تقدیر از بانوان پیشکسوت تئاتر لالهزار
مجری برنامه از مهین بوجار، ملوک شامخ، شهناز نامدار، لیلا محمدی، ملیحه موسوی، ملکه رنجبر، ژاله صدارتی، زرین ولدبیگی، فاطمه چنگیزی، مهری مهرنیا، عفت رضایی، معصومه زارع، طاهره اکرمی، زهرا برومند، مهری مهران، ناهید نباتی دعوت کرد تا با حضور در صحنه و با تشویق حاضران هدایای خود را که شامل لوح تقدیر و یک جلد کلامالله مجید بود، دریافت کنند.
رضا آشفته:
همزمان با میلاد حضرت فاطمه(س) روز یکشنبه 25 تیر ماه از بانوان پیشکسوت تئاتر لالهزار در محل تئاتر پارس تقدیر شد.
با دقایقی تاخیر از مدعوین دعوت به عمل آمد تا در تالار برای برگزاری مراسم جشن و تقدیر حضور یابند. در سالن انتظار نیز با شکلات، شیرینی و شربت از دعوت شدگان پذیرایی میشد. چیدمان صحنه و نوع برخورد با مدعوین دلالت بر صمیمی بودن مراسم داشت. عدهای از بازیگران تئاتر لالهزار که دوباره به همین بهانه فرصتی برای دیدار یکدیگر یافته بودند. هنرمندانی که حداقل بیش از 30 سال تجربه کاری داشتند و برخی مدعی 50 سال تجربه بازیگری بودند.
پس از قرائت قرآن، محبت دارآفرین، مجری برنامه حضار را به دیدن یک نمایش براساس تاریخچه تئاتر لالهزار دعوت کرد که کارگردانی آن بر عهده”ندا حاجی بابایی” بود. نسیم تاجیک راوی نمایش با چند برگ کاغذ، پارهای از تاریخچه تئاتر لالهزار را قرائت میکرد. بعد گروه نمایشی به ازای معضلاتی که این تئاتر به واسطه حضور و عدم حضور زنان پیش روی داشته، صحنهها را بازی میکردند. در ابتدا با ورود زنان به تئاتر گروهی افراد متعصب با شلاق و قمه به تالارها هجوم میآورند، تا با گیس و قمه کشی جلوی این بیآبرویی را بگیرند. رفته رفته با حضور بازیگران زن ارمنی، ترک و یهودی از زن پوشی مردان چشم پوشی شد. وقتی زنان پایه صحنه گذاشتند و در این راه جسارت زیادی خرج کردند، پدران دختران خود را از خانواده طرد کردند... به تدریج جامعه با خیال راحت پذیرای حضور زنان در تئاتر شد. حالا آنان برای بازی کردن مجبور بودند که گریمهای خود را با نفت پاک بکنند برای آن که مواد شوینده گران بود و فقط ستارهها امکان استفاده از آن را داشتند.
نسیم تاجیک، در بیان تاریخچه لالهزار به”نمایش در ایران” بهرام بیضایی اشاره کرد و بر پایه این منبع موثق اعلام کرد:«عباس موسس در 1301 با راهاندازی بنگاه شادمانی یکی از پایهگذاران تئاتر لالهزار بود. در سال 1310 تئاتر سعادت با مدیریت امیر سعادت اولین زنان ایرانی را به بازی گرفت. پری گلوبندکی و ملوک مولوی اولین بازیگران زن بودند که این تئاتر به آتش کشیده شد. پس از 1317 و مسئله”کشف حجاب” زنان راحتتر توانستند در صحنه حاضر بشوند.»
وی افزود:«سیدعلی نصر در 1295 هجری شمسی از وزارت معارف مجوز احداث کمدی ایران را گرفت که در گراند هتل نمایش کمدی اجرا میکردند. در این مکان به مدت 10 سال بازیگران زن ارمنی، ترک و یهودی بازی میکردند. در سال 1318 با احداث هنرستان هنرپیشگی 12 زن در کنار 40 مرد امکان فراگیری فنون بازیگری را پیدا کرند. بعدها این افراد در تئاتر جامعه باربد، شهرزاد، دهقان، نصر، پارس و... کار کردند. از اولین بازیگران تئاتر آن سالها میتوان به رقیه چهرهآزاد، هایده بایگان، عصمت صفوی، ایران دفتری، ایران قادری، شهلا ریاحی، مهری مهرنیا، ملکه رنجبر، توران مهرزاد، مهیندخت بوجار، معصومه تقیپور، پروین ملکوتی، ناهید عطایی و دیگران یاد کرد که با حضور مداوم خود بر ممنوعیت بازی زنان غلبه کردند. این روند به مرور با حذف تئاترهای روشنفکری در لالهزار ادامه یافت و این بار امکان حضور گروههای سرگرم کننده با تکیه بر شعبده، آکروبات، رقص و آواز فراهم شد. این جریان باعث شد که تئاترهای جدی به تالار 25 شهریور(سنگلج فعلی) و تئاترشهر کشانده شود و دقیقاً پس از انقلاب تئاترهای لالهزار با توجه به کم لطفیهای دولتی مورد بیتوجهی قرار گرفتند و از سوی دیگر ممنوعیت جاری در ارتباط با استفاده از رقص و آواز باعث شد که به تدریج این تئاترها با تعطیلی روبرو شوند. تئاتر پارس در حال حاضر تنها تئاتر فعال در لالهزار است.
در ادامه مراسم، مجری برنامه از مهین بوجار، ملوک شامخ، شهناز نامدار، لیلا محمدی، ملیحه موسوی، ملکه رنجبر، ژاله صدارتی، زرین ولدبیگی، فاطمه چنگیزی، مهری مهرنیا، عفت رضایی، معصومه زارع، طاهره اکرمی، زهرا برومند، مهری مهران، ناهید نباتی دعوت کرد تا با حضور در صحنه و با تشویق حاضران هدایای خود را که شامل لوح تقدیر و یک جلد کلامالله مجید بود، دریافت کنند.
ملوک شامخ با اشاره به خاطرهای از مرحوم عزتالله مقبلی گفت:«مقبلی میگفت که هنرمند دو بار میمیرد. یک بار زمانی است که از او میخواهند تا در تابوت بخوابد و نقش مرده را بازی کند و یک بار دیگر نیز مرگ طبیعی است که به سراغ همه میآید.»
عفت رضایی که خود را همسر ابوالقاسم جنتی عطایی نویسنده کتاب مشهور”بنیاد نمایش در ایران” معرفی میکرد، گفت:«تاکنون در 50 سال تجربه کاریام حتی یک بار ندیدهام که وزارت فرهنگ از ما تقدیر کند.»
لیلا محمدی نیز از دو دوست غایبش به نامهای”زری ولدبیگی” و”ژاله صدراتی” در مراسم یاد کرد و از حضار خواست تا برای شفای بیماری آنان دعا کنند.
در پایان مراسم نیز از تعدادی از بازیگران جوان که فعالانه در تئاترهای آزاد مشغول هستند، تقدیر شد. به همین منظور مهوش رحیمی، افسانه ذاکری، هما زارع، نیلوفر جنیدی، شیرین مجتهدی، سهیلا جلیلی، نیلوفر محمدرحیمی، شهناز ساعدی، شکوفه ساعدی و ندا حاجی بابایی هدایای خود را با حضور در صحنه دریافت کردند.
صبا ملکی و اصغر صباحکوهی مدیران تئاتر پارس بانیان برگزاری مراسم تقدیر از بانوان تئاتر لالهزار بودند که همه این هنرمندان از این حرکت بی نظیر به نیکی یاد کردند.