انجمن نمایش، دموکرات‌ترین فضای تئاتر کشور است
جمال جعفری آثار در این شماره، سراغ انجمن نمایش استان اصفهان و شهرستان‌های توابع رفتیم تا ضمن آگاهی از وضعیت تئاتری آنها به مشکلات و معضلاتشان نیز بپردازیم. از آنها خواستیم تا پیشنهادهای خود را برای برون رفت از این ...
جمال جعفری آثار
در این شماره، سراغ انجمن نمایش استان اصفهان و شهرستان‌های توابع رفتیم تا ضمن آگاهی از وضعیت تئاتری آنها به مشکلات و معضلاتشان نیز بپردازیم. از آنها خواستیم تا پیشنهادهای خود را برای برون رفت از این وضعیت بیان کنند و آنها این گونه پاسخ دادند:
امیدواریم که مسؤولان کمک کنند.
انجمن نمایش اصفهان تنها به این امید تا به امروز پابرجا مانده که شاید در تهران اتفاق‌هایی بیفتد و ما را از این وضعیت نجات دهد.
محمد علی میاندار، مسؤول انجمن نمایش اصفهان، ضمن بیان این مطلب افزود: انجمن نمایش اصفهان، خانه کوچکی بود با سه اتاق و بودجه‌ای معادل 8 میلیون تومان بابت اجاره و رهن این مکان که مشکلات صنفی و مکانی، بچه‌های تئاتری اصفهان را برطرف می‌کرد. ولی الان از آنجا هم جابه‌جا شده‌ایم به این دلیل که موعد اجاره آن جا پایان یافته بود و الان در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان دو کلاس اختیار کرده‌ایم تا دانشجویان سال آخر دانشگاه سوره بتوانند نمایش فیزیکدان‌ها (اثر دورنمات) را تمرین کنند. این مکان تا اول مهر دست ماست و با شروع سال تحصیلی از اینجا هم باید بیرون برویم. وی افزود: نمی‌دانم با این 8 میلیون می‌توانم در مهر ماه خانه‌ای را اجاره کنم که انجمن نمایش بتواند پابرجا به کار خود ادامه دهد؟! ما تا کنون هیچ‌گونه یارانه‌ای برای انجمن نمایش دریافت نکرده‌ایم و تنها با همان مختصر پولی که در اختیار ماست سر کرده‌ایم. تنها دل به این خوش داریم که دموکرات‌ترین فضا را در اختیار علاقه‌مندان و اهالی تئاتر بگذاریم تا آنها از این کورسو ناامید نشوند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا سعی کرده‌اید تا از بخش خصوصی یا شهرداری‌ها یارانه جذب کنید، گفت: دو تالار هنر و خورشید در اصفهان تحت پوشش شهرداری‌ها هستند. آنها هیچ‌گونه همکاری با انجمن نمایش نمی‌کنند و محدودیت‌ها و الزامات خودشان را دارند. برای همین شما می‌بینید که عملاً هیچ‌گونه تعریفی درستی از مقوله تئاتر در ذهن آنها شکل نمی‌گیرد و دانشجویان و فارغ‌التحصیلان تئاتر به خواسته‌هایی که دارند نمی‌رسند. به جز شهرداری و استانداری که هر کدام شورای جداگانه‌ای دارد و زیر نظر آن شورا تصمیم‌گیری می‌شود. ما با ذوب آهن اصفهان و فولاد شهر هم صحبت کردیم ولی آنها متقاعد نشدند که به ما کمک کنند. چون بازدهی برای آنها ندارد.
وی ضمن اشاره به بی‌توجهی‌ها در ایجاد فضاهای فرهنگی افزود: مجموعه فرهنگی، تجاری «پل آذر» که 28 سال است در حال مرمت و بازسازی است و امسال افتتاح شده، زیر نظر بخش خصوصی اداره می‌شود و وقتی به آنجا مراجعه می‌کنیم تا شاید فضای فرهنگی در اختیار ما قرار دهند، آنها می‌گویند که ما هیچ گونه همکاری و توافقی با ارشاد نداریم و نمی‌توانیم به شما سالن یا مکان تمرین تئاتر بدهیم. من این سؤال را از مسؤولین مراکز تهران دارم که آیا آنها قدرت ندارند تا این قضیه را پیگیری کنند که چرا به بخش تئاتر بی‌توجهی می‌شود و بخشی از این بنای فرهنگی به تئاتر اختصاص نمی‌یابد؟
وی برای برون رفت از این تنگنا در ادامه افزود: یک سالن نیمه کاره در بخشی از هنرستان هنرهای زیبا وجود دارد که اگر از طرف تهران کمی حمایت شویم، حداقل در مجوز و کارهای اداری ـ می‌توان در گوشه‌ای از این ساختمان چهار پلاتو و حتی یک سالن نمایش تأسیس کرد که انجمن نمایش اصفهان با آبرو و امید به آینده فعالیت خود را گسترش دهد و پربار نماید. منتهی هم مسؤولین هنرستان تمایل به این کار ندارند و هم وقتی به ارشاد مراجعه می‌کنیم، جواب خوبی نمی‌گیریم. امیدواریم مرکز هنرهای نمایشی حمایت کند.
