مدرسه را با هنر تئاتر پیوند دهیم

رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران در نشست تخصصی مرکز ملی اسیتژ ایران گفت: مدرسه به عنوان اصلی‌ترین نهاد جامعه‌پذیری و آموزش زندگی جمعی، باید آموزش را با تئاتر پیوند دهد.

به گزارش دریافتی ایران تئاتر، این نشست تخصصی با موضوع «در تولید اثر در حوزه تئاتر کودک و نوجوان به‌دنبال پاسخ به چه سوالی از نیاز جامعه هستید؟» با حضور تعدادی  از هنرمندان  تئاتر با طرح موضوع‌هایی چون «کاربرد فن‌آوری»، «اعتماد به نفس»، «قدرت نه گفتن»، «امید و شادی»، «انتقال هویت ملی و شهروندی»، «تولید اندیشه و تفکر»، «دین‌داری» و «روابط انسانی» برگزار شد.

به اعتقاد محمد‌امین قانعی‌راد رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی ایران ، مدارس باید از دو رکن هنر «تئاتر» و «ورزش» برخوردار باشند زیرا تربیت بدنی یک تربیت ذهنی است. زمانی که بچه‌‌ها بازی را می‌بازند باید به آن‌ها آموزش داده شود که گریه نکنند بلکه در مقابل، دست و صورت همدیگر را ببوسند و از میدان خارج شوند.

او به حضور تئاتر در مدارس تاکید کرد و گفت: مدرسه باید تئاتر داشته باشد و بازیگر‌های این تئاتر هم خود بچه‌ها باشند و هنرمندان به عنوان یک مشاور خوب در کنارآنان زندگی جمعی را آموزش بدهند.

این جامعه‌شناس افزود: امروزه با توجه به اهمیت‌ دادن بیشتر به موضوع‌هایی مانند «فلسفه برای کودکان»، «جامعه‌شناسی برای کودک» و «جامعه‌شناسی مردم مدار» می‌توان عمیق‌ترین ایده‌ها را از طریق کارهای هنری برای بچه‌ها ارایه داد.

رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران در ادامه با اشاره به این‌که جامعه‌شناسی و هنر، دنیای مشترکی دارند و هر دو به دنبال هدفی یکسان هستند، گفت: برای رسیدن به این هدف و دنیای مشترک جامعه‌شناسان، هنرمندان، روان‌شناسان، روزنامه‌نگاران، مهندسان، سیاست‌مداران و حتی پزشکان باید با یک بینش جامعه‌شناسی به جامعه نگاه کنند.

او با اشاره به کتاب «جامعه‌شناسی بینش امروز» نوشته‌ «سی رایت میلز»، یادآور شد: یک هنرمند بدون داشتن بینش جامعه‌شناسی نمی‌تواند یک کار هنری انجام بدهد.

قانعی‌راد با مطرح کردن دو موضوع «برای جامعه چه باید کرد؟» و «هنر برای هنر» که از دغدغه‌های اصلی هنرمندان است یادآور شد: در بحث هنر برای هنر که هواداران زیادی هم دارد به مساله‌ فرم بیان و زیبایی‌شناسی توجه می‌شود در حالی‌که بعضی‌ها معتقد هستند هنر نباید در خدمت هدف دیگری باشد.

او در این نشست با اشاره به این‌که «تولید محتوای تئاتر چه باید باشد» و توجه به اهمیت موضوع هنر برای بازار در سطح ایران و جهان، بیان کرد: اگر چه حاکم شدن تقاضا محوری بر کار هنری باعث می‌شود هنر فرم اصلی خودش را حفظ نکند و به آن رسالتی که مد نظرش است؛ نرسد اما نمی‌توان نقش آن را نادیده گرفت، زیرا بازار تعیین می‌کند که ما چه فکری بکنیم و چه‌طور بیاندیشیم و در چه جهتی حرکت کنیم. بنابراین هنر به عنوان یک نظام تولید فکری و هنری هم‌چون نظام تولید اقتصادی باید به نیاز و احساس بازار توجه و بعد آن را عرضه کند.

این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی ایران با اشاره به موضوع «هنر برای جامعه» که سال‌ها مطرح بوده و در طول تاریخ هنر هم بخشی از دستگاه جامعه‌پذیری محسوب شده است، توضیح داد: اگر چه «هنر برای جامعه» نوعی بستگی‌ها، فرو بستگی‌ها و یا به صورت روشن‌تر در برخی از جوامع استبدادهایی را به وجود آورده، اما در مقابل، هدف اصلی برگزاری آیین‌ها، مراسم‌ها و کاروان‌های شادی، جامعه‌پذیری است که انسان‌ها را از بدویت خارج کند و آن‌ها را به یک موجود اجتماعی تبدیل و به جامعه عرضه کند.

