معرفی یک کتاب: تئاتر و جامعه
کوچکزاده در مقدمه کتاب گفته است:«مهمترین پرسشی که در گردآوری این کتاب با آن روبرو بودیم، محدوده و حوزه بررسی جامعه شناسانه نمایش بود. به راستی آیا میتوان برای نمایش با کارکردهای اجتماعی گوناگون و لایههای متفاوت تاثیرگذارش، چارچوب و محدودهای با مرزهای مشخص در نظر گرفت؟»
کتاب"تئاتر و جامعه" مجموعهای متشکل از هفت مقاله است که به کوشش رضا کوچکزاده گردآوری شده. پنج عنوان از مقالههای این کتاب، ترجمه و دو عنوان آن تالیف است. این کتاب که به خوانشهای جامعهشناختی از تئاتر میپردازد، به مناسبت برگزاری سومین جشنواره"تئاتر کوتاه جوان" گردآوری و تدوین شده است.
کوچکزاده در مقدمه کتاب گفته است:«مهمترین پرسشی که در گردآوری این کتاب با آن روبرو بودیم، محدوده و حوزه بررسی جامعه شناسانه نمایش بود. به راستی آیا میتوان برای نمایش با کارکردهای اجتماعی گوناگون و لایههای متفاوت تاثیرگذارش، چارچوب و محدودهای با مرزهای مشخص در نظر گرفت؟»
در اولین مقاله این مجموعه، با عنوان"خاستگاه انسان شناسی تئاتر" نوشته"یوجینیو باربا"، با ترجمه رضا سرور، باربا به بازگویی خاطراتش از دورههای مختلف زندگی میپردازد و چگونگی بازتاب تجربهها و برخوردهای اجتماعی در تئاتر را یادآور میشود.
در دومین مقاله این مجموعه با عنوان"پیوند نمایش ایرانی با جامعه" نوشته رضا کوچکزاده سیر پیدایش و دگرگونی شبیهخوانی و تقلید در رویارویی با تحولات جامعه مورد بررسی قرار میگیرد.
سومین مقاله این مجموعه با عنوان"اندیشههای اجتماعی برشت و گروه نان و عروسک" نوشته"سی دبلیو بیگزبی" توسط مسعود نجفی ترجمه شده است. در این مقاله تلاشهای گروه"نان و عروسک" در نمایشی کردن رخدادهای جامعه مورد بررسی قرار میگیرد.
در مقاله بعدی این مجموعه"ژان دووینو" جامعه شناس مشهور فرانسوی در مقالهای تحت عنوان"کاندومبله برزیلی" به بررسی یکی از آئینهای نمایشی مردم برزیل میپردازد. در پنجمین مقاله این مجموعه تحت عنوان"نقش تئاتر در جامعه" نوشته سیدمهدی آقاپور، تاثیر تئاتر بر جامعه مورد بررسی قرار میگیرد.
ششمین مقاله این مجموعه تحت عنوان"بیگانه سازی در بازیگری چینی" نوشته برتولت برشت، توسط رضا سرور ترجمه شده است. در مقدمه کتاب کوچکزاده درباره این مقاله و دلایل حضور آن در این مجموعه گفته است:«برتولت برشت با پژوهش در نمایش چینی به تکنیکهای گوناگون بازیگری این نمایش، توجه کرده و حاصل این پژوهش را در مجموعه"خرید برنج" به چاپ رسانده است. از آن جا که مطالعه و بررسی آثار و روشهای هنرمندان دیگر، میتواند بخشی از خوانشهای جامعهشناختی را در برگیرد، پارهای از آن را با عنوان"بیگانه سازی در بازیگری چینی" برای این کتاب برگزیدهایم.
آخرین مقاله این مجموعه، تحت عنوان"چرا تئاتر اجتماعی؟" نوشته ریچارد شکنر و جیمز تامپسون توسط علی پورعیسی و فاطمه ضرب استجابی به فارسی ترجمه شده است. آن چنان که در مقدمه کتاب آمده است"این مقاله به عنوان آغازگری بر ویژهنامه تئاتر اجتماعی در فصلنامه معتبر"دراما ریویو" به چاپ رسیده، به جستوجوی جنبههای گوناگون این رویکرد اجتماعی پرداخته است." کتاب تئاتر و جامعه در 117 صفحه، تعدادِ هزار و صد نسخه و با قیمت 1100 تومان در انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است و هم اکنون در دسترس علاقهمندان به کتابهای تئوری تئاتر است.