قره‌گوز، ریشه در تاریخ ترکیه دارد

نمایش عروسکی سایه قدیمی‌ترین اجرای عروسکی است که نام‌اش در اغلب کتاب‌هایی که به نوعی به‌تاریخ عثمانی پرداخته‌اند، جابه‌جا ذکر شده‌است.
شخصیت‌اصلی این نمایش «سیه‌چشم» یا همان «قره‌گوز» نام دارد، که عضو ثابت نمایش‌های سایه ‌بازی محسوب می‌شود، تمام نمایش‌های سایه‌بازی که قره‌گوزه در آنها حضور دارد به یک مناظره جنجالی میان او و حاجی وار ختم می‌شود. سابقه سایه‌بازی آن قدر قدیمی است که به نظر بسیار از صاحب نظران این نمایش اول بار برای سلطان سلیم عثمانی در مصر اجرا شد، اما هندی‌ها که نسبت به این نوع نمایش مدعی هستند می‌گویند، پادشاه هند همسرش را از دست داده بود، حکیم دربار به کمک او شتافت و به‌پادشاه گفت: تو هر روز می‌توانی همسرت را از پشت پرده ببینی و با او حرف بزنی. اما هرگز پشت پرده را نگاه نکن. پادشاه هر روز ساعت‌ها با سایه همسرش حرف می‌زد، تا اینکه یک روز طاقت‌اش تمام شد و به پشت پرده رفت، او کاغذهایی را دید که به شکل همسرش بریده شده بودند و خدمتکاران آنها را با چوب‌هایی حرکت می‌دادند. . . بعد از فروکش کردن خشم پادشاه دستور اجرای این نمایش را در شهر داد اما چینی‌ها و اسپانیایی‌ها نیز نسبت به این نوع نمایش مدعی‌هستند.
حسام‌الدین چلبی نویسنده قرن هفدهم ترکیه در یادداشت‌هایش از اجرای نمایش قره‌گوز در دربار سلطان ‌بایزید اول در ترکیه حرف می‌زند، به نظر می‌رسد نمایش‌سایه بازی از قرن هفدهم بود که به تماشاخانه‌ها و منازل بزرگان شهر راه یافته، اوج این نمایش‌در زمان اورخان بیک بود، بسیاری معتقدند ریشه قره‌گوز و حاجی ولد به زمان احداث مسجد بورا بر می‌گردد، دوکارگری که در میان کارگران با مناظره‌ها و مطایبه‌هایشان خنده به لب کارگران می‌‌آوردند و دست‌آخر به دلیل این تنبلی‌ها مسجد دیرتر از موعد مقرر حاضر شد و سلطان که به خشم آمده بود، دستور داد تا آنها را گردن بزنند، شیخ کسری تصویر گر عکس آنها را بر روی چرم شتر نقاشی کرد و بعد مردم به دلیل بی‌گناهی آن دو جذب این شخصیت‌ها شدند و شیخ‌کسری نمایش عروسکی این دو را اجرا کرد.
قره‌گوز را باید برگرفته از شخصیت‌مردم آن زمان دانست، سار بازیگوش و تلخ زبان، که از پشت پرده‌ای به نام «آینا» حرف می‌زند. قره‌گوز حدود 35 تا 45 سانتی‌متر است و اجرای آن شامل 4 بخش مقدمه، محاوره اوج و پایان بندی است. آغاز نمایش هم باورود حاجی وار و آواز سماعی شروع می‌شود، در این نوع نمایش شخصیت‌های ثابت دیگری همچون ماتوکسوز دائم انجمن، اوزون بویون یا گردن دراز، قنبر تریاکی و . . . وجود دارند. شخصیت‌هایی که به این نمایش وارد می‌شوند اغلب از ملیت‌های مختلف هستند و با توجه به شغل و درجه‌ای که در طول این نمایش دارند، می‌توان به راحتی به‌نگرش مردم ترکیه نسبت به آن فرهنگ واقف شد.
شخصیت ایرانی شاعر است، یونانی پزشک و آلبانیایی یک نگهبان گستاخ و بی تربیت. قره گوز حالا در اعیاد و مراسم خاص مذهبی و ملی در فضاهای باز برای کودکان ترک اجرا می‌شود.