تمریناتی از کارگاه آموزشی”یوجینیو باربا” نوشته”جین ترنر” تمرین سوم و چهارم

برگردان به فارسی: علیرضا امیرحاجبی
یادداشت مترجم:
در این بخش، دو تمرین از مجموعه تمرینات کارگاه آموزشی باربا ارائه شده است ذکر این مسئله مفید خواهد بود که تمرینات باربا بر مبنای حرکات بنیادینی شکل گرفته که در کتاب تئاتر انسان شناسی وی به آن‌ها مُفصلاً پرداخته شده است.
این تمرینات به ظاهر ساده، هم در وجه عملی‌شان دارای اهمیت هستند و هم در وجه نظری و مطالعات انسان شناختی. به طور مثال تمرین شماره 4 ”پرش کردن” یکی از حرکات بنیادین و کهن جادو ـ درمانگرانِ آفریقای مرکزی، صحرای کالاهاری و بومیان روآنداست. مفهوم بالا و پائین پریدن، جمع کردن دو حرکت متضاد در یک لحظه است. پرش به بالا حرکتی است برای جلب نظرِ نیروهای مقدسِ‌ آسمانی و فرود بر زمین به مفهوم سرکوب نیروهای شرور و خبیث درون زمین است.
در این جا باید به دو گزاره در اصطلاح شناسی باربا اشاره کوتاهی نمود:
1- اصولِ پیش ـ رساننده یا (Pre-expressive) : مجموعه اصولی است برای ترسیم”روابط بنیادین و بازگشت پذیر در حرکات اجراگر” با”انرژی و سیستم‌های حرکتی”
2- ناپیوستگیِ پیوسته یا(Coherent incoherence): این اصطلاح بر عدم تکرار و تنوع در حرکت دلالت دارد. تنوعی که در راستای یک هدف مشخص صورت می‌پذیرد.

تمرین شماره 3 تعادل ناپایدار
سه اصل پیش ـ رساننده (Pre-expressive) را به یاد داشته باشید:
1- تغییر و اصلاح تعادل
2- قانون تضادها
3- ناپیوستگیِ پیوسته(با ارتباط منطقی)
همان طور که باربا می‌گوید: مبنای زندگی یک اجراگر تغییر و اصلاح تعادل است. (18: 1995)
در بسیاری از فرهنگ‌ها، اجراگران تعادل روزمره خود را تبدیل به تعادل فرا روزانه می‌کنند که باربا آن را تعادل لذت بخش(عیاشانه) می‌نامد. این تعادل جدید در تضاد با تعادل طبیعی است که نوعی نااستواری و بی‌ثباتی را پی‌ می‌گیرید. می‌توان به وسیله یافتن تکنیک‌های مختلف جهت راه رفتن با بخش‌های مختلف پا تمریناتی را مدون و تنظیم نمود.
قبل از شروع به جستجو جهت یافتن روش‌های مختلفِ ایستادن و راه رفتن باید به خود یادآوری کنیم که:«ما دارای پا هستیم!»
روش تمرین:
ـ صاف و عمودی بایستید. به روبرو نگاه کنید.
ـ پای چپ کاملاً سطح زمین را لمس کند. نوک انگشتِ بزرگ پای راست را بلند کرده و آن را روی زمین بگذارید.
ـ فشار را از سمت نوک انگشتان پا به سمت مرکز و کف پا به آهستگی منتقل کنید.
ـ زمانی که کف پای راست زمین را لمس کرد به آهستگی پای چپ را بلند کرده، اما نقطه‌ای را که انگشتان پای چپ از زمین جدا شده حفظ کنید و پا را حرکت ندهید.
ـ به فشار و انتقال وزن و انرژی بر پای راست ادامه دهید تا آن جا که فشار بر پاشنه پای راست منتقل شود(پای چپ هنوز بالا نگه داشته شده است) نوک انگشت بزرگ پای چپ را روی زمین بگذارید و فشار را از نوک انگشتان به سمت مرکز و کف پا منتقل کنید(درست مانند پای راست)
ـ وزنِ وارد شده از یک پا را به پای دیگر منتقل کنید.
