مدیر تماشاخانه موزه استاد انتظامی در گفت‌وگو با ایران تئاتر مطرح کرد
به‌علاوه فجر اتوبان دوطرفه است
مهدی رفیع زاده: به نظرم اگر سالن‌های به‌علاوه فجر می‌توانستند کارها را باهم به اشتراک بگذارند اتفاق بهتری می‌افتاد.
بخش به‌علاوه فجر که سال گذشته بانام فجر پلاس برای اولین بار برگزار شد امسال به‌عنوان بخشی که توانست تجربه موفقی را در سال گذشته پشت سر بگذارد دومین دوره‌اش را تجربه می‌کند. امسال ده تماشاخانه به دعوت دبیرخانه در این بخش حضور پیداکرده‌اند. قرار شده است آثاری که در یک سال گذشته میزبانی کرده است و در اجراهایشان پرمخاطب بوده‌اند برای اجرا در ایام جشنواره دعوت می‌کند. تماشاخانه موزه استاد انتظامی یکی از تماشاخانه‌های حاضر در بخش به‌علاوه فجر است که امسال با 5 نمایش «شازده کوچولو»، «دوستم آقای دست»، حواله پستی و خانواده گومیدان، گلستان خوانی، یک روز پرماجرا برای آقای فالنتین در بخش به‌علاوه فجر حضور دارد.
به همین بهانه با مدیریت تماشاخانه موزه استاد انتظامی، مهدی رفیع زاده گفت‌وگو کردیم:
-تماشاخانه موزه استاد انتظامی در این دوره بخش به‌علاوه فجر برای اولین بار حضور پیداکرده است، این بخش چه امتیازاتی برای تماشاخانه‌ها به وجود می‌آورد؟
به نظرم به‌علاوه فجر یک اتوبان دوطرفه است؛ از یک‌سو جشنواره فجر یک شأنیتی دارد که تماشاخانه‌ها با مشارکت در این رویداد می‌توانند کسب اعتبار کنند و از سوی دیگر سالن‌های تئاتر می‌توانند بازوی اجرایی و کمکی جشنواره فجر باشند. عامل مهم دیگر میدان دادن به گروه‌های خاص است؛ بسیاری از نمایش‌هایی که در بخش‌های مختلف جشنواره فجر شرکت نمی‌کنند یا نمی‌توانند در این بخش‌ها حضور یابند این فضا برایشان به وجود می‌آید که یک‌بار دیگر دیده شوند و مخاطبی که علاقه‌مند‌است یا درگیر کار جشنواره‌ای است جدا از جریان و رویکرد اصلی جشنواره کارهایی خاص را ببینند.
-یکی از درگیری‌های اصلی سالن‌های خصوصی برای حضور در این رویدادها بحث مالی است، شما در این دوره چه وضعیتی دارید و چقدر امیدوار هستید ازلحاظ مالی در ایام جشنواره سود ده عمل کنید؟
خوشبختانه خانه موزه استاد انتظامی مرکزی است که توسط شهرداری ساخته‌شده است و تا به امروز هم شهرداری هزینه‌های این مجموعه را پرداخت کرده است. مدتی هست که این سالن زیر نظر سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران قرارگرفته است و ما همواره هزینه‌های روزمره‌مان راداریم. خوشبختانه ما مشکلات پرداخت اجاره را مثل خیلی از سالن‌های خصوص نداریم و این باعث شده ما با فراغ بال آثاری که در تماشاخانه موزه استاد انتظامی اجرا می‌رود را انتخاب کنیم. در این چند روز هم سالن اجراهایش را پر رفته است. دبیرخانه جشنواره قول کمک 5 میلیون تومانی را برای به‌علاوه فجر داده است که البته تا این لحظه مبلغی دریافت نکرده‌ایم. سود مالی این بخش نهایتاً برای گروه‌ها خواه بود چون در تماشاخانه استاد انتظامی ما هیچ سهمی از گیشه در این ایام دریافت نمی‌کنیم و قرار شده دبیرخانه نیز تمام این گیشه را در اختیار گروه‌ها قرار دهد.
-به نظرتان قول‌های مالی چقدر می‌تواند برای حضور در این بخش تشویق‌کننده باشد؟
قطعاً تأثیر مثبتی دارد اما ما منتظر این امتیازات نماندیم چون زمانی که قرار شد در این بخش از جشنواره حضورداشته باشیم خیلی به مبلغ و مقدارش فکر نکردیم. جشنواره گفته است کمک‌های مالی و تبلیغاتی خواهد داشت اما ما خیلی منتظر این مسئله نماندیم و گروه‌هایی که مدنظر داشتیم را دعوت کردیم. این گروه‌ها هم خوشحال بودند که یک‌بار دیگر در جشنواره دیده می‌شوند و طبیعتاً چون این اتفاق برایشان خرسندکننده هست آن‌ها هم از این دعوت استقبال کردند. امسال قرار بود ورکشاپ تئاتری در مدت برگزاری جشنواره تئاتر داشته باشیم. دکتر داریوش مؤدبیان قرار بود در ایام جشنواره کارگاهی آموزشی را در کنار اجراهایشان داشته باشند که به علت به حدنصاب نرسیدن تعداد شرکت‌کننده‌ها آن را برگزار نخواهند کرد.
