مهندسی تئاتر ما کجاست؟

به گزارش ایران تئاتر:این میزگرد که به عنوان حسن ختام همایش «پژوهش شهر، شهروندی و تئاتر» برگزار شد، ضمن بررسی جایگاه و نقش تئاتر در ایجاد و ارتقای روحیه مسئولیت اجتماعی در شهروندان، با طرح این سوال که مهندسی تئاتر ما کجاست؟ بر تعامل بیشتر میان اهالی تئاتر و شهرداری تهران تاکید شد.

مسئولیت اجتماعی به مثابه یک ساختار

در ابتدای این میزگرد، رضا کیانیان با بیان اینکه تفکر در خصوص مسئولیت اجتماعی در کشور ما سابقه زیادی ندارد، گفت: از گذشته های دور تا امروز اگر کسی تمایل داشت کار خیر انجام دهد، در خفا و به دور از چشم دیگران به کسی کمک می کرد، جهیزیه ای برای فردی جمع آوری می کرد و ... اما مسئولیت اجتماعی باید در انظار صورت گیرد تا بقیه را نیز بدان تشویق کرد.

وی افزود: از زمانیکه شهروندی شکل گرفت، نوع ارتباط مردم با دولت تغییر کرد و یکسری مسئولیت ها برگردن مردم افتاد، مثل عدم عبور از چراغ قرمز یا اشغال نریختن در خیابان و ... مسائلی که نه تنها خودمان باید رعایت کنیم بلکه دیگران را هم باید به بدان دعوت نماییم. در این فرآیند فقط مسائل استراتژیک و کلان بر عهده دولت است.

علیرضا جعفری مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای شهری نیز پیرو سخنان رضا کیانیان با اشاره به اینکه شهر توسعه یافته کبوتری با دو بال مدیریت و شهروند توسعه یافته است و اگر در کنار هم درست عمل نکنند این کبوتر قدرت پرواز نخواهد داشت، گفت: شهروند توسعه یافته با شهرنشین تفاوت دارد. شهروند بر خلاف شهرنشین که فقط در شهر زندگی می کند، کسی است که نسبت به مسائل پیرامون خودش احساس مسئولیت می کند.

وی افزود: ما در مسیر توسعه یافتگی حرکت می کنیم و مقدمه ورود به آن توسعه اجتماعی است که حتی بر توسعه فرهنگی نیز مقدم می باشد و کارکرد آن توسعه اقتصادی و نتیجه آن توسعه مدیریت شهرنشینی می باشد. به عقیده من برگزاری چنین نشست هایی مقدمه توسعه اجتماعی است و این نگرش امروزه در حال ایجاد می باشد.

دکتر سید مجید کمالی رئیس گروه مطالعات فرهنگی شهر تهران گفت: مسئولیت اجتماعی را نمی توان به شکل انتزاعی مدنظر قرار داد. مسئولیت اجتماعی مفهومی است که در متن کنش های ما قرار دارد و به اینده مربوط می شود.

وی اضافه کرد: مسئولیت اجتماعی یک ساختار است، ساختاری که فرد و اجتماع با هم در شکل گیری آن نقش دارند.

الزامات ورود به مسیر شهرنشینی

در ادامه دکتر سعید اسدی، رئیس جلسه با بیان اینکه نظر جمع در مقوله مفهوم شناسی شهرنشینی یکی است، با نیم نگاهی بر الزامات ورود به مسیر شهرنشینی، دیدگاه کارشناسان حاضر را جویا شد.

رضا کیانیان گفت: در گذشته هر کس محله ای داشت که خود را متعلق به آن می دانست و به آن عرق داشت. در نتیجه افراد غریبه خیلی زود شناخته می شدند و همین مسئله باعث می شد که جرم و ناهنجار در آن محله کاهش یابد. به مرور که شهرها بزرگتر شدند، محله ها از بین رفتند و آن عرق نیز مفهوم خود را از دست داد.

وی افزود: در کنار این معضل، یکسری مناطق حاشیه نیز در اطراف شهرها ایجاد شد که مردمش از شهرهای دیگر برای امرار معاش آمده بودند، در آن مناطق نیز ما با این مشکل روبروییم. یعنی ما با گروه وسیعی از شهروندان روبروییم که به شهر خود عرق ندارند و شهر را نمی فهمند و باید برای آن کاری کرد.

جعفری، مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای شهری در این خصوص به تئوری «زمینه شازی شهری» اشاره کرد و گفت: بی شک یکی از الزامات رسیدن به توسعه یافتگی در فضای شهری تحقق مشارکت شهروندان در اداره شهر است. شهر موجود زنده ای است که از سه بخش انسان، کار و کالبد تشکیل شده و زنده بودنش را مرهون وجود انسان است.

کمالی، رئیس گروه مطالعات فرهنگی شهر تهران نیز با تایید نظر جمع گفت: هرکس که در شهر زندگی می کند الزاما شهرنشین نیست و باید براساس نقشی که بر عهده او می گذارند تبدیل به شهروند شود و آنچه یک شهرنشین را تبدیل به شهروند می کند مشارکت است.

وی افزود: پیش نیاز رسیدن به شهر مطلوب یا آن شهری که امکان سعادت شهروندان را ایجاد کند، فرزانگی یا حکمت عملی است. یعنی آن مهارت، دانش و شناختی که به فرد در محیطی مثل شهر این امکان را می دهد که با فهم درست از زمان و مکان مسئولیت های اجتماعی خود را به درستی انجام دهند.