ما با عشق به تئاتر مانده‌ایم
رابطه پیشکسوت‌ها با جوانان به علت عدم توانایی اقتصادی قطع شده است.
عبدالمحمود کبیری ، رئیس انجمن نمایش بادرود، ضمن بیان این مطلب افزود: فعالیت‌های انجمن نمایش ما در این شهرستان مختص به دو گروه با نام‌های «صدر» و «پرهام فیلم» است که گاهی به مناسبت‌ها و جشنواره‌ها فعالیت تئاتری خود را زیر نظر انجمن نمایش انجام می‌دهند. فعالیت این دو گروه هم به دلیل عدم حمایت مالی و توان پایین اقتصادی آنها کاهش یافته، به طوری که امسال دیگر با انجمن نمایش قطع رابطه کرده‌اند و هیچ فعالیتی صورت نمی‌گیرد. ما هیچ پولی تا به حال نگرفته‌ایم.
وی در پاسخ به اینکه چرا برای یارانه و راه‌اندازی دوباره تئاتر در شهرستانتان اقدامی نکرده‌اید، گفت: ما با خیلی از مسؤولین در ارشاد و جاهای دیگر صحبت کرده‌ایم ولی نتیجه‌بخش نبوده است. اگر هم بخواهیم از کارخانجات و غیره یارانه بگیریم، چون در شهرستان ما کارخانه‌ای نیست و قطب صنعتی این مناطق معطوف به نطنز است، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. منتهی من با چند سرمایه‌دار در شهرستان خودمان همین چند وقت پیش صحبت کردم و از آنها خواستم تا به ورزش و هنر شهرستان کمک مالی کنند تا این جوانان کمتر به فساد کشانده شوند. یکی از آنها در پاسخ گفت که 11 میلیون از پولم را صرف خمس کرده‌ام و دیگر نمی‌توانم مسؤول بخش‌های دیگر این شهرستان باشم. به شما تنها می‌توانم بگویم که اگر کسی اینجا باقی مانده و کار می‌کند فقط به خاطر عشق به تئاتر است.
وی درباره رابطه پیشکسوتان و جوانان در آن شهرستان، افزود: آقای عباس مصداقی یک از بازیگران و کارگردانان قدیمی شهرستان ما هستند به علت مشکلات مالی، کنج خانه‌شان نشسته و ارتباط مستقیمی با انجمن نمایش و جوانترها ندارند.
باید ذهنیت‌ها نسبت به تئاتر مثبت شود.
امیدواریم این نگاه منفی به تئاتر در شهرستان‌ها برداشته شود.
ابراهیم محمدرضایی، مسؤول انجمن نمایش شهرضا، ضمن بیان این مطلب، افزود: ما تمام تلاش خود را برای پویا نگه‌داشتن انجمن نمایش شهرمان انجام داده‌ایم. در حال تکمیل آرشیو فیلم مرکز استان هستیم، کتابخانه ما با 500 جلد کتاب در حال فعالیت است. سال گذشته از یونس آبسالان، کارشناس تئاتر، دعوت کردیم تا دوره پیشرفته تئاتر را برای اعضای انجمن برگزار کند و خودم هم برای علاقه‌مندانی که در انجمن عضویت دارند، دوره تکمیلی و مقدماتی تئاتر گذاشته‌ام. ما امسال در حدود 187 عضو داریم که گروه ما با نام «فدک» در زیر مجموعه انجمن نمایش فعالیت تئاتری می‌کند.
