گزارش ایران تئاتر از حضور تاثیر گذار بخشی نو پا در مهم‌ترین رویداد تئاتری کشور
هویت بصری، امضای فرهنگی گروه‌های نمایشی
هویت بصری یکی از بخش های تازه تاسیس جشنواره تئاتر فجر است که از سال گذشته به این رویداد مهم فرهنگی اضافه شد. این بخش با هدف هویت بخشی گروه های نمایشی، امسال حضور چشمگیری در جشنواره تئاتر فجر خواهد داشت.
به گزارش ایران تئاتر، یکی از بخش‌های تازه‌ای که از سال گذشته در جشنواره تئاتر فجر کار خود را آغاز کرده و امسال به شکل جدی‌تری در سی و پنجمین رویدا مهم تئاتری حضور دارد، بخش هویت بصری گروه‌های نمایشی و معرفی نمایش‌ها بر مبنای هویت کلامی و هویت بصری(پوستر و بروشور) است. بخشی که به گفته پایه گذاران آن، امکان فوق‌العاده‌ای در رونق بخشی اقتصاد گره‌گشایند، فرصت‌های ملی و بین‌المللی جهت عرضه آثار نمایشی فراهم آورد.
استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی برای معرفی نمایش‌ها
سال گذشته پیش از شروع سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر، خبرهایی مبنی بر اضافه شدن بخشی نو با عنوان «هویت بصری در گروه‌های تئاتر» شنیده می‌شد. بخشی که در یک کارگاه آموزشی اهمیت هویت بصری و سازمانی برای گروه‌های نمایشی شرح داده شد و همزمان با شروع جشنواره فجر، نمایشگاهی تحت عنوان بخش پوستر و هویت بصری جشنواره تئاتر فجر در عمارت مسعودیه افتتاح شد.
هویت بصری سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر یک چشم اندازی را ترسیم کرد که دقت و تحمل هنرمندان در کیفیت آثار و مراقبت از معیارها و رشد سواد تصویری جامعه بیشتر شود.
در بخش مسابقه فراخوانی آماده شد و در بخش داوری تغییراتی انجام شد مانند کم شدن دوران البته هم از نظر کمی و کیفی این تغییرات اعمال شد. از امتیازی که داوران در آثار دادند از فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات آی سی تی استفاده شد.
هرچند بخش پوستر سی و چهارمین جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر فجر بر اساس اهمیت به هویت گروه تئاتر، با ترسیم چشم‌اندازی از دقت و تامل هنرمندان در کیفیت آثار و مراقبت از معیارها و رشد سواد تصویری جامعه، فعالیت خود را آغاز گرده بود، اما اولین سال برای رسیدن به اهداف و آرمان‌های بلند مدت برای یک بخش تازه نفس کمی زود به نظر می‌رسید چرا که هنوز فرصت برای پروراندن و پخته کردن این بخش باقی مانده بود. سعیدی اسدی دبیر جشنواره تئاتر فجر همان زمان اعلام کرد: «بخشی از اهدافی که در این بخش مد نظر ما بود، تجلی پیدا کرد ولی بقیه بلوغش به زمان بیشتری نیاز دارد. امیدوارم در دوره‌های بعدی بخش هویت بصری، ظرفیت‌هایش آشکار شود و ما با یک توان مضاعفی بتوانیم رابطه تعاملی بیشتری را بین هنر شریف گرافیک و هنر تئاتر برقرار کنیم.»
تلاش برای استمرار بخشی هویت بصری نمایش‌های تئاتر فجر
اما پس از اتمام سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر، این بخش با استقبال و توجه بیشتری برای استمرار بخشی آن از سوی گرافیست‌های مطرح مواجه شد. ایده‌های بیشتری توسط گرافیست‌ها و طراح پوستر نمایش‌ها به دبیر جشنواره تئاتر فجر مطرح شد و حتی خود سعید اسدی هم با فراغ بال بیشتری فرصت داشت تا آغاز دوره سی و پنجم جشنواره تئاتر فجر به این بخش فکر کند.
با شروع بخشی از برنامه‌ریزی‌های سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر، قرار شد در کنار بخش مسابقه پوستر تئاتر، بخش مسابقه هویت بصری به شکل جداگانه و تولیدی و جدی‌تری فعالیت خود را در این دوره آغاز کند. تلاش‌های ویژه‌ای برای اهمیت‌بخشی این بخش شکل گرفت و حتی پای هنرمندان کارکشته عرصه گرافیک برای داوری آثار ارائه شده به این بخش باز شد.