در ایجاد مسئولیت اجتماعی در شهروندان چه کرده ایم  

جعفری، مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای شهری در ادامه این میزگرد، به بررسی عملکرد شهرداری تهران در بحث ارتقای فرهنگ شهروندی اشاره کرد و گفت: در گذشته کمبودهایی در حوزه سخت افزاری به ویژه در بحث فرهنگی اعم از تئاتر، سینما، کتابخانه و ... وجود داشت که در حال حاضر اقدامات خوبی در این خصوص اجرایی کردیم مثلا در حوزه نمایش، 5 هزار و 508 صندلی به ظرفیت سالن های تئاتر اضافه کردیم، در بحث سینما، 6هزار و 520 صندلی با ساخت پردیس های سینمایی اضافه کردیم و برای اولین بار سینمایی با قابلیت نمایش فیلم 360 درجه ایجاد کردیم. از طرفی حدود 340 سرای محله در شهر تهران طراحی شد که در همه آنها محتوای فرهنگی ارائه می شود.

وی اضافه کرد: امروز ما از نظر سخت افزار در  سطح قابل قبولی قرار داریم و بخش بعدی بخش نرم افزاری است و الان من این سوال را از اساتید هنری دارم که در این خصوص چه کرده اند؟

رضا کیانیان در پاسخ به این سوال گفت: بحثی که شما مطرح می کنید در ظاهر درست است ولی در باطن مشکلات زیادی دارد. چراکه توسعه فرهنگی آنگونه که مطرح می کنید، کمک زیادی به ایران و تهران نکرد. ما به خاطر تمامی پردیس های سینمایی و صندلی های تئاتر و سینما از شما تشکر می کنیم اما در روند کار شما سخت افزار و نرم افزار جدا بودند. سخت افزار نمی تواند جدای از نرم افزار کاری کند. شما سخت افزار می سازید بدون آنکه بدانید نرم افزار چه می کند. من نرم افزارم اما شما با برگزاری جشنواره های مختلف نرم افزار تولید می کنید، نرم افزاری که کاری از آن بر نمی آید و سخت افزار شما را هدر می دهد.

کمالی، رئیس گروه مطالعات فرهنگی شهر تهران در پاسخ به صحبت های رضا کیانیان گفت: آنچه که ما در حوزه سازمان فرهنگی شهرداری تهران  در خصوص تئاتر بر آن تاکید داریم آموزش عمومی و خانواده ها و به عبارت کلی تر توجه به رویکرد غیرحرفه ای است. جشنواره های شهرداری نتیجه جریان مستمری است که در ماههای مختلف سال برگزار می شود و خروجی نهایی آن در قالب جشنواره می اید که قاعدتا نقص هایی دارد اما رویکرد ما غیرحرفه است.

وی افزود: شهرداری تهران تاکید زیادی به حوزه تاتر دارد چون اعتقاد داریم بواسطه این هنر می توانیم نحوه زیست مطلوب ایجاد کنیم.

جعفری نیز در ادامه بحث رئیس گروه مطالعات فرهنگی شهر تهران گفت: یکی از رسالت های مدیریت شهری شناسایی نخبگان جوان در عرصه خدمات اجتماعی ات. ما یک بحث توانمندسازی را دنبال می کنیم و از طریق آن استعدادها را شناسایی می نماییم و در فرآیند حرفه ای شدن قرار می دهیم. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کار حرفه ای می کند اما ما کار همگانی داریم که البته باید تعاملی بین این دو برقرار کرد.

تلاش در مسیر یک تعامل

رضا کیانیان در ادامه این میزگرد، با اشاره به اینکه شهرداری کارهای خوبی در زمینه فرهنگی انجام داده اما برای ارتقای اقدامات، باید از هنرمندان مشاوره بگیرد، گفت: ما می دانیم که در حوزه فرهنگ چه تلاشهایی شده است و چقدر زحمت کشیده اید اما با ما هماهنگ نیستید. نرم افزار با سخت افزار هماهنگ نیست. شما به صورت جداگانه استعداد یابی می کنید و نیروهای حرفه ای تولید می کنید و به سطح شهر پخش می نماید از طرفی ما هم هر ساله بیش از هزار فارغ التحصیل تئاتر به جامعه می فرستیم. اینها قرار است در جامعه چه بکنند. آیا نتیجه ای جز بیکاری باسوادان دارد؟ بی شک اگر یک هماهنگی بشود اتفاقات خوبی خواهد افتاد.

مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای شهری در پاسخ به این سوال گفت: اولا من بسیار خوشحالم که به یک بلوغ مطالبه گری رسیده ایم و این یعنی حرکت به سمت توسعه گری، و مطمئنا از این انتقادات شهردار تهران نیز استقبال خواهد کرد. اما من سوال می کنم که مهندسی تئاتر ما کجاست؟ من جای خالی آن را احساس می کنم. تعاملی که گفته می شود از جنس روابط ماست و اگر خروجی این نشست تبدیل به یک لایحه شود اتفاق خوبی خواهد افتاد. من تئاتر را به زبان بدن تعریف می کنم و معتقدم اگر این زبان در کالبد شهر قرار نگیرد بی شک فقط هزینه کرده ایم. لذا اگر از این نشست ها الزاماتی بیرون بیاید بی تردید یک انقلاب کرده ایم.

گفتنی است این میزگرد با برگزاری جلسه پرسش و پاسخ به کار خود پایان داد.