خداحافظ درد دیده نشدن

دیده نشدن روزگاری برای دوست داران و هنرمندان حوزه نمایش،‌ دردی عجین شده با تار و پود زندگی هنری شان بود.

روزگاری خستگی ماه ها دویدن ها، استرس کشیدن ها، بالا و پایین رفتن ها، ناملایمتی دیدن ها و ... برای یک اجرای چند روزه،‌ فقط به خاطر «درد دیده نشدن» از سوی مخاطب بر تن هنرمندان باقی می ماند و ماندگار می شد.

روزگاری هنرمندانی که به عشق مردم روز و شب به هم می دوختند تا لبخندی به لب آرند و خستگی از تنی درآرند، در سکوت نفس گیر روزگار مغموم می شدند و چشم انتظار معشوق، ‌مبهوت...

روزگاری...

 

گذر زمان هر چند طولانی شد تا نمایشنامه ای در رثای تئاتر ایران به رشته تحریر درآید و تلنگر گردد برای دیده شدن؛‌ اما با تحریرش، باهمه وجود صحنه را در نوردید تا امروز که دوازدهمین سال حمایت از هنر تئاتر و هنرمندان آن را می بیند.

راه اندازی شبکه تخصصی ایران تئاتر را باید یک تحول در هنرنمایش بنامیم. رسانه ای که تمام فکر و ذکر دست اندرکارانش در یک کلمه خلاصه می شود: حمایت از هنر تئاتر؛‌ و در این مسیر از هر تلاش فروگذار نبوده است.

ایران تئاتر برای تحقق این مهم اقدامات بسیار خوبی را در طول این سالها به اجرا در آورد که در این گزارش به بخشی از آنها به صورت خلاصه اشاره می کنیم:

 

- پوشش خبری نمایش ها

در روزگاری که رسانه ها بیشتر تمرکز خود را بر مسائل سیاسی و اجتماعی نهاده و مقوله فرهنگ را تا حدود زیادی به فراموشی سپرده بودند،‌ انجمن هنرهای نمایشی در اقدامی ارزشمند تصمیم به تاسیس یک رسانه نمود. رسانه ای که قرار بود روح تازه ای به هنر نمایش کشور بدهد. راه درازی که با حضور متخصصان و کارشناسان بزده خیلی زود به نتیجه رسید.

حسین فرخی، کارگردان، نویسنده و استادیار دانشگاه هنر در خصوص برهه زمانی خاصی که نمایش کشور را نیازمند رسانه ای به نام ایران تئاتر کرد، گفت: قبل از اینکه این سایت شکل بگیرد، حوزه نمایش در دنیای مجازی دچار مشکل بود. هنرمندان حوزه تئاتر نیازمند تریبونی بودند که اخبار و اطلاعات را از طریق آن اطلاع رسانی کنند و یا در جریان رویدادهای نمایشی کشور قرار گیرند. در حقیقت ایران تئاتر در سالهایی شکل گرفت که این کمبودها وجود داشت و باید از آن به عنوان مبدا این حرکت یاد کنیم و برای مخاطبان واقعی حضور این رسانه تخصصی قطعا تاثیرگذار بوده و هست.

ایران تئاتر شروع کارش را با پوشش اخبار و رویدادهای نمایشی در اوایل دهه 80 آغاز کرد و در گام اول تلاش نمود تا با تمام توان رویدادهای نمایش کشور را در معرض دید دوستداران این حوزه قرار دهد، اقدامی که اگر چه با فراز و نشیب هایی همراه بود، اما سرانجامی قابل تقدیر برای هنرمندان این عرصه داشت.

فهمیه پناه آذر مدیر روابط عمومی و اطلاع رسانی جشنواره فجر که از خبرنگاران مطرح حوزه نمایش محسوب می شود، در این خصوص گفت: این سایت با آزمون و خطاهای متعدد کار خود را آغاز کرد و سرکار خانم مریم فشندی توانست آن را قوام دهد و در حال حاضر در بخش اطلاع‌رسانی و خبر از جایگاه خوبی در میان اهالی تئاتر برخوردار است.

وی افزود: ایران تئاتر یک سایت مرجع است و توانسته اطلاعات این حوزه را ماندگار کند و در دور جدید فعالیت خود در بخش اطلاع‌رسانی و منابع مرجع از جایگاه خوبی در میان اهالی تئاتر برخوردار است .

