گفت وگو با نویسندهی نمایش «قصهی آفریقایی» کریسپین ماکیدئو
تئاتر عروسکی در افریقا براساس کنشی دو جانبه پایه ریزی شده است. در این تئاتر همیشه ارتباط متقابلی بین راوی و تماشاگر وجود دارد. این امر در اینجا متفاوت است برای اینکه در اینجا تماشاچی بیشتر از دور اجرا را میبیند و ارتباطی یک طرفه با آن برقرار میکند.
مهدی عزیزی
نمایش «قصهی آفریقایی» نوشتهی کریسپین ماکیدئو و به کارگردانی ایوا پولاک، محصول مشترک کنیا و لهستان در دوّمین روز یازدهمین جشنوارهی بینالمللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک در سالن اصلی مجموعهی تئاتر شهر روی صحنه رفت. با نویسنده این نمایش گفت وگویی ترتیب دادهایم که در ادامه میخوانید:
چند سال است که به طور مداوم فعالیت میکنید؟
گروه قصهی آفریقایی نزدیک به 20 سال است که کار میکند. این گروه بیشتر برای بچهها کار میکند ولی برای بزرگسالان نیز کارهایی کرده است.گروه ما سفرهای زیادی به کشورهای مختلفی همچون فنلاند، پاکستان، ترکیه، آلمان، اوکراین، لهستان(بیست و دومین دوره فستیوال بین المللی)، ایران و...داشته است. گروه قصهی آفریقایی در گذشته اعضای بیشتری داشت ولی هم اکنون به صورت 2 نفره اجرا داریم.
موضوع نمایشتان پیرامون چیست؟
این موضوع از قصهای در شرق آفریقا گرفته شده است. این قصه در مورد طمع، شکستن پیمان وعواقب آن برای انسان است. این یک قصه جهانی است و به جای خاصی تعلق ندارد ما با این نمایش به همه جا میرویم. گاهی در کشورهایی مثل روسیه آنها به ما گفتند که این مساله رادر افسانههای خود نیز داشتهاند. آزمندی و طمع موضوعی است که در همه ما وجود دارد و گاه سبب میشود ما فراموش کنیم چه کسی به ما کمک کرده است.
از ده سال پیش که کار تئاتر عروسکی را شروع کردم سعی داشتم شرق و غرب را که اطلاعات کمی در خصوص تئاتر عروسکی افریقا داشتند با این تئاتر آشنا کنم. موسیقی و رقص و آواز در این تئاتر برای معرفی این فرهنگ به جهان به کار گرفته شده است. این نمایش در واقع کار سادهای است که فهم آن برای همه گروههای سنی کار دشواری نیست.
بیشتر تمایل به اجرای نمایش برای کودکان دارید یا بزرگسالان؟
دوست دارم بیشتر برای مخاطبی کار کنم که از کار لذت ببرد و تجربه نشان داده که معمولا کودکان بیشتر ازنمایش لذت میبرند. در لهستان نمایش عروسکی برای بزرگسالان چندان طرفدار ندارد ولی در کنیا این طور نیست. در واقع این نمایش جایگاه خوبی در میان بزرگسالان دارد.
تئاتر عروسکی در افریقا براساس کنشی دو جانبه پایه ریزی شده است. در این تئاتر همیشه ارتباط متقابلی بین راوی و تماشاگر وجود دارد. این امر در اینجا متفاوت است برای اینکه در اینجا تماشاچی بیشتر از دور اجرا را میبیند و ارتباطی یک طرفه با آن برقرار میکند.
چرا اینقدر بر حفظ عروسکهای بومی و سنتی اصرار دارید؟
چیزهایی که در گذشته ما وجود دارد هویت ما را تشکیل میدهند و ریشهها در آنجا است. توجه به آنها به ما کمک میکند تا ما بدانیم چه کسی هستیم و به کجا میرویم. در کنیا عروسکهای سنتی و ملی وجود دارند که در فرهنگ کنونی کم کم از بین رفتهاند. اکنون تلاش ما این است تا دوباره آنها را به فرهنگمان باز گردانیم. خوب است که با توجه به جهانی شدن سنتهای خود را حفظ کنیم و آنها را جهانی کنیم. اگر همه کشورها با هویت خود وارد جهانی شدن شوند بسیار زیباتر است چون جهانی شدن به صورت یکسان خسته کننده خواهد بود.
از چه طریق به این جشنواره دعوت شدید و تا چه اندازه با تئاتر عروسکی ایران آشنا هستید؟
در جشنواره فنلاند با گروهی از ایران که نمایش «هدیه جشن سالگرد» را در آن جشنواره اجرا میکرد آشنا شدیم و از طریق افشین هاشمی فیلم این کار را برای جشنواره ارسال کردیم. به این ترتیب در حال حاضر مهمان شمائیم.دو اثر ایرانی در جشنوارهی پاکستان در سال 1996 دیدم، یکی «آدم و حوا» بود و دیگری نمایش سایهای؛که هر دو فوق العاده بودند.