-تماشاخانه‌های خصوصی در چند سال گذشته رشد زیادی ازلحاظ کمی داشته‌اند، شما به‌عنوان مدیر این تماشاخانه فکر می‌کنید این رشد چه امتیازاتی را خواهد داشت؟
به نظرم سالن‌های اصلی تئاتر تهران ظرفیت این را ندارند که جوابگوی جمعیت 13 میلیونی تهران باشد. از منظر دیگر می‌توان این‌گونه نگاه کرد که این سالن‌ها باعث شده‌اند وسعت دید مخاطب تئاتر بیشتر شود. حضور سالن‌های دیگر در جشنواره فجر باعث می‌شود در هر منطقه‌ای یک سالن وجود داشته باشد که مردم آن محل از فعالیت‌های تئاتری آن سالن استفاده کنند. این مشارکت می‌تواند برای جشنواره فجر هم تبلیغ محسوب شود و این احساس را در مردم به وجود آورد که وسعتش اندازه کل تهران است نه بخش‌های مرکزی آن.
-برخی مدیران تماشاخانه‌ها معتقدند مستقل شدن به‌علاوه فجر به آن هویتی ویژه می‌دهد. اگر این بخش درزمانی دیگر خارج از شلوغی بخش‌های اصلی برگزار شود مثبت خواهد بود؟
به نظرم اینکه در حین جشنواره برگزار شود بسیار بهتر خواهد بود تا اینکه جدا و درزمانی دیگر این اتفاق رخ دهد. وقتی جدا شود آن حال و هوای جشنواره‌ای بیرون خواهد آمد. جشنواره شور و حالی را در مردم به وجود می‌آورد و مردم احساس می‌کنند باید بروند تئاتر ببینید چون شب‌ها شب‌های تئاتری است. مثل ایام سال نو که حال هوای دیدوبازدید و تازه شدن در بین مردم است و همین امر باعث می‌شود اتفاقات تازه‌ای در این مورد شکل بگیرد. جشنواره‌های فجر در همه رشته‌ها حتی موسیقی و سینما نیز چنین وجه ای دارند و حالی خاص را به وجود می‌آورند. به نظرم برگزاری این بخش در زمان جشنواره فجر ظرفیت‌های بیشتری را به وجود می‌آورد
-امسال به گفته دبیرخانه جشنواره فجر حضور تماشاخانه‌ها با گزینش و کیفیت‌سنجی انجام‌شده است، این روش احتمالاً باعث ایجاد رقابت بین تماشاخانه‌های خصوصی شود. فکر می‌کنید فضای رقابتی در این مورد کارآمد است؟
به نظرم رقابت بین تماشاخانه‌ها مثبت است و وقتی سالم باشد باعث افزایش کیفیت خواهد شد. این امر باعث می‌شود سالن‌ها تلاش کنند در جهت استانداردسازی عمل کنند. اگر این رقابت درست انجام شود بسیار مفید خواهد بود.
-به نظر شما چه تغییری می‌تواند به بهتر برگزار شدن این بخش کمک کند؟
به نظرم ایجاد اجراهای متنوع مفید خواهد بود تا جایی که من اطلاع دارم هر سالن باید آثاری که در طول سال اجرا رفته‌اند را انتخاب کند و به روی صحنه بیاورد. به نظرم اگر سالن‌های به‌علاوه فجر می‌توانستند کارها را باهم به اشتراک بگذارند اتفاق بهتری می‌افتاد. به‌عنوان‌مثال کاری که در تماشاخانه استاد انتظامی به اجرا رفته است باکاری که در تماشاخانه باران یا سالن‌های دیگر اجراشده جایش را عوض کند. این مسئله باعث می‌شود نمایش‌هایی که در منطقه خودشان اجرا رفته‌اند و تماشاچیان آن را دیده‌اند در سالنی دیگر برای مخاطبان بومی آن منطقه تازه باشد و خودبه‌خود اجراها هم رونق بگیرند.
شاید این اجراها درآمدزایی خاصی برای کارگردان و گروه نداشته باشد، اما اینکه اثری دوباره دیده می‌شود برای آن گروه باعث خوشحالی است. مطمئن باشید برای همان یکی دو اجرا هم دوباره تبلیغات خوبی می‌کنند تا سالنشان پر شود. این باعث می‌شود خلع و تصور نادیده گرفته شدن کارگردان‌های جوان یا بی‌نام پر شود احساس کنند که انتخاب‌شده‌اند و برای این حضور دیده‌شده‌اند.