علی رفیعی، نادر برهانی‌مرند، کورش نریمانی و ایرج راد در نشست مطبوعاتی انجمن کارگردانان خانه تئاتر بر افزایش تعداد سالن‌ها و تئاتر خصوصی تاکید کردند
دکتر علی رفیعی:تئاتر در آن واحد بازی، حرفه و هنر است و اگر به وجوه سه گانه آن بنگریم درمی‌یابیم که حق هیچ یک از این معیارهای سه گانه به درستی ادا نمی‌شود، البته حرفه به این مفهوم نیست که عضو صنف خاصی بوده و یا از امتیازات بازنشستگی برخوردار باشیم، بلکه کسی حرفه‌ای محسوب می‌شود که با خلاقیت فعالیت می‌کند./نادر برهانی‌مرند:من معتقدم باید یک رنسانس فرهنگی اتفاق بیفتد چرا که از تئاتر دولتی نمی‌توانیم انتظار زیادی داشته باشیم و باید آرام آرام پس از حدود ۷۰ سال به تئاتر خصوصی فکر کنیم و این در حالی است که هیچ چیز برای این اتفاق فراهم نیست چرا که خانواده تئاتر نیز معتقدند که در این صورت تئاتر گیشه مدار و مبتذل می‌شود.
نشست مطبوعاتی انجمن کارگردانان خانه تئاتر با حضور دکتر علی رفیعی، کورش نریمانی و نادر برهانی‌مرند روز گذشته در سالن اجتماعات خانه تئاتر برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، در این نشست که با حضور هیئت مدیره انجمن کارگردانان خانه تئاتر، ایرج راد؛ رئیس خانه تئاتر و تنی چند از خبرنگاران برگزار شد، پیرامون مشکلات و مسائل بنیادی تئاتر کشور بحث و تبادل نظر صورت گرفت.
در ابتدای جلسه دکتر علی رفیعی گفت:«وقتی سهراب سلیمی از من برای حضور در این جلسه دعوت کرد، علی رغم میل باطنی‌ام هم جسم و هم ذهن من از صحنه تئاتر دور بود چرا که آرزوی قلبی من این بود که وقتی سر پیری به سینما روی می‌آورم، همزمان با اکران اولین اثر سینمایی‌ام یک نمایش نیز روی صحنه در حال اجرا داشته باشم که متاسفانه اتفاق نیفتاد چرا که برای اجرای نمایشی با 27 پرسوناژ به 8 ساعت تمرین طی روز نیاز داشتم که نشد.»
وی در ادامه افزود:«طی چند دهه اخیر یادداشت‌های زیادی همچون یادداشت‌هایی که برای جلسه امروز آماده کرده‌ایم، روی هم انباشته شد و حرف تازه‌ای برای گفتن باقی نمانده است. همواره نیز آدم‌هایی نق نقو معرفی شده‌ایم اما حرف یک امروز ما حرف عمر و کارنامه ناکامی‌ها و غبطه‌های روی هم انباشته شده ماست.»
رفیعی با اشاره به مشکلات تشکیل نشدن گروه‌های تئاتری خاطر نشان کرد:«تئاتر در آن واحد بازی، حرفه و هنر است و اگر به وجوه سه گانه آن بنگریم درمی‌یابیم که حق هیچ یک از این معیارهای سه گانه به درستی ادا نمی‌شود، البته حرفه به این مفهوم نیست که عضو صنف خاصی بوده و یا از امتیازات بازنشستگی برخوردار باشیم، بلکه کسی حرفه‌ای محسوب می‌شود که با خلاقیت فعالیت می‌کند. اکنون چه کسی را می‌توانیم به عنوان یک تئاتری حرفه‌ای معرفی کنیم که ضمن این که از طریق این هنر ارتزاق می‌کند، الهام بخش و مدرس نسل آینده نیز باشد. تئاتر به معنای زیبای کلمه بازی است و باید قوانین خود را داشته باشد همچون فوتبال و... که قوانین خود را دارند.»
دکتر رفیعی در ادامه افزود:«در بازی فوتبال می‌بینیم که هیچ بازیکنی در حین قرداد با یک باشگاه با باشگاه دیگری نمی‌تواند قرارداد داشته باشد اما برای بازیگران تئاتر حضور در چند نمایش بسیار اتفاق می‌افتد. گاهی در زیرزمین‌های مخوف تئاترشهر شاهد بوده‌ام که بازیگری حتی فرصت پاک کردن گریم خود را نداشته و با پایان یافتن نقش خود در نمایش، برای ایفای نقش در سالن دیگری حاضر شده است.»
وی خاطر نشان کرد:«یکی از مهمترین ویژگی‌های خلاقیت هنری، شکنندگی اثر هنری و بی دفاع بودن آن است. هنرمند خالق اثری است که در تمام طول مسیرش باید از روی نخی نازک عبور کند و همراه این شکنندگی جلو برود که در طی مسیر با کارشکنی‌ها و حسادت‌ها نیز مواجه می‌شود.»