وی افزود: درباره بازگشت اقتصادی بودجه باید عرض کنم، ما چند وقت پیش نمایشی داشتیم به نام «یه عروس و چند خواستگار» که در تالار فجر شهرستان شهرضا به اجرا درآمد و تقریباً 180 هزار تومان بازگشت مالی داشت. ولی دیگر این اتفاق کمتر می‌افتد چون شهرداری‌ها به ما اجازه استفاده از سالن نمی‌دهند؛ تالار فجر را هم که بخش خصوصی اداره می‌کند، تبدیل به سینما کرده و دیگر اجازه استفاده نمی‌دهند؛ فقط یک سالن اجتماعات در اداره ارشاد است که آنها هم چون سالنشان در محدوده اداری است، دیگر اجازه استفاده نمی‌دهند. در واقع می‌توانم این بگویم که ما الان در شهرضا سالنی برای اجرا نداریم. فقط یک اتاق بزرگ در اداره ارشاد است که آن را با یک در شیشه‌ای به دو قسمت تقسیم کرده‌اند، آنجا هم قرار است کتابخانه بشود، اگر این اتفاق بیفتد دیگر هیچ جایی به عنوان انجمن نمایش نداریم.
وی در ادامه گفت: ما خیلی تلاش کرده‌ایم که انجمن را پویا و فعال نگه داریم ولی متأسفانه بی‌نتیجه مانده است. اگر هم بخواهیم با شهرداری یا مراکز فرهنگی دیگر ارتباط برقرار کنیم، آنها به خواسته تئاتری ما توجهی ندارند و چیزی را می‌خواهند که اصلاً تئاتر نیست و صرفاً بازگشت بودجه مدنظرشان است. با این همه، ما با فرمانداری و شهرداری در مذاکره هستیم و آنها قرار شده 200 هزار تومان بودجه عمرانی به ما بدهند که البته این مبلغ بسیار ناچیز است.
وی در پایان اشاره داشت: اولین و مهم‌ترین اقدام فرهنگی در شهرستان‌ها، ایجاد فضایی است که در آن مسؤولین به تئاتر دید بدی نداشته باشند. برای تمرین کردن نگاه غیرواقعی دارند و بیشتر متن‌هایی را قبول می‌کنند که فقط بازیگر مرد دارد.
آموزش، مهم‌ترین مسأله ماست
استعدادها، در شهرستان‌ها نهفته است و اگر کمی حمایت شوند، باروری آنها به زودی دیده می‌شود.
اصغر بهرامی، کارشناس هنری شهرستان سمیرم، ضمن بیان این مطلب افزود: مهم‌ترین مسأله‌ای که امروز گریبان تئاتر شهرستان را گرفته و به معضلی مهم تبدیل شده، بحث آموزش است. ما به عنوان ارشاد و انجمن نمایش، تمام تلاش خود را کرده‌ایم تا این محوریت در سطوح مختلف شهرستان دیده شود. خوشبختانه علاقه‌مندان به عرصه تئاتر در شهرستان بسیار زیاد است و ما در حدود 180 عضو داریم که 50 درصد آنها را دانشجویان و گروه‌های آزاد علاقه‌مند تشکیل می‌دهند و 50 درصد مابقی را دانش‌آموزان این شهرستان.
وی افزود: ما با برگزاری جشنواره‌های تابستانی و مناسبت‌های اجتماعی مثل دهه فجر و غیره سعی کرده‌ایم تا با امکانات محدود و کمی که در اختیار داریم، پاسخگوی نیاز این علاقه‌مندان باشیم. ولی چه کنیم که امکانات ما محدود به آمفی‌تئاتری می‌شود که حدوداً 150 نفر گنجایش دارد و در هر مناسبتی سعی می‌کنیم با توجه به شرایط ممکن چند اجرا داشته باشیم. البته این اجراها هیچ کدام بازده اقتصادی ندارد و صرفاً یک کار فرهنگی بدون سوددهی و در راستای نیاز علاقه‌مندان است. متأسفانه سال‌هاست که هیچ‌گونه یارانه‌ای بابت این مسائل از هیچ نهاد دولتی و غیردولتی دریافت نکرده‌ایم و همه این امکانات را یا از طریق جیب علاقه‌مندان و یا توان ارشاد پرداخته‌ایم.
وی در پاسخ به سؤال ما درباره استفاده از بخش خصوصی، افزود: متأسفانه ما بارها و بارها سعی کردیم مشکلات و کمبودهایمان را از طریق فرمانداری، نماینده شهرستان و ... مطرح کنیم. ولی متأسفانه هیچ نتیجه‌ای نگرفته‌ایم. تنها کاری که توانسته‌ایم انجام دهیم. جابه‌جایی بودجه در یک مقطع خاص بود؛ مثلاً برای یک مراسم صرفه‌جویی کردیم.
بهرامی، اولین اقدام برای بهبود وضعیت شهرستان سمیرم را بحث آموزش دانست و گفت: ما باید آموزش را قانونمند و هدفمند کنیم و اندیشه‌های هنری را در آن تعریف نماییم. دوم، بحث بیمه هنرمندان است که با این وضعیت سخت قوانین، نمی‌توان مشکلی را از پیش رو برداشت؛. و در نهایت ما دوست داریم که مکانی در اختیار انجمن نمایش قرار گیرد تا آنها بتوانند مستقل از تصدی‌گری ارشاد به فعالیت بپردازند.
