«کریستینا کاستریو»، کارگردان نمایش «شکم نهنگ» از کشور سوئیس در گفتگو با نمایش:

سوئیس سه بخش مختلف و سه زبان مستقل دارد که همین امر سبب شده تا رابطه کمرنگی بین این سه بخش به لحاظ فرهنگی وجود داشته باشد.
اتفاقاً خیلی بهتر است که زبان نمایش را نفهمید، چون این آزادی را دارید که از سایر عوامل به معنای نمایش برسید.

 اشاره
«کریستینا کاستریو» با اینکه سن زیادی داشت و اجرای دوم را پشت سر گذاشته بود با طیب خاطر و سرحالی، پذیرای گفتگو شد. سرحالی او، ما را هم به وجد آورد و همان دم با او هم صحبت شدیم. سعی کردیم قدری تئاتر کشور سوئیس را در گفتگو با او بهتر بشناسیم. امیدواریم چنین نتیجه‌ای پس از خواندن این گفتگو حاصل شود.

 چند سال است این گروه را تشکیل دادید؟
 گروه ما 25 سال است با نام «تئاتر دلاردیچِ» (ریشه‌ای) تشکیل شده است.
 در کدام قسمت از سوئیس؟
 در جنوب این کشور که ایتالیایی زبان هستند.
 آیا دولت از تئاتر شما حمایت می‌کند؟
 دولت محلی‌ها؛ یعنی لیگانو، کمک سالیانه‌ می‌کند و دولت فدرال هم وقتی ما به سفر می‌رویم و کمکهای جانبی احتیاج داریم، بودجه‌ای در اختیار ما می‌گذارد؛ ولی ما یک گروه مستقل هستیم و به همین دلیل فعالیت زیادی انجام می‌دهیم و این، کار را سخت می‌کند و از لحاظ ذهنی به ما فشار می‌آورد.
 آیا از لحاظ معیشت تأمین هستید؟
بعضیها بله؛ ولی خیلیها نه. ما وقتی کار تئاتر می‌کنیم که از یک طرح یا نمایشنامه‌ای خوشمان بیاید. درآمدمان از جایی دیگر است و از این راه درآمد کمی به دست می‌آوریم.
 چند نوع گروه تئاتری در کشور شما فعال است؟
 به جز چند شهر بزرگ که گروه‌های مخصوصی دارد، اکثر گروههای تئاتری آنجا مستقل هستند و آزاد کار می‌کنند. خیلی سخت است که دربارة تئاتر سوئیس صحبت بکنیم؛ چون سوئیس سه بخش مختلف و سه زبان مستقل دارد و همین امر سبب شده تا رابطه کمرنگی بین این سه قسمت از لحاظ فرهنگی وجود داشته باشد. بنابراین اگر بگویم در سوئیس چه اتفاقاتی دربارة تئاتر می‌افتد، توضیح دقیقی نداده‌ام. من هر چه بگویم از جنوب سوئیس و مردمانی است که به زبان ایتالیایی صحبت می‌کنند. در واقع این بخش از سایر جاهای سوئیس مشکل سازتر است. به دلیل اینکه خیلی کوچک است و بودجه کمتری هم به لحاظ فرهنگی به آن تخصیص می‌یابد.
 تئاتر دولتی با آزاد چه فرقی می‌کند؟
 تئاتر دولتی پولدار است و بیشتر اپرا و باله برگزار می‌کند. ما در بخش ایتالیایی نشین سوئیس، تئاتر دولتی نداریم. برای همین تئاتر را به صورت آزاد انجام می‌دهیم.
 جایگاه تئاتر آزاد، نسبت به سایر تئاترها چیست؟
 تئاتر آزاد، ساختار کوچکی دارد. برای همین برای ما مشکل است که با انجمنها رابطه برقرار کنیم. همیشه مشکلات اقتصادی زیادی گریبانگیر ما بوده و ما تئاتر را برای اینکه کار فرهنگی انجام بدهیم، کار می‌کنیم. با این وجود، جایگاه تئاتر آزاد، بالاتر از تئاتر دولتی است و تعریف خاصی دارد. ما یک نظم و ترتیب قوی در گروهمان داریم که باعث رشد و جدی گرفتن کار می‌شود. همین امر سبب شده تا رابطه خوبی بین بازیگران با هم برقرار شود. واقعیت این است که تئاتر ما در بخش جنوبی سوئیس، یک استثناء به حساب می‌آید و همیشه از آن یاد می‌شود.
 شرکت در جشنواره‌ها چقدر در کیفیت کار شما تأثیر می‌گذارد؟
 در قسمتی که ما زندگی می‌کنیم، اصلاً فستیوالی وجود ندارد. ممکن است هر چند سال یک بار، فستیوالی برگزار شود؛ ولی به دلیل اینکه مستقل و محدود است و از جایی حمایت نمی‌شود، نمی‌تواند استمرار داشته باشد؛ اما در قسمتهای دیگر سوئیس، فستیوالهای بی‌شماری وجود دارد که از طرف انجمنها حمایت می‌شود. این فستیوالها هم به سختی از گروه‌های ایتالیایی زبان دعوت می‌کنند. برای همین من در سوئیس، هیچ نمایشی را نمی‌بینم. وقتی به فستیوال کشورهای دیگر می‌روم هم نمایش خودم را اجرا می‌کنم و هم به دیدن نمایشهای دیگر می‌روم. من از نمایشهای دیگران، برداشتی را که خودم می‌خواهم می‌کنم. خود نمایش تأثیر چندانی بر من ندارد.
 اولین بار است که به ایران آمده‌اید؟
 بله.
 کاری هم تا به حال دیده‌اید؟
 فقط نمایشهای ایرانی را دیدم. خیلی تعجب کردم. فکر کردم باید جور دیگه‌ای خود را بیان کرد. برای من مهم نبود که زبان این نمایشها را نمی‌فهمم، بلکه برداشتهای خودم را از نمایش می‌کردم. خیلی خوشم آمد وقتی دیدم آدمهایی در این سوی مرزها برای کاری که می‌کنند، زحمت بسیار می‌کشند. وقتی که شما زبان یک نمایش را نمی‌فهمید، مجبورید روی عوامل دیگر دقت کنید. کلام در نمایش ممکن است همه چیز باشد، ولی همه چیز را نمی‌گوید. خیلی وقتها کلام، معنایش را از دست می‌دهد. بنابراین من نمایشهای ایرانی را از سایر عوامل دیگر متوجه شدم. اتفاقاً خیلی بهتر است که زبان نمایش را نفهمید؛ چون این آزادی را دارید که از سایر عوامل به معنای نمایش برسید.