رفیعی با اشاره به حضورش در گروه تئاتر آرین منوشکین گفت:«زمانی که آرین منوشکین آثار بی‌نظیر خود را روی صحنه برد، یکی از وزرای فرهنگ آن زمان، سه انبار پوکه فشنگ‌های زمان ناپلئون را در اختیار او گذاشت و ما که شاگردان او بودیم با فرقان و بیل و کلنگ به معنای واقعی عملگی کردیم. وقتی اولین اثرش را در آن جا روی صحنه برد، یک رنسانس شکل گرفت. بنابراین ممکن است ما با فقر و فقدان حمایت دولت که وظیفه مطلق آن است کنار بیاییم، ولی مهم زمانی است که دولت مردان و فرهنگ مداران ما بپذیرند که تئاتر یک ضرورت فرهنگی است. اکنون در تهران هر شب بیش از 1500 تن به تماشای تئاتر می‌نشینند و این در شهری 15 میلیونی اتفاق می‌افتد که یک درصد این جمعیت نیز محسوب نمی‌شود، بنابراین برای هر 250 هزار تن یک سالن تئاتر نیاز است.»
کورش نریمانی نیز در ادامه گفت:«دکتر رفیعی به شکنندگی هنرمند تئاتر اشاره کرد. به اعتقاد من پروسه نمایش از نگارش، گریم، لباس، بازیگر و... همگی به نوعی در فضای مشترکی تنفس می‌کنند و هیچ کدام منفک از دیگری نیستند.»
نادر برهانی‌مرند که یکی از مدعوین این نشست بود نیز با اشاره به پر شدن ظرفیت تئاتر دولتی گفت:« من معتقدم باید یک رنسانس فرهنگی اتفاق بیفتد چرا که از تئاتر دولتی نمی‌توانیم انتظار زیادی داشته باشیم و باید آرام آرام پس از حدود 70 سال به تئاتر خصوصی فکر کنیم و این در حالی است که هیچ چیز برای این اتفاق فراهم نیست چرا که خانواده تئاتر نیز معتقدند که در این صورت تئاتر گیشه مدار و مبتذل می‌شود.»
وی خاطر نشان کرد:«انجمن‌های ما باید حداقل فکر تئاتر خصوصی را برای خانواده تئاتر به وجود بیاورند، چرا که وقتی خود ما با این طرح مخالف باشیم چگونه می‌توانیم انتظار داشته باشیم که مدیران ما با آن موافقت کنند. مسئله دیگری که آزار دهنده است این است که هنرمندان کم تجربه به اندازه هنرمندان صاحب تجربه خود را محق می‌دانند و متاسفانه هیچ معیاری نیز برای ارزشگذاری وجود ندارد. البته ما یا پیشکسوت‌گرا هستیم و یا جوان‌گرای مزمن و هیچ گاه دولت مردان نیز این ارزشگذاری را تقبل نکرده‌اند ولی شاید خانه تئاتر بتواند این کار را انجام دهد.»
برهانی‌مرند با اشاره به کمبود نقد آگاهانه اظهار کرد:«متاسفانه نقد تئاتر ما بیمارگونه است و با فضای سالمی مواجه نیستیم چرا که یا نقدها مغرضانه هستند و یا اظهار فضل‌هایی را در قالب نقد مشاهده می‌کنیم. بنابراین در این فضای بی‌نقدی و با توجه به این که به عنوان کارگردان به نقد سالم نیازمندیم، اشکالی نمی‌بینیم اگر همکاران ما نقد سالم انجام دهند و انجمن کارگردانان خانه تئاتر می‌تواند در اقدامی مبتکرانه جای خالی نقد را پر کند.»
دکتر رفیعی در ادامه نشست با اشاره به تئاتر تجربی گفت:«همواره ما چیزهایی را از بیرون جامعه‌مان دریافت می‌کنیم اما به شکل صحیح آن را مورد استفاده قرار نمی‌دهیم، از جمله بلیه بزرگ تئاتر تجربی است. در جهان غرب معمولاً هنرمندان حرفه‌ای و پیشکسوت تئاتر پس از سال‌ها کار حرفه‌ای به تئاتر تجربی می‌پردازند اما در کشور ما بالعکس است و هنرمندان جوان از تئاتر تجربی آغاز می‌کنند.»
در پایان این نشست ایرج راد؛ مدیر عامل خانه تئاتر گفت:«ما اکثر اوقاتمان به مسائل روزمره می‌گذرد و از این لحظات عمرمان چیزی به جز تکرار حاصل نمی‌شود و نق زدن و روزمرگی است که ما را از اساس کارمان دور می‌کند. اصولاً ما از واقعیت تئاتر و آن چیزی که همواره در ما انگیزه ایجاد می‌کند غافل شده‌ایم و لذت یاد گرفتن از ما گرفته شده است. ما تئاتر کار می‌کنیم ولی نمی‌دانیم چرا کار می‌کنیم چرا که فضا فضایی نیست که برای ما ارزش ایجاد کند.»
در پایان نشست دکتر کمال‌الدین شفیعی به جمع‌بندی صحبت‌های دکتر رفیعی، کوروش نریمانی، نادر برهانی‌مرند و ایرج راد پرداخت.