در گفتگو با هنرمندان و مسئولین انجمن نمایش خراسان رضوی (مشهد) مطرح شد:

جمال جعفری آثار

 در این شماره از مجله نمایش، سراغ انجمن نمایش و فعالان تئاتر، «خراسان رضوی» رفتیم و امیدواریم این سلسله گفتگوها، در هر شماره ادامه یافته و سراسر ایران زمین را پوشش دهد.

 انجمن نمایش، خوشبختانه به شکل ایده‌آل خود رسیده است
«افشین تحفه‌گر»، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد، ضمن بیان این مطلب، افزود: امسال که خوشبختانه سومین دوره فعالیت انجمن در مشهد را پشت سر می‌گذاریم، به ترکیبی کامل از پیش‌کسوتان و جوانان در اداره دست یازیده‌ایم. به طور طبیعی، انتظار بر این بود که در این دو سال، حرکت‌های خوبی را شاهد باشیم که خوشبختانه این اتفاق افتاد. در کنار انجمن نمایش، ترکیبی از معاون فرهنگی – هنری شهرستان، کارشناس نمایش در شهرستان و مسئول اداره ارشاد که خود بنده بودم و کانون هنر، که همیشه سیاستی در قبال دفاع از انجمن نمایش‌ها داشته، به همراه رئیس انجمن نمایش مشهد، تشکیل شد، تا در جهت رشد و اعتلای تئاتر مشهد، سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های جدی، صورت گیرد. در عرصه تولید در سال گذشته، جشنواره ملی، استانی و شهرستانی را در مشهد برگزار کردیم که یکی از این جشنواره‌ها به موضوع دفاع مقدس می‌پرداخت. علاوه بر آن، چهار فصل نمایشی را طراحی کردند که در هر فصل، 7 یا 8 نمایش به اجرای عموم درآمد و در پایان فصل هم، به داوری برخی نمایش‌ها پرداخته شد.
رویکرد دیگر ما، نگاه جدی به نمایش‌ها، در زمینه جذب مخاطب بود. در این میان حدود 100 نمایش به اجرا درآمد و مخاطبین فراوانی را به سالن‌ها کشاند.
امسال هم، با رویکرد بهتری، درصدد هستیم، مراسم روز جهانی تئاتر را برگزار کنیم و البته آیین‌نامه هم به ما کمک می‌کند که امسال با شرایط بهتر روبرو باشیم. از آخرین برنامه‌های ما، هماهنگی با «بهروز غریب‌پور» برای اجرای «اپرای رستم و سهراب» بود که در 10 اجرای خود، با استقبال بی‌نظیر مخاطبان روبرو شد و امیدواریم بتوانیم چنین اتفاقاتی را در سال‌های بعد نیز، تکرار کنیم.

 ما برای تئاتر مشهد اسپانسر گرفته‌ایم
«رضا صابری»، رئیس انجمن نمایش خراسان رضوی، ضمن بیان این مطلب افزود: انجمن نمایش مشهد، یکی از فعالترین انجمن نمایش در شهرستان‌هاست. نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که انجمن نمایش، بتواند مستقل از ارشاد عمل کند. برای اینکه ما وابسته هستیم، هیئت نظارت داریم و برای کارهایمان بودجه تعیین می‌شود و این وابستگی وجود دارد. ولی شما این را هم در نظر بگیرید که ما در مشهد، حمایت‌کننده مالی داریم که در سال گذشته توانسته 12 میلیون تومان به ما کمک مالی کند. با همه اینها، بودجه‌های دیگری که به تئاتر ما تعلق می‌گیرد، اندک است. به طور مثال، ما چندین فصل تئاتری در مشهد برگزار کردیم که اگر لازم باشد سرفصل‌های آن را به شما می‌گویم. انجمن نمایش ترکیبی است از جوان‌ها و قدیمی‌ترها که وابستگی خود را، به اداره ارشاد حفظ کرده‌اند. آن هم به این دلیل که انجمن نمایش مشهد، ثبت نشده و ما وابسته به انجمن نمایش تهران هستیم. اگر پولی هم بخواهد به دست ما برسد، باید از کانال‌های متعددی عبور کند و به دست ما برسد و این یکی از معضلات ما است. اگر این بودجه به صورت مستقیم در دسترس ما قرار بگیرد، شاید بازده بهتری داشته باشد. در نگاه کلی، می‌توانم بگویم که معضل همیشه ما بودجه تئاتر بوده و شنیده‌ام که قرار است، نزدیک 6 میلیارد به بودجه تئاتر اضافه شود. شاید این بودجه بتواند، تا حدودی این معضل را حل کند.