اختصاص بخش هایی همچون گفت وگو، ‌یادداشت،‌ نقد،‌ رویدادهای داخلی و خارجی،‌ تئاتر دانشگاهی و ... از جمله اقداماتی بود که در آغاز راه توجه دست اندرکاران این سایت را به خود جلب کرد. این تحول به اندازه ای ارزشمند بود که تمجید بسیاری از دست اندرکاران این حوزه را با خود به همراه داشت.

عباس غفاری کارگردان خوشنام کشورمان در این خصوص به خبرنگار ما گفت: من تاسیس این رسانه را گام خوبی برای تحول آفرینی در حوزه تئاتر می دانم زیرا جامعه ای که از اطلاعات و اخبار حوزه تخصصی اش دور بود به سبب آن به این اخبار دسترسی پیدا کرد.

محمد بهرامی مدیر روابط عمومی خانه تئاتر نیز در این خصوص گفت: این به نظر من اتفاق خوبی است که حاصل تلاش همه کسانی است که از ابتدا تاکنون برای ایران تئاتر زحمت کشیده اند .

وی افزود: پس از سال ها الان هنرمندان تئاتر در کشورهای دیگر می دانند که برای اطلاع از وضعیت تئاتر ایران و رخدادهای آن باید به ایران تئاتر مراجعه کنند .

علی عابدی مدیر تماشاخانه سنگلج این اقدام انجمن هنرهای نمایشی ایران را بسیار مفید عنوان کرد و گفت: ‌فکر می کنم در این فضای مطبوعاتی امروز ایران تئاتر نقش مهمی ایفا می کند و اثر بخشی آن در جامعه تئاتر مشهود است و ما آن را لمس می کنیم.

وی افزود: ایران تئاترمتفاوت از سایر رسانه ها که سعی داشته و دارند افراد مطرح را معرفی نمایند، تفاوتی میان این دو هنرمند نمی گذارد و نگاهش معرفی هنرمندان این حوزه است و این ادقدام شایسته قدردانی است.

 

- راه اندازی و گسترش بانک های اطلاعاتی

راه اندازی بانکهای اطلاعاتی تحول دیگری بود که این سایت تخصصی در جهت رفع دغدغه ها هنرمندان و دوستداران هنر نمایش،‌ با صرف ماهها تحقیق و پژوهش بر آن تکیه کرد.

علی عابدی راه اندازی بانک های اطلاعاتی را شاه کلید تحولات ایران تئاتر دانست و گفت:‌ بی شک لازمه هر سایت تخصصی راه اندازی بانک های اطلاعاتی است که خوشبختانه ایران تئاتر در این خصوص خیلی خوب عمل کرده و با این اقدام نگاه خیلی از مردم، هنرمندان و دوستداران این حوزه را به سمت خود جلب کرده است.

حسین فخری،‌ استادیار دانشگاه هنر نگاه ویژه تری در خصوص بانکهای اطلاعاتی دارد. وی با اشاره به ‌اینکه با راه اندازی این بانک ها، دست اندرکاران حوزه نمایش در ساده ترین شکل می توانند برای انتخاب بازیگر، طراح و ... از این رسانه پویا استفاده کنند، گفت: ایران تئاتر بانک اطلاعاتی بسیار خوبی است که همه نیازمندی های نمایش کشور را در خود جای داده است.

پژوهش و راه اندازی بانک اطلاعات هنرمندان با ثبت اطلاعات بیش از 3هزار و 500 هنرمند حوزه تئاتر کشور،‌ فهرست نویس کامل اجراهای کشور از ابتدا تا کنون،‌ طراحی کتابخانه تخصصی با معرفی صدها کتاب منتشر شده در این حوزه، معرفی تماشاخانه ها،‌جشنواره های داخلی و خارجی، برنامه های تماشاخانه ها، فروش هفتگی نمایش ها و ... از اقداماتی بود که در گستره فعالیت های پژوهشی این سایت خبری می گنجد.

سید محمد جعفریان مدیر روابط عمومی مجموعه تئاتر شهر با تمجید از این حرکت ایران تئاتر، گفت: من می دانم که تلاش زیادی در این خصوص شده است و جمع آوری این همه اطلاعات کار راحتی نیست. بی شک این اقدام چه برای هنرمند و چه برای مردمی که می خواهند با هنرمندان آشنا شوند بسیار ارزشمند است . به نظر من این حرکت کمک زیادی خواهد کرد که در آینده نه چندان دور ایران تئاتر به یک مرجع مهم کشور تبدیل شود.

محمد بهرامی مدیر روابط عمومی خانه تئاتر نیز در این خصوص گفت: ایران تئاتر اکنون اصلی ترین مرجع تئاتر و هنرهای نمایشی کشور است .

