گفت‌وگو با افسانه زمانی، کارگردان نمایش «وقتی نخودی غول می‌شود»

افسانه زمانی از جمله هنرمندان رشته عروسکی است که همیشه وفاداری خود را به تئاتر عروسکی ویژه کودکان نشان داده است. او امسال با نمایش «وقتی نخودی غول می‌شود» در جشنواره تئاتر عروسکی شرکت می‌کند. نمایشی که متن آن نگاهی نو دارد به قصه نخودی منتها زمانی کاملاً به داستان وفادار نیست و نمایش را به شیوه خود اجرا می‌کند.
طرح اولیه را آزاده سهرابی می‌نویسد اما بعدها به‌دلیل مشکلاتی که در اجرا پدید می‌آید، بهروز غریب‌پور، نوشتن نمایشنامه را برعهده می‌گیرد و هرچند متن جدید نسبت به طرح قدیمی، تغییرات اساسی ندارد اما چیزهایی به آن اضافه شده که کار اجرا را آسان‌تر می‌کند.
زمانی که تکنیک «سیاه‌» یا «بونراکو» را برای اجرای نمایش‌ خود انتخاب کرده است، در این مورد می‌گوید: نمایش‌ ما این شیوه اجرایی را می‌طلبید بنابراین قرار شد عروسک‌های ما 55 سانتی متری باشند و روی میز کار‌کنند و چون عروسک‌هایمان بزرگ نیستند، تالارهایی مانند «سایه» یا «قشقایی» مناسب اجرای ما خواهند بود.
این نمایش 5 عروسک اصلی دارد که همراه با اشیایی که در صحنه بازی‌می‌کنند، کل کاراکترهای داستان را به تصویر می‌کشند.
زمانی درباره گرایش بسیاری از هنرمندان رشته عروسکی به شیوه اجرایی بونراکو (سیاه) می‌گوید: «من از دلایل دیگر دوستان بی خبرم اما متن من به‌گونه‌ای است که عروسک باید آنا‌تومی کامل داشته باشد. به هر حال این شیوه اجرایی در ایران سابقه دار‌تر است و اصولاً شیوه‌ای شرقی است که هنرمندان ما به آن مسلط ترهستند.»
این هنرمند تئاتر عروسکی درباره تمایلش به اجرای نمایش عروسکی ویژه کودکان و نوجوانان می‌گوید: «همیشه دوست داشتم نمایش عروسکی ویژه‌کودکان اجرا کنم چون معتقدم مخاطب کودک، بزرگسال را هم همراه خود می‌آورد و با این روش، نسلی را آماده می کنیم که در آینده به دیدن کارهای عروسکی ویژه بزرگسالان می‌روند.»
او اما از موضوعی ناراحت است که بسیاری از هنرمندان تئاتر عروسکی کودکان نسبت به آن هشدار می‌دهند و آن پایین آمدن سطح کیفی این نوع از آثار است: «این مساله باعث می‌شود که سلیقه تماشاگر هم دچار افت شود به‌طوری که حتی‌ اگر تمام اصول کارهای کودک را رعایت کرده باشیم اما از معیارهای رایج موجود، چیزی در کار ما نباشد به‌عنوان یک کار عروسکی ویژه کودکان پذیرفته نمی‌شود و حل این مشکل نیاز مند زمان است و البته بازنگری در سیاست گذاری‌های تولید آثار کودکان و نوجوان را هم نباید فراموش کرد.»