گزارشی از برگزاری سخنرانی یک اسطوره شناس در همایش آیین های عاشورایی

نیلوفر رستمی:
در دومین روز نشست پژوهشی این همایش، امیرکاووس بالازاده، اسطوره‌شناس درباره آیین‌های برکت و باروری و تعزیه صحبت کرد. این نشست راس ساعت 16 در تالار چهارسو برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر امیرکاووس بالازاده، صحبت‌هایش را با توضیحی از واقعه عاشورا آغاز کرد؛« امروز می‌خواهم کمتر به بعد تاریخی این مسئله بپردازم و بیشتر سعی دارم تا به مسائل و وجوه نمایشی آیین‌های عاشورایی بپردازم.»
وی گفت:« در عظمت امام حسین(ع) هیچ تردیدی نیست. امام حسین(ع) مظهر انسان آزاد است و آنچه بارها گفته شده و مسلم است آغاز فاجعه امام حسین(ع) با بسته شدن آب بر روی او و یارانش آغاز می‌شود.»
وی ادامه داد:« صحنه عاشورا مانند صحنه نمایش است و تم‌هایی مانند تشنگی، شهادت و بازگشت امام حسین(ع) شهید هر ساله در زندگی ما به عنوان موضوع‌های نمایشی است مرتب به آن پرداخته می‌شود.»
بالازاده متذکر شد:« مسئله مهم در آیین‌های عاشورایی و حتی مراسم تعزیه استفاده از داستان‌های کهن ایرانی و یونانی و یک جور ایجاد فضای داستان در داستان است.»
این اسطوره‌شناس تاکید کرد:« ما در حوزه نمایش بیشتر از پرداختن به جزئیات مذهبی باید به موضوع از دید نمایشی آن نگاه کنیم.»
وی در ادامه صحبت‌هایش از جمشید جم یاد کرد و گفت:« جمشید بعد از قهر خدا به درون زمین می‌رود و خدای جهان مردگان می‌شود. در اساطیر آمده که بعد از این اتفاق یک زمستان مخوف بر جهان استوار می‌شود. بعد از پایان زمستان فریدون می‌آید و بر اژدهاک چیره می‌شود و دوباره فصل بهار آغاز می‌گردد. در اینجا شباهت‌های زیادی با امام حسین(ع) نیز وجود دارد مانند زمستان جم که شبیه قطعی آب در محاصره امام حسین(ع) است و همین‌طور قربانی شدن امام حسین(ع) به منزله مرگ دائمی او نیست بلکه هر ساله دوباره به میان ما می‌آید که معنای بهاری دوباره است.»
وی به آثار بهرام بیضایی نیز اشاره کرد که تلفیق بسیار زیبایی از اسطوره‌های ایرانی و مذهبی دارد.
وی در آخر قطعه‌ای از فیلمنامه میرکفن‌پوش از بهرام بیضایی را نیز خواند که قطعه‌ای تلفیقی از مراسم عزاداری و اسطوره‌های کهن ایرانی در آن نهفته است.
گفتنی است نخستین همایش سراسری آیین‌های عاشورایی که امسال از تاریخ 18 بهمن ماه در مجموعه تئاترشهر آغاز به کار کرد و تا 12 اسفند ماه ادامه خواهد داشت، با بخش‌های مختلفی از جمله نمایشنامه‌خوانی، نشست‌های پژوهشی و اجرای آیین‌های نمایشی و مجالس تعزیه برگزار می‌شود.