طی طریق شخصیت سیاه کدخدا را سپید می کند

علی برجی از جمله کارگردان – بازیگران با تجربه تئاتر است که از دهه هفتاد فعالیت جدی کاریش را آغاز کرده است. بذار یه امشب بگذره، سال کبیسه عیسی ، هوای پاک ، مصاحبه و تپه عروسکها از جمله کارهای کارنامه تئاتری برجی محسوب می شوند.برجی سالها است که در سینما و تلویزیون به عنوان بازیگر حضور دارد .  

 

نمایش هفت هشتم که پیش از این در دومین سوگواره نمایشی و آیین های مذهبی خمسه اجرا شده بود و یکی از آثار برگزیده سوگواره خمسه شد و در شش بخش کاندید و درچهار بخش بهترین نویسندگی، بهترین کارگردانی، بازیگری مرد و طراحی صحنه جایزه دریافت کرد و مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت، نمایش روایت گر داستان کدخدای روستایی است که وسوسه می شود با آزار و اذیت امام رضا (ع) از مامون اشرفی پاداش بگیرد .او به پیشنهاد یکی از زنان خود، پسرش را کفن پوش کرده و از آن حضرت می خواهد که برای پسرش نماز میت بخواند. امام می پذیرند و نماز خوانده می شود و در این میان  اتفاقاتی رخ می دهد. نمایش هفت هشتم به کارگردانی علی برجی و حمیداصغری تتماج از 24 خردادماه راس ساعت 19 به مدت 60 دقیقه در اداره تئاتر میزبان علاقه مندان به هنر تئاتراست.با علی برجی در باره اجرا و مضمون اثرش گفت وگویی انجام داده ایم.

 

آیا به کارگردانی بیش از بازیگری تعلق خاطر دارید؟

 

همیشه از خودم این پرسش را دارم که بازیگری علاقه بیشتری دارم و یا کارگردانی .به هر دوی این مدیوم ها اهمیت می دهم و در نمایش هفت هشتم هم به هر دوی این مقوله ها پرداختم .

در چند سال اخیر نمایش هایی نظیر سال کبیسه عیسی و بذار یه امشب بگذاره رابا مضمون دینی و ارزشی روی صحنه اجرا کرده اید . آیا به اجری نمایشی  دینی و اعتقادی علاقه دارید؟

دغدغه شخصیم به زوی صحنه آوردن نمایش های دینی است و از طرف دیگربرای  اجرای این نمایش ها امکانات بهتری در اختیار قرار می گیرد .

 

چگونه نمایش نامه هفت هشتم را برای اجرا انتخاب کردید؟

دوستی من و سیروس همتی  قدیمی و دیرین است . همیشه سیروس همتی در مورد متن ها و طرح هایی که می نویسدبا من صحبت می کند و بعد از خواندن نمایش نامه اش علاقمند شدم آن را روی صحنه ببرم.

 

آیا کار مشترک بازیگری هم  با سیروس همتی داشته اید؟

 

 در چند نمایش منجمله نمایش بهرام چوبینه به کارگردانی شکر خدا گودرزی باهم همبازی بوده ایم و شناخت متقابلی از هم داریم. متن این نمایش نامه را چند سال پیش خوانده بودم و سیروس همتی از این نمایش نامه  تئاتری  را در شهر اهواز روی صحنه برده بود و من هم در این نمایش نقش کدخدا را بازی کردم . از سیروس همتی در خواست کردم که متنش را در اختیار قرار بدهم تا نمایشی را با سبک و فرم دیگری اجرا کنم . تغییراتی را با مشورت سیروس همتی در ساختار  به وجود آوردیم.

 

این تغییرات در چه بخش هایی انجام شد؟

 

در نمایش سیروس همتی زنان کدخدا حضور فیزیکالی نداشتند و فقط یک سری آدم وجود دارند که حرف هایی را مطرح  می کنند .فکر می کنم با این شیوه و حضور زنان فضای ابتدایی نمایش منسجم و فان تر شد.