بر این اساس، برگزاری این بخش در جهت جریان‌سازی و آینده‌نگری و تعامل هر چه بیشتر طراحان گرافیک با گروهای نمایشی شکل گرفت و دبیرخانه جشنواره تصمیم گرفت با فراهم نمودن شرایطی مناسب جهت ایجاد این تعاملات، با معرفی گروه‌های نمایشی و طراحان گرافیست به یکدیگر این بخش را برگزار نماید. دبیر این دوره از جشنواره تئاتر فجر درباره شکل‌گیری بخش هویت بصری و پوستر جشنوار گفت: «همواره در طول تاریخ از هنر گرافیک برای پیشرفت و برقرار ارتباط برای رساندن پیام استفاده شده است اما اینکه چه میزان در میان گروه‌های نمایشی مهم بوده یا نه؟ می‌توان گفت متاسفانه اهمیت چندانی نداشته است. اما این بخش اهمیت بسیار زیادی دارد و بازدهی آن را در همه جا می‌توان دید.»
سعید اسدی با بیان اینکه در همین راستا کارگاه‌های آموزشی را سال گذشته برگزار کردیم، تصریح کرد: «سال گذشته در بخش پوستر و هویت بصری ورک‌شاپ‌هایی برگزار شد و امسال تصمیم گرفتیم با توجه به نیاز ضروری آن را به صورت ویژه تری پیش ببریم. با برگزاری این بخش گروه‌ها هویت سازمانی خودشان را شکل می دهند که در نهایت کتاب ماندگاری از این آثار به چاپ و در طول جشنواره عرضه می‌شود.»
اسدی همچنین با اشاره به اینکه این بخش نواقصی خواهد داشت که در طول زمان حل خواهد شد، یادآور شد: «از آنجایی که این بخش و فعالیتش پروژه جدیدی است، ممکن است مشکلات و یا نواقصی داشته باشد که با حضور گروه‌های شرکت‌کننده و هنرمندان می‌توان در بهبود هر چه بیشترش تلاش کرد.»
هنرمندان مطرح حوزه گرافیست، داوران بخش تازه راه یافته به جشنواره تئاتر فجر
اما همانطور که پیش‌تر نیز گفته شد در این دوره از جشنواره، داورانی مسئولیت انتخاب آثار را در بخش هویت بصری به عهده گرفته‌اند که خودشان از هنرمندان مطرح و کارکشته حوزه گرافیست هستند. حضور ابراهیم حقیقی، امراله فرهادی و علیرضا مصطفی‌زاده ابراهیمی، که به ندرت مسئولیت داوری جشنواره‌ها را به عهده می‌گیرند، از نقاط قوت مهم این بخش است. بیوگرافی و نقل قول این هنرمندان در باره بخش هویت بصری به شرح زیر است:
ابراهیم حقیقی
متولد 1328 تهران،کارشناس ارشد معماری از دانشگاه تهران رشته هنرهای زیبا، تدریس در دانشگاه‌های هنری، عضو انجمن بین‌المللی طراحان گرافیک، عضو هیأت مؤسس و عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، عضو انجمن تصویرگران کتاب کودک، عضو انجمن فیلم‌سازان مستند ایران، طراحی صدها پوستر، آرم، نشانه و جلد کتاب، فعالیت درزمینه نقاشی و مستندسازی و ساخت تیتراژ. او درباره درباره ویژگی‌های مهم و حائز اهمیت این بخش تأکید کرد: «اسم این بخش، هویت یکپارچه بصری است. در ابتدای این امر تصمیم گرفته شد که برای اسم و عنوان این بخش، یک نشان و نوشته‌ای طراحی شود تا از این دوره به بعد، مخاطبان از طریق نشان آن را بشناسند. این توسعه‌بخشی بنابر نیاز و فعالیت هر گروهی فراهم می‌شود و می‌تواند محدوتر یا گسترده‌تر باشد.»
هنرمند پیشکسوت عرصه گرافیک، درباره اولویت‌های اصلی داوری در این بخش گفت: «یکی از نکات مهم این است که هویت بصری یک اثر در جهت نیاز یک گروه باشد، چون گروه کودک، قطعاً هویت بصری‌اش با گروهی که کمدی یا سنتی کار می‌کنند متفاوت است. هماهنگی هویت بصری، تعریفی است که گروه از رفتار خودش دارد. بعد از این نیز مناسبات زیبا شناسانه یک اثر که در حوزه گرافیک تعاریفی ازش موجود است، در اولویت قرار دارد.»
