبرنگار ایران تئاتر، در این نشست، ریچاردشکنر از طریق ویدئوکنفرانس، کریستین بیه، منصور براهیمی، ویکتور تیمونیه، رحمت امینی، یاسمن خواجه‌ای و امیر راد مقالاتی درباره پرفورمنس را ارائه کردند که با استقبال خوبی از سوی پژوهشگران و دانشجویان مواجه شد.
در آغاز نشست، دکتر یاسمن خواجه‌ای، دکترای تئاتر و مدرس دانشگاه، عضو پژوهشکده تاریخ هنر و اجرای دانشگاه پاریس اوئست ضمن ارائه مقدمه‌ای بر هفته پرفورمنسایرانی در ارتباط با تقابل کارکرد پرفورمنس در ایران و غرب سخنرانی کرد.
سپس ریچاردشکنر، پروفسور و نظریه پرداز پرفورمنس و استاد دانشگاه نیویورک در ویدئوکنفرانسی به مناسبت برگزاری این هفته پژوهشی در ایران برای مخاطبین پیامی را ارسال کرد. در این پیام او با اشاره به جنگی که در گوشه گوشه جهان را در برگرفته، به جهان زیباییشناسی اشاره کرد و گفت: در جهان زیبایی شناسی، مردم، حرف اول را می‌زنند. دنیایچهارم دنیای در حال رشد است و هنرمندان پرفورمنس با تحقیقات گروهی وتوانشان نمی‌توانند به بی عدالتی‌ها اعتراض کنند و با تمرین دائم راهی برای ارتباط با دیگران را بیابند.
شکنر در مانیفست این جهان چهارم گفت: اول اینکه پرفورمنس یعنی کشف و عبور از مرز، مطالعه در تمام عمر برای خواندن متن‌ها و تغییر برای رسیدن به همدلی از مؤلفه های پرفورمنس است.
بعد از این پیام ویدئویی رحمت امینی، دکترای تئاتر، کارگردان، نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه در مورد بازیابی مفهوم پرفورمنس در نمایش های آئینی سنتی ایران برای حاضران صحبت کرد و با ارائه اسلایدها و نمونه‌های تصویری به تبیین این مفهوم پرداخت.
کریستین بیه پروفسور تئاتر، استاد دانشگاه پاریس اوئست، رئیس پژوهشکده تاریخ هنر و اجرای پاریس اوئست و مؤلف و محقق کتب و مقالات بسیاری در حوزه هنر اجرا با موضوع پرفورمنس، اتفاق تئاتری، صحنه و پدیداری لحظه‌ها با میهمانان به صحبت کرد.
کریستین بیه در سخنرانی‌اش با اشاره به اینکه در تئاتر مساله مهم نگاه کردن است، گفت: پرفورمنس تعریف واحدی ندارد هنرهای مختلفی در مفهوم پرفورمنس است که تئاتر یکی از آنهاست. پرفورمنس در ارتباط بین ماست که شکل می‌گیرد.
بیه با اشاره به اینکه تئاتر برای تفاوتش با سینما مجبور است گاهی به سنت‌هایش برگردد، گفت: وقتی سینما توانست از تئاتر جلو بزند، تئاتر به حضورش بازگشت و اینگونه است که پرفورمنس به سنتش بازگشت تئاتری که مخاطب مدام به آن می‌تواند واکنش نشان دهد و بهجایتاکیدبرمتن، حضور درصحنه و خود صحنه از اهمیت بیشتری برخوردار است.. همانطور که شکنر می‌گوید، پرفورمنس نشان دادن و عمل کردن است. امانگاه، به معنای دیده شدن باید وجود داشته باشد.
بیه با اشاره به نوعی از پرفورمنس که از بازنمایی عبور می‌کند، گفت: بدون اینکه امر دراماتیک در این نوع نقشی داشته باشد و ارتباطش با امر حقیقی قطع شود، نوعی پرفورمنس می‌تواند شکل بگیرد که دقیقاً نقطه مقابل تئاتر دراماتیک است. پرفورمنس می‌تواند نظام تعریفات قبلی‌اش را درباره تئاتر دراماتیک کنار بزند و به یک تعریف تازه برسد.
در بخش دوم این نشست ابتدا امیر راد، پرفورمنس آرتیست و مدیر کانون نیومدیای موزه هنرهای معاصر خلاصه‌ای از تاریخچه‌ی حضور و بروز پرفورمنس در ایران را مطرح کرد.
او با نگاهی تاریخمند به پیشینه پرفورمنس در ایران و مروری بر این تاریخچه تاکنون، تاریخچه‌ای کوتاه از این هنر را در ایران بررسی کرد و سپس منصور براهیمی؛ مؤلف، محقق و مدرس دانشگاه از دیگرسخنرانانی بود که در این نشست در ارتباط با چشم انداز و آینده پرفورمنس در ایران برای حاضرین سخنرانی کرد.
در انتهای این جلسه که نزدیک به 4 ساعت طول کشید، حاضرین در جلسه پای سخنان ویکتورتیمونیه مدرس دانشگاه، مدیر جشنواره" له تام به لان" و کارگردان فرانسوی نشستند. او در ارتباط با نقطه شروع پرفورمنس و چگونگی رسیدن به ایده‌های اجرایی در این زمینه سخنرانی کرد.