با حداقل‌ها هم می‌سازیم
برای ما حداقل امکانات کافی است. اینکه مکانی در اختیار انجمن نمایش قرار بگیرد و بودجه‌ای هر چند کم برای آن در نظر گرفته شود، دوستان ما را در انجمن نمایش به آینده امیدوار می‌سازد.
ماشاء الله فخارزاده، سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد نایین، ضمن بیان این مطلب افزود: از مدت‌ها پیش سالن آمفی‌تئاتر این شهرستان در حال تخریب است و به همین دلیل کلیه فعالیت‌های مختص به تئاترها خوابیده. من البته پیگیر هیأت مدیره انجمن نمایش هستم و پرونده جدیدی را برای برقراری دوباره آن در حال بررسی دارم. علاوه بر نایین در شهرستان انارک و خور و بیابانک هم پیگیر هستیم تا فعالیت انجمن آنها را هم دوباره از سر بگیریم. انجمن خیلی وقت است که برنامه‌ای نداشته، ولی این مسأله از اعتبار فرهنگی نایین نکاسته است.
وی افزود: سال‌های زیادی است که شهرستان نایین به عنوان شهرک سینمایی شناخته می‌شود و همین مسأله بر بعد نمایشی آن تأثیرگذار بوه است. منتهی استمرار این برنامه‌ها مستلزم حمایت از مرکز است. عملکرد اداره ارشاد در این رابطه به دلیل محدود بودن امکانات ضعیف است و ما متأسفانه به وسیله تشکلی در غالب انجمن نمایش نمی‌توانیم بودجه‌ای را تأمین کنیم. از حرافی، به عنوان اداره ارشاد، چون برنامه‌های ما بعد گسترده‌ای دارد، متأسفانه نمی‌توانیم از همه بخش‌ها حمایت کنیم و حمایتان ما بسیار محدود و کوچک می‌شود.
وی در ادامه افزود: ولی با توجه به همه این مسائل من به شما قول می‌دهم که انجمن نمایش نایین تا نیمه‌های مرداد یا اواخر تیر، فعالیت چشمگیر خود را دوباره از سر بگیرد و بتواند پویایی گذشته را باز یابد. اما در این مورد که بخواهیم بخشی از هزینه‌هایمان را توسط خصوصی‌سازی تأمین کنیم، باید عرض کنم، در کمیسیون اجتماعی شهرداری این مسأله را مطرح کردیم و آنها قرار شد مکانی در آموزش و پرورش را در اختیار ما بگذارند که خود این مسأله هم قابل حل نیست، چون فضای آنجا معلوم نیست به کار بیاید؟ اما اگر بتوانیم این موضوع را که یک مجموعه فرهنگی ـ هنری در این شهرستان احداث کنیم، پیگیری نمائیم و به مرحله اجرا برسانیم. شاید بتوانیم مهم‌ترین و عمده‌ترین مشکلاتمان را در زمینه تأمین مکان مناسب حل کنیم.
احداث سالن، نیاز اصلی ماست
تولیدات ما وقتی قوام می‌یابد که این مجتمع فرهنگی تکمیل و مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
نورمحمد رحیمی، مسؤول امور هنری و اداری وزارت ارشاد فریدونشهر، گفت: تولید نمایش در شهرستان ما موکول به دهه فجر است و گروه‌های نمایشی فعالیتشان را طی این ده روز انجام می‌دهند. البته فعالیت‌ةای دیگری به مناسبت‌های مختلف مانند روز زن، نیمه شعبان و غیره در اینجا انجام می‌شود که ما توانسته‌ایم طی دو سال به این گونه مراسم استمرار ببخشیم.
وی افزود: اگر بخواهیم این نمایش‌ها را در طول سال مداوم داشته باشیم لازمه حمایت و جلسات زیادی است که ما طی آن بتوانیم از لحاظ مالی و تحقیقاتی تأمین شده و سالنی را برای تمرین و مرکزی را برای استقرار انجمن نمایش در اختیار داشته باشیم. الان دوستانی که در انجمن نمایش با عنوان دو گروه«میلاد» و «صبا» کار تئاتر مناسبتی می‌کنند، اکثر تمرین‌هایشان را در خانه انجام می‌دهند. با این شرایط دست و پای ما هم بسته است و صرفاً نمایش‌های ما محدود به مناسبت‌ها می‌شود. ولی امیدواریم در آینده نزدیک این روند را تغییر بدهیم.