امراله فرهادی
متولد ۱۳۳۵ فارس ،طراح گرافیک، مشاور، طراح و برنامه‌ریز ارتباطات بازاریابی و تبلیغات، کار درزمینه عکاسی سیاه و سفید و لابراتوار در حین تحصیل، طراح، برنامه‌ریز و مدیر خلاقیت‌های هنری، تأسیس موسسه فرهنگی هنری ویژه پردازان سبز، برای فعالیت در حوزه‌های گوناگون امور فرهنگی و هنری، ارائه مشاوره بازاریابی و هنری به شرکت‌ها و مراکز گوناگون، تدریس در هنرستان‌ها و دانشگاه‌های هنری، شرکت در همایش‌های مختلف و تدوین چندین مقاله، حضور در نمایشگاه‌های هنری مختلف و ... . امراله چند روز پیش در گفتگو با ایران تئاتر درباره ضرورت اصلی پایه‌گذاری این بخش به ایران تئاتر گفت: «اضافه شدن بخش هویت بصری به جشنواره تئاتر فجر، فکر بسیار خردمندانه‌ای است. این بخش به گروه‌های تئاتری و اهداف بصری نمایش‌ها کمک خاصی می‌کند. به نظرم یک نمایش و گروه تئاتری علاوه بر اینکه باید یک هویت و برندی برای خود تعیین کند، در جهت تقویت هویت بصری اش هم باید تلاش کند.»
علیرضا مصطفی‌زاده ابراهیمی
متولد بیستم مردادماه ۱۳۴۱، اصفهان، طراح گرافیک، مدیر هنری و مدیر خلاقیت، کارشناسی ارشد تصویرسازی، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، تدریس در دانشکده هنرهای زیبا، هنر و معماری، نبی اکرم و ...، عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، حضور در چندین نمایشگاه ملی و بین‌المللی، دریافت چندین جایزه ملی و بین‌المللی. او درباره اهداف اصلی این بخش به ایران تئاتر گفت: «هدف اصلی بخش هویت بصری این است که از طریق ظاهر یکپارچه نمایشی به درک هویت آن‌ها بیانجامد. »
او همچنین درباره ویژگی های حائز اهمیت در داوری گفت: «یکی از اصلی ترین عوامل مهم در داوری این است که ظاهر یک اثر چقدر با هویت و ماهیت آن هماهنگی و انطباق دارد. همچنین توجه به خلاقیت و نوآوری در این بخش یکی از مهم ترین نکات حائز اهمیت برای ما داوران است. بر همین اساس ما آثاری را انتخاب کردیم که خلاقانه و متفاوت بودند.»
معرفی آثار راه یافته به بخش هویت بصری
اما 34 طراح گرافیک «هفت گروه ۲ نفره و ۲۰ طراح گرافیک انفرادی» متقاضی شرکت در مسابقه هویت بصری بودند که در نهایت ۱۷ گروه نمایشی از ۲۱ طراح گرافیک «۱۱ طراح انفرادی و ۵ گروه طراح ۲ نفره» به انتخاب داوران به بخش مسابقه و نمایشگاه راه یافتند. مسابقه هویت بصری سی و پنجمین دوره جشنوراه تئاتر فجر شامل دو بخشِ پوستر تئاتر و رویدادهای نمایشی و طراحی هویت بصری گروه های نمایشی که آثار انتخاب شده در قالب نمایشگاهی در خانه هنرمندان ایران به نمایش در خواهد آمد و به طراحان راه یافته، کتاب مسابقه اهدا خواهد شد.
همچنین موضوعات مسابقه پوستر هم اعلام شده که بر این اساس تئاتر و رویدادهای نمایشی (نمایش صحنه ای، محیطی، نمایش نامه خوانی، جشنواره ، سمینار ، نکوداشت و ...) از مضامین حائز اهمیت در این بخش هستند.
همچنین اسامی طراحان گرافیک راه یافته به این بخش به شرح زیر است:
انفرادی: الهام همت (شایا)، امیر مصباحی(صورتک)، ایمان ارضی (گروه تئاترسیماچه)، آرمان کوچکی (تازه)، خیام مویدی (ققنوس)، سروش حیدری (مردم)، سعید خالقی (استوویداتو)، سهند بادلی(سکوت)، سینا افشار(اندیشه یکم)، کمال کچوئیان (چهره)، مسعود زمانی (معاصر)
گروهی: بابک صفری ونهال تحویل داری (بچه‌های ایران)، سعید رضوانی و مریم فرهادی (گروه تئاترمهتاب)، سمیرا عدیلی پور و کمال کجوئیان(تک)، کارنگ طیاری و پونه صادق‌زاده (تماشا و تم )، فرشته عابدی و الهام خدابنده (تماشاخانه باران)
گزارش از فرنوش ارسخانی