 انجمن نمایش، تعریف خود را از دست داده است
«سعید تشکری»، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر، ضمن بیان این مطلب، ارزیابی خود را از کارکرد انجمن نمایش خراسان رضوی این گونه بیان کرد: «درباره انجمن نمایش می‌توان دو دیدگاه را بررسی کرد؛ ابتدا نگاهی که خارج از انجمن نمایش وجود دارد و به کسانی تعلق دارد که از بیرون به تئاتر نگاه می‌کنند و دوم، آدم‌هایی که در انجمن نمایش هستند و دیدگاه‌های خاص خود را دارند.
در این بخش، تئاتر در انحصار آدم‌ها و کارمندان انجمن نمایش درآمده و از تنها سالن شهر، برای اجرای آثاری استفاده می‌شود، که بینندگان آن، خانواده‌های خود اعضا هستند. همین امر، باعث شده انجمن نمایش نیز همانند اداره ارشاد عمل کرده و درباره اجرای آثار، تصمیم‌گیری اداری کند. در حالی که از همان ابتدای تاسیس انجمن نمایش، مبنا بر این اساس بوده که عناصر تصمیم گیرنده، خارج از کادر اداری ارشاد، درباره ماهیت و اساس اصلی تئاتر، تصمیم‌گیری کنند. نه اینکه انجمن نمایش هم، بعد از گذشت چند سال، تبدیل به اداره ارشاد شود. به نظرم ساختار بیمار است؛ نه کسانی که در انجمن نمایش، به عنوان اعضای تصمیم‌گیرنده فعال هستند. متاسفانه هیچ اتفاق خجسته‌ای در طی این سال‌ها، از سوی انجمن نمایش برای پیشبرد تئاتر نیفتاده است. اینکه ما کلاس آموزش سطح بالا در استان نداریم، تعارف‌بردار نیست. به طور کلی بستر آموزش فراهم نیست. اولین پیشنهاد من برای رهایی از این گسست، تعریف انجمن نمایش شهرستان‌ها، خارج از اداره ارشاد است. با تولید یا عدم تولید، اتفاقی برای تئاتر می‌افتد. فکر می‌کنم مشکل اصلی انجمن نمایش در این است که صورت مسئله آن، پاک شده است.

 امکانات و زمینه فعالیت‌های تئاتری برای خیل علاقه‌مندان این رشته بسیار ناچیز است
«رضا حسن‌زاده»، مدرس دانشگاه و از مدیران سابق انجمن نمایش خراسان رضوی با اشاره به این مطلب گفت: همین امر سبب شده تا دوستان رغبت کمی برای ادامه همکاری و همیاری در تئاتر استان داشته باشند. متاسفانه این روند رفته رفته باعث رکود نسبی تئاتر استان شده است. امیدوارم مدیران و دوستانی که در مرکز قرار دارند، یک بازنگری و تجدیدنظر نسبت به شرایط کنونی تئاتر خراسان داشته باشند تا تئاتر خراسان بتواند مانند گذشته، حرفی برای گفتن داشته باشد. من نزدیک به دو سال است که از انجمن نمایش استان فاصله گرفتم و اکنون به عنوان شهردار یکی از شهرها مشغول فعالیت هستم؛ برای همین، نظری که در این‌باره دارم بسیار کلی است و شاید، قابل اغماض باشد. ولی نتیجه‌ای که می‌توانم بگیرم دور از واقعیتی که گفتم، نیست.

 در این یکی دو سال اخیر، نمودار رشد تئاتر مشهد، چشمگیر بوده
«احسان ابراهیمی»، از فعالان تئاتر خراسان رضوی، ضمن بیان این مطلب افزود: این رشد چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی قابل مشاهده است و دلیلش هم از بین رفتن فاصله بین دو نسل قدیم و جدید است. دلیل بعدی هم، بازگشت پیشکسوتان و حرفه‌ای‌های تئاتر به بدنه اصلی تئاتر مشهد است. اقدام بعدی که بسیار خوشحال‌کننده بود، ایجاد فصل‌های مختلف تئاتری در مشهد بود. فصل‌هایی که هر کدام به طور تخصصی و جداگانه، به مقوله تئاتر پرداختند. مثل فصل نمایش طنز، فصل نمایش دفاع مقدس، فصل نمایش مذهبی و... . ولی در کنار همه این مسائل، مشکلات عمده‌ای هم وجود دارند که نه تنها در مشهد، بلکه در دیگر شهرها نیز شاهد آنها هستیم. به طور مثال، عدم اجرای مداوم تئاتر در طی سال در مشهد، کمبود سالن و از این دست مسائل؛ متاسفانه ما در مشهد تنها یک سالن داریم که آن هم در پایین شهر قرار دارد و سبب شده تا مشکلاتی را به وجود آورد.
برگزاری فستیوال دانشجویی تئاتر کوتاه در مشهد، امید بهبود وضعیت تئاتر در سال‌های آتی را زنده کرده است. همچنین، اجرای «اپرای عروسکی رستم و سهراب» و اجرای نمایش «بازی‌نامه» رضا صابری در چند شهر استان، نویدبخش آینده درخشانی برای تئاتر مشهد است و من به این قضیه، بسیار امیدوارم.