جای تئاتر محیطی در جشنواره تئاتر مریوان خالی است

به گزارش ایران تئاتر، امید مصطفایی که در مقام نویسنده و کارگردان با نمایش «در بازی آخر راهی برای خروج نیست» از بوکان در بخش مسابقه یازدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر مریوان شرکت کرده است، درباره داستان این نمایش گفت: دنیا در شرف نابودی است و تنها دو انسان؛ یک مرد و یک زن، روی زمین زندگی می‌کنند. تنها راه نجات یک ماشین است که می‌تواند از زمین برود اما این ماشین تنها برای یک نفر ظرفیت دارد و هر یک از این دو انسان تصمیم می‌گیرد دیگری را بکشد. ما در نمایش «در بازی آخر راهی برای خروج نیست» شاهد هستیم در دوئلی که در سه مرحله اتفاق می‌افتد، این دو، برای کشتن یکدیگر اقدام می‌کنند تا به ماشین برسند و خود را نجات دهند. در پایان، در این جنگ هر دو کشته می‌شوند و زمین که در حال نابودی بوده است، از جا برمی‌خیزد؛ درختان، خاک و حیوانات از جایشان بلند می‌شوند. از این اتفاق مشخص می‌شود که موجودات دیگر روی زمین بر انسان غلبه کرده‌اند و درواقع انسان است که از بین می‌رود نه زمین!

نویسنده «در بازی آخر راهی برای خروج نیست» درباره انگیزه‌اش از نگارش این نمایشنامه، گفت: اتفاق‌هایی که در دنیا رخ می‌دهد؛ از جنگ‌هایی که داعش و آمریکا در دنیا به وجود می‌آورد گرفته تا قطع کردن درختان جنگل، بی‌آبی زمین و ... را می‌توان در این نمایش دید. باید بدانیم که زمین بدون انسان می‌تواند به حیات خود ادامه بدهد و این انسان‌ها هستند که برای حیات به زمین و دیگر موجودات نیازمند هستند، پس انسان باید به زمین احترام بگذارد.

مصطفایی درمورد پروسه آماده‌سازی این اثر، گفت: طرح اولیه را نوشتم و پس از آن به‌همراه گروه اجرایی، به‌صورت کارگاهی، حدود شش ماه بر روی این نمایشنامه کار کردیم که بدانیم آن را به چه شکل باید اجرا کنیم و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که کار بدون دیالوگ باشد و مقداری از حرکات مدرن استفاده کنیم. بازیگران پشت به یکدیگر بازی می‌کنند و یکدیگر را در طول کار نمی‌بینند. بازیگران با نخ‌هایی که نماد زندگی است به یکدیگر وصل هستند که در پایان نمایش نخ‌ها را پاره می‌کنند. با هر نخی که پاره می‌شود، فرد بیشتر به سوی نابودی می‌رود. از این رو موسیقی در این نمایش نقش بسیار مهمی دارد چون بازیگران یکدگر را نمی‌بینند و تنها با ریتم موسیقی میزانسن‌های خود را می‌شناسند.

وی در ادامه افزود: دکور این نمایش بسیار سنگین است و به همین دلیل برای اجرای نمایش «در بازی آخر راهی برای خروج نیست» هیچ تغییری در دکور انجام نمی‌شود و در سه اجرایی که در قالب جشنواره تئاتر مریوان اجرا می‌شود، دکور ما در مکان اجرا ثابت باقی می‌ماند. امیدوارم این دکور دید مخاطب و داوران را کم نکند. شاید این دکور سبب شود دید داورانی که نمایش خیابانی را بسیار کلاسیک می‌دانند، نسبت به نمایش چندان مثبت نباشد.

کارگردان نمایش «در بازی آخر راهی برای خروج نیست» گروه اجرایی نمایش را معرفی کرد: بازیگران اصلی نمایش، دو انسان باقی‌مانده بر روی زمین هستند که لیلا عزیزپور و مهدی کریمی این دو نقش را بازی می‌کنند. نقش خاک، حیوان و درخت را امید نیک‌روز، کیانوش محمدی و رزانا ارجمند ایفا می‌کنند. موسیقی در این نمایش به‌صورت پلی بک است و انتخاب قطعات موسیقی نیز بر عهده امید نیک‌روز بوده است.

تنها کارگردان بوکانی حاضر در یازدهمین جشنواره تئاتر مریوان درباره جشنواره تئاتر خیابانی مریوان و میزان تاثیرگذاری این جشنواره در 10 دوره گذشته‌اش، گفت: از طرف تئاتری‌هایی که اثرشان را برای حضور در جشنواره تئاتر مریوان می‌فرستند، دیدی نسبت به جشنواره وجود دارد که بر اساس آن اجرای تئاتر خیابانی باید به‌گونه‌ای باشد که بتوان به‌سرعت کار را اجرا کرد و رفت اما این دوستان در نظر نمی‌گیرند که این دید مدت‌هاست که تغییر کرده است؛ این روزها تئاترهای محیطی که در جشنواره‌ها در بخش تئاتر خیابانی قرار می‌گیرند، نشان داده‌اند که در فضای بسته هم می‌توان تئاتری اجرا کرد که خیابانی نباشد اما چون محیطی است، می‌تواند در جشنواره تئاتر خیابانی هم قرار گیرد. به‌عنوان‌مثال گروه ما نمایشی را برای اجرا آماده کرده بود که تئاتر محیطی بود و در فضای بسته‌ای اجرا می‌شد و داستان در خیابان نمی‌گذشت اما به‌دلیل دیدی که نسبت به تئاتر خیابانی وجود دارد، نتوانستیم نمایش را به جشنواره بفرستیم. شاید آثاری که به جشنواره می‌آیند، گوناگونی چندان فراوانی نداشته باشند چون متاسفانه دید بازی نسبت به انتخاب آثار وجود ندارد. احساس می‌کنم در اغلب جشنواره‌های خیابانی، آثاری که خلاقیت دارند، جایگاه ویژه‌ای ندارند. البته خوشبختانه بخش تئاتر محیطی در این دوره از جشنواره تئاتر فجر دیده شده است.