او ادامه داد: برای این‌که بدانیم تئاتر به کدام یک از موارد می‌پردازد باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا هنر تئاتر جزو هنرهای محافظه‌کار است یا نه؟ اگر هنر تئاتر جزو هنرهای محافظه‌کار باشد هدفش فراهم کردن زمینه‌های جامعه‌پذیری دانش‌آموزان، کودکان و نوجوانان و تبدیل کردن آن‌ها به یک عضو مفید جامعه است که جامعه را احساس می‌کنند و به آن تعلق دارند.

رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران هم‌چنین با اشاره به موضوع فن‌آوری در دنیای امروز و آشنا کردن بچه‌ها با این دنیای رسانه‌ای خاطرنشان کرد: امروزه برخی از فیلم‌های سینمایی، جهانی با فن‌آوری‌های نوین را ترسیم می‌کنند و با توجه به این‌که در درون برخی از افراد فن‌آوری‌ها نفوذ پیدا کرده است باید به این مورد دقت شود که آیا انسان‌هایی که در این جهان زندگی‌ می‌کنند بیشتر بُعد ارگانیک دارند یا سایبرنتیک.

وی در ادامه گفت: مسئله‌ای که امروزه نباید از آن غافل شد و باید در مورد آن فکر کرد و راه‌حل‌هایی برای آن ارایه داد این است که آیا هنر تئاتر باید بچه‌ها را برای زندگی در یک دنیای فن‌آوری‌زده‌ی آینده آماده کند یا آن‌که باید بیش از پیش آن‌ها را به جامعه پیوند بزند.

به اعتقاد این جامعه‌شناس چنان‌چه جامعه‌پذیری با هنر تئاتر پیوند داده شود می‌تواند به اصلی‌ترین نیاز جامعه پاسخ دهد زیرا هنر تئاتر به دنبال اجتماعی کردن انسان‌ها است به همین منظور باید بین جامعه‌پذیری و آموزش تفاوت‌هایی قایل شد چرا که جامعه‌پذیری آن چیزی است که به طور طبیعی در جامعه شکل می‌گیرد اما آموزش به صورت مصنوعی در مدارس و نهادها انجام می‌شود. به طور مثال بچه در آغوش مادر زبان، فرهنگ، نقش‌ها و حساسیت‌های فرهنگی و حتی خلاقیت فرهنگی را یاد می‌گیرد در حالی‌که آموزش دارای این قدرت نیست.

او با بیان این عقیده خود که «جامعه در حال حاضر دچار یک بحران میان فردی شده است»، گفت: با توجه به این‌که یک نظم اخلاقی، بین نظم روانی و درونی افراد با نظم اجتماعی و بیرونی آن‌ها وجود ندارد شاهد برخی از بحران‌ها در نهاد خانواده، ارتباط زن و شوهر، والدین با فرزندان، فرزندان با یکدیگر و فرزندسالاری هستیم حتی در مدارس هم با بحران دانش‌آموز سالاری مواجه شده‌ایم به این معنا که بچه‌ها امروزه نقش تعیین‌کننده‌ای در رفتار والدین و مدارس ایفا می‌کنند.

 

او افزود: هنرمندان حوزه تئاتر برای پیشرفت، باید سبکی آمیخته از فرم و محتوا ارایه دهند زیرا عمر انسان‌ها بدون سبک هدر می‌رود. هم‌چنین هنرمندان به تقاضا و نیاز بازار نیز توجه کنند و به دنبال مسایل خاص باشند.

در پایان قانعی‌ یادآور شد: جامعه‌ ایران دوست دارد کودکان و نوجوانان، جامعه را دوست داشته باشند، بزرگ‌ترین رویای آن‌ها فرار از جامعه نباشد بلکه کمک به ساختن جامعه، پیشرفت، رفع مشکلات و بهبود شرایط زندگی باشد در حالی که امروزه رویاهای جوانان ما تغییر کرده است از این رو سیاست‌مداران، جامعه‌شناسان و هنرمندان باید آن‌ها را به نحوی به جامعه پیوند دهند.

محمدرضا کریمی‌صارمی، مدیر مرکز تولید تئاتر و تئاتر عروسکی نیز در پایان نشست با اشاره به تاثیرگذاری هنر تئاتر گفت: با توجه به این‌که تئاتر می‌تواند جریان‌ساز باشد ما می‌توانیم برای آینده برنامه‌ریزی کنیم و درهای کانون نیز همیشه برای ایده‌های نو باز است.

نشست تخصصی مرکز ملی اسیتژ ایران با موضوع «در تولید اثر در حوزه تئاتر کودک و نوجوان به‌دنبال پاسخ به چه سوالی از نیاز جامعه هستید؟» هشتم خرداد 1395 در سالن کنفرانس شماره دو مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌‌هنری کانون تهران برگزار شد.