 

- فعالسازی بخش استان ها

پرتابل استان ها یکی دیگر از برنامه های ایران تئاتر بوده و هست. اقدامی که از یکسو توانست نمایش ها،‌ برنامه ها،‌ فعالیت ها و هنرمندان استانی را به کشور معرفی نماید و از دیگر سو گستره فعالیت تئاتر کشور را به عموم نشان دهد. این توانمندی منحصر به فرد باعث شد تا ایران تئاتر خیلی زود در میان اهالی نمایش جا پای خود را باز کرد. استقبالی که به مرور مسئولیت های بیشتری را برای دست اندرکاران آن به ارمغان آورد.

علی اصغر راسخ راد مدیر اداره برنامه های تئاتر و خانه نمایش در این خصوص گفت:‌ من این اقدام انجمن هنرهای نمایشی را بسیار ارزشمند می دانم. در استان ها تئاترهای بسیار خوبی به اجرا در آمد که بواسطه پوشش نامناسب، مظلومانه به فراموشی سپرده می شدند. ایران تئاتر با پوشش اخبار این نمایش ها در معرفی این هنرمندان و نمایش های آنها بسیار خوب عمل کرد.

 

- به روز رسانی و تقویت بخش انگلیسی زبان ایران تئاتر

ایران تئاتر در سال جدید در میان انبوه تحولات کیفی و کمی خود، انقلابی دیگر در برنامه ها ایجاد کرد و بخش انگلیسی زبان خود را برای اولین بار در کشور راه اندازی نمود. اقدامی که می تواند در آینده نزدیک در معرفی نمایش ایران و هنرمندان آن مفید باشد.

علی اصغر راسخ راد مدیر اداره برنامه های تئاتر و خانه نمایش ورود ان سایت خبری به عرصه بین المللی را یکی از راه های پیشرفت تئاتر کشور دانست و گفت: ما در حال حاضر سی و پنجمین جشنواره فجر را برگزار می کنیم و هنرمندان زیادی از سراسر جهان به ایران وارد می شوند و متاسفانه بسیاری از آنها تئاتر ایران را در حد تئاتر خاورمیانه می بینند و آشنایی سطحی نیز در این ارتباط وجود ندارد، در حالیکه تئاتر ما بسیار والاتر از خاوریمانه و حتی آسیاست.

وی افزود: این حرکت ایران تئاتر را باید به فال نیک بگیریم چرا که بی شک نقش مهمی در معرفی هنر ایرانی و جایگاه آن به جهان خواهد داشت.

سید محمد جعفریان مدیر روابط عمومی مجموعه تئاتر شهر نیز در این خصوص گفت:‌ یک اتفاق بسیار خوبی که در سالهای اخیر در تئاتر کشور رخ داد حضور هنرمندان خارجی به کشور بود که کمک زیادی برای نمایش توانمندی های هنری ایران داشت. بی تردید حرکت ایران تئاتر نیز در این بحث از اهمیت زیادی برخوردار است و در بلند مدت می تواند در شناخت هنرمندان در عرصه بین الملل کمک کند.

وی اضافه کرد:‌ زمانیکه تئاتر ایران در عرصه بین الملل شناخته شود،‌ هنرمند ما با آرامش بیشتر و اعتماد به نفس بالاتر پای به این عرصه خواهد گذاشت. ما عقبه بسیار قوی مثل تعزیه را در هنرهای نمایشی داریم که شاید در معرفی آن در عرصه بین الملل تلاش زیادی نشده است و این حرکت ایران تئاتر می تواند در این بحث نیز جنبه حمایتی داشته باشد.

 

- کلام آخر: پیشنهادی برای ادامه راه...

ایران تئاتر به عنوان یک سایت تخصصی در حوزه هنرهای نمایشی حرکت خوبی را در مسیر معرفی هنرمندان این حوزه داشته است؛ با این وجود راه طولانی نیز در روبروی خود می بیند که بی شک همکاری و مساعدت صاحب نظران و کارشناسان این حوزه را می طلبد. تلاش کردیم نظر برخی از صاحب نظران این حوزه را در این خصوص جویا شویم.

عباس غفاری کارگردان و فعال رسانه ای  حوزه تئاتر با اشاره به فراز و نشیب هایی که این سایت خبری در طول سالهای فعالیت داشت، گفت: با وجودی که این سایت به سبب سیاست های مسئولان بالادستی فراز و نشیب هایی داشته و حتی روزهایی را با افت شدید  روبرو بوده، اما از نظر من ایران تئاتر از بدو تاسیس یک سایت منحصر به فرد بوده و خوشبختانه امروز هست چون خبررسانی تئاتر را به صورت مستقل و بدون نیاز به رسانه های دیگر، بر عهده گرفته است و همین مسئله آن را در میان خبرگزاری های ایران و حتی خاورمیانه منحصر به فرد می کند.