 

چه نکته ای از سفر امام رضا از مدینه به مرو برای شما دارای جذابیت بیشتری بود و در نمایش به آن توجه داشتید؟

 

نکته مهم تاثیر حضور امام بر مردمی بود که امام از شهر ها و روستاهایشان عبور می کرد و این تاثیر برایم خیلی جذاب  بود .قدم گاه های معروفی که راجع به ام رضا در تاریخ روایت شده است ، به شایستگی تاثیرات رفتاری و شخصیت امام را در این مقطع تاریخی بر مردم ایران نشان می دهد . هنوز هم این تاثیرات ادامه دارد و روح این بزرگوار تاثیرات معنوی و روحانی زیادی را به وجود می آورد و محبوب قلوب همه ماها است .

 

در داستان نمایش هم این روایت تاثیر گذاری به شکل دراماتیکی به مخاطب عرصه می شود؟

 

بله، در نمایش داستان مردم دهی روایت می شود که غم نان دارند و توسط مامون اغوا می شوند که برای مشتی پول امام را آزرده خاطر کنند. اما این مردم با تاثیر پذیری از منش امام بزگوار شرایط دیگری را رقم می زنند .

شما در بن مایه نمایش به مسئله امتحان الهی هم در این وضعیت پرداخته اید؟

 

بله، همه امام معصوم ما آدمها را در معرض امتحان الهی و انتخاب میان خیر و شر قرار داده اند .

 

عنصر سفر معمولا در زندگی ائمه و پیامبران  نقش مهمی دارد و سفر امام رضا هم تاثیرات شگرف تاریخی را رقم زده بود؟

 

به نوعی این سفر طی طریق است و شخصیت منفی نمایش ( کدخدا)هم این طی طریق را انجام می دهد و تاثیر می پذیرد و از سیاهی به پاکی می رسد.

 

در تمام داستان های بشری حتی از نوع مذهبیش همواره این تقابل بدی و نیکی درام ساز است؟

 

این تقابل شر و نیکی در نمایش برای مخاطب جذابیت ایجاد می کند .

 

در گذشته نمابش بذار یه امشب بگذره با مریم فتحی را کارگردانی مشترک انجام داده بودید و در این نمایش  همراه با حمید اصغری‌تتماج کارگردانی مشترک انجام دادید. آیا به اجراهای مشترک اعتقاد دارید؟

 

در هردوی این نمایشها سوای کارگردانی بازی هم انجام می دهم و معتقدم در کارهایی که بازی می کنم. باید دوست و همراهی به عنوان کارگردان در کار حضور داشته باشد تا از بیرون کار را رصد کند و این تقابل فکری به کیفیت بهتر اجرا کمک می کند

 

آیا استفاده از عناصری مثل تعزیه که هویت و اصالت ایرانی دارند جنبه زیبا شناسانه دارد و یا به جنبه های مفهومی آن فکر کرده بودید؟

 

در نمایش نامه عناصری با هویت ایرانی نظیر تعزیه وجود داشت و نشان ازهوشمندی سیروس همتی نویسنده اثر است.

 

آیا استفاده ار دکوری ساده و کم حجم ( چند چهار پایه و چند چوب دست) به دلیل مسائل  اقتصادی بود و یا فضای نمایشی چنین ویژگی را نیاز داشت؟

 

نگاه من به طراحی صحنه نمایش میتنی برساده بودناست.بنابراین درعین سادگی ،عنصر خلاقیت ازاین امکانات محدود بهترین بهره را می برد وبه طور مثال بازیگران با یک نگاه کاربردی با چند چوب یک درخت را به وجود می آوردند و اغلب فضا سازی های نمایش توسط خود بازیگران انجام می شد.

 

گفت و گو از احمد محمد اسماعیلی