ـ تعادل و وزن را به جلویِ پای راست و سپس به عقب پای چپ منتقل کنید. (تعادل و وزن را روی انگشتان پای راست و سپس پاشنه پای چپ بیاندازید.)
ـ حرکات را از ابتدا تکرار کنید.
توجه:
به یاد داشته باشید که بسیار آهسته، نرم و سیال تمرین کنید. دقت و صحیح عمل کردن را کنترل و بازبینی کنید. از پیوستگی و ادامه تعادل در تمامی بدن مطمئن شوید.
کار کردن در این تمرین اگر چه با حرکت آهسته(Slow motion) همراه است اما همین نوع حرکت باعث می‌شود که ضعف‌ها و مشکلات بدن مشخص شده و در زمان از بین برود.
برای این که از آهسته حرکت کردن خود مطمئن شوید بهتر است حرکات این تمرین را با شمارش یک تا هشت انجام دهید. در این روش می‌توانید گونه‌ای از ریتم را پیدا کنید. دقت در هر کدام از حرکات را از دست ندهید.
گسترش:
حال که پاهایتان گرم شده است، سعی کنید که با همین روش و نظم به اطراف حرکت کنید و از نقاط مختلف پا برای تماس با زمین استفاده کنید:
ـ با خارج پا(تیغه پا)
ـ با داخل پا
ـ با پاشنه‌ها
ـ با پنجه‌هایی به سمت بالا
ـ با انگشتان جمع شده
ـ با گام‌های کوتاه.
به یاد داشته باشید که ستون فقرات شما باید کاملاً عمودی اما آزاد و فعال(active) باشند.
اتصالات:
زمانی که با کاوش، به طریقه جدیدی از راه رفتن و حرکت دست یافتید به چگونگی تعادل‌های مختلف و تاثیرات آن‌ها روی تمامی بدن فکر کنید.
* مهم است که: از چگونگی تاثیراتِ فعالیت‌هایتان بر بدن آگاه شوید و این که چگونه این فعالیت‌ها با کوچک‌ترین تنظیم یا تغییر، بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. از دست‌ها و بازوان خود استفاده کنید.
تمرین شماره 4 (پَرش کردن)
تمرین ساده دیگری که دوباره ما را ملزم به اندیشیدن درباره کنش‌های مشابه و چگونگی بهره‌گیری از انرژی می‌کند، پَرش کردن(Jumping) است.
روش تمرین:
ـ روی یک نقطه بایستید.
ـ به سمت بالا پَرش کنید.
ـ بر روی سطحی بلندتر بایستد و به پائین بپرید.
ـ به یاد داشته باشید که زانوان خود را آزاد و نرم نگهدارید.
ـ این حرکات را تکرار کنید.
توجه: در این جا، بین بالا پریدن و پائین پریدن تفاوت وجود دارد. که ربطی به وزن ندارد بلکه مربوط به انرژی است. زمان پائین پریدن فُرودمان سنگین و لخت است. در صورتی که زمان پرش به بالا، به سبکی و آهسته از زمین جدا می‌شویم. سعی کنید تفاوت میان”بالا پریدن و زمانی که انرژی را به سمت بالا می‌فرستید” و”پائین پریدن و زمانی را که به انرژی اجازه می‌دهید به سمت زمین بازگردد” را درک کنید.
اتصالات:
در اینجا به دومین اصل یعنی قانون تضادها برمی‌خوریم. این تمرین نشان می‌دهد که”پرش کردن” چگونه به ترسیم قانون تضادها می‌پردازد.
برای فعال کردن بدن جهت کنده شدن از زمین و پرش به سمت بالا(بخش اول تمرین) باید زانوان خود را کمی خم کرده و به آهستگی، انرژی را به سمت پائین متمرکز کنیم. سپس به زانوان فشار آورده و به بالا پرش کنیم.
نکته اضافی:
به تمرینِ”شکارگر” مراجعه کنید. آن جایی که شما ناچار می‌شدید که چمباتمه زده و ناگهان جهش کنید. این دو تمرین را با هم تکرار کنید و به چگونگی کنترل زمان و تمرکز انرژی فکر کنید.