وی اضافه کرد: این منحصر به فرد بودن اگرچه ارزشمند است اما می تواند نقطه ضعف خودش هم باشد زیرا زمانی که همه نگاه ها به سمتش می رود با کوچکترین لغزش و ضعفی نمایان می شود.ایران تئاتر از بدو تاسیس با سرعت خیلی خوبی در میان اهالی نمایش خود را معرفی کرد که مرهون زحمت نسلهای قبلی آن  و اگرچه در یک دوره همه این پیشرفت ها به یکباره متوقف شد، اما به تازگی با ورود آقای عبدالعلی زاده، بار دیگر پویایی به آن بازگشته که جای امیدواری دارد.

غفاری خروج از ملاحظه کاری را به عنوان راهکاری برای تحول بعدی ایران تئاتر معرفی کرد و گفت: به نظر من ایران تئاتر در نقد نمایش ها، باید از ملاحظه کاری در بیاد و به سمت انتقادات سازنده برود. بی شک همه نمایش ها خوب نیستند و این قضیه را هنرمندان می دانند و ایران تئاتر نیز باید بدون ملاحظه کاری آن را مطرح کند.

مدیر روابط عمومی و اطلاع رسانی جشنواره فجر نیز عدم تبلیغات را یکی از معضلات پیش روی این سایت می داند.

پناه آذر به خبرنگار ما گفت:‌ این سایت هنوز برای برخی از دوستداران حوزه نمایش ناآشناست و اگرچه این مسأله نقطه ضعف محسوب نمی‌شود اما باید روی آن تمرکز کرد. بی‌تردید شناخته شدن این سایت مرجع، برای هنرمندان و دوستداران این حوزه، می‌تواند تاثیر بسزایی در روند فعالیت آن داشته باشد. 

وی افزود: در حال حاضر در کشورهای صاحب نام، هنرمندان برای کسب اطلاعات در حوزه تخصصی خود به سایت مرجع آن مراجعه می‌کنند و ایران تئاتر باید از تجربیات سایت‌های موفق بین‌المللی استفاده کند و خود را به عنوان یک برند بین المللی معرفی کند.

پناه آذر یکی از مشکلات اصلی رسانه‌های دولتی را ایستایی عنوان کرد و گفت: سایت‌های تخصصی زمانی که از طرف یک نهاد حمایت می‌شوند باید تلاش کنند تا از فرم دولتی بودن خارج شوند و فعالیت خود را پویا کنند موضوعی که خوشبختانه این سایت در ماه‌های اخیر بدان توجه جدی داشته است.

پناه آذر همچنین تشکیل یک تیم پژوهشی برای ایران تئاتر را ضروری عنوان کرد و گفت: این سایت بی‌شک می‌تواند یک منبع پژوهشی خوب برای هنرمندان حوزه تئاتر باشد و به عقیده من در کنار تیم تحریریه، نیازمند یک تیم پژوهشی نیز است.

حسین فرخی، کارگردان، نویسنده و استادیار دانشگاه هنر نیز یکی دیگر از هنرمندانی بود که ما را در این خصوص همراهی کرد و گفت: یکی از نیازهای  این سایت خبری را تدوین چشم انداز مشخص می دانم. ایران تئاتر امروز فضای تاثیرگذاری را در اختیار دارد و اگر سیاستگذاری و خط مشی بلند پروازانه تری داشته باشد و یک دورنمایی، چه به لحاظ تخصصی و چه به لحاظ خبری برای آن تعریف شود می تواند فضای آشفته ای که در تئاتر کشور دیده می شود را از بین ببرد.

این کارگردان و نویسنده تئاتر در ادامه ایستایی را آفت بخش های دولتی عنوان کرد و یادآور شد: در حال حاضر ایران تئاتر با وجودی که یک سایت دولتی است از پویایی قابل توجهی برخوردار است.

دوازدهمین سالگرد تاسیس ایران تئاتر فتح بابی است برای دست اندرکاران این سایت،‌ هنرمندان و حتی دوستداران و علاقه مندان حوزه نمایش تا دست در دست یکدیگر دهند و با حمایت های بی دریغ و نقدهای سازنده تحول آفرینی را برای این سایت تخصصی  به ارمغان آورند ، به امید روزگاری که همه هنرمندان  نمایش کشور در گوشه گوشه این مرز و بوم  عجین شوند با شعار:«خداحافظ درد دیده نشدن»