در گفتگو با چند کارگردان خارجی تئاتر عروسکی مطرح شد:

 در حاشیه جشنواره تئاتر عروسکی با تنی چند از کارگردانان خارجی شرکت‌کننده در جشنواره پیرامون شرایط کمی و کیفی تئاتر عروسکی و جشنواره‌های تئاتر عروسکی در کشورشان گفت و گوهایی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

 به محلی برای گفتگو نیازمندیم
«لاریسا مانگا ساروا»، کارگردان و سرپرست گروه تئاتر عروسکی «هومانِس تومانیان» از کشور ارمنستان، در گفتگو با ماهنامه نمایش درباره شرایط کاری کارگردانان و به طور کلی تولید تئاتر عروسکی در کشور ارمنستان اظهار داشت:
«در حال حاضر شرایط خیلی خوبی در کشور ما وجود دارد. ما بعد از فروپاشی کمونیسم با قحطی امکانات روبرو بودیم؛ حتی تا سالیان سال از داشتن گاز و برق و آب محروم بودیم. در حالی که تمام تمرینات ما در تاریکی صورت می‌گرفت ما به عنوان نمایندگان تئاتر عروسکی کودکان همیشه فعال بوده و هستیم. شرایط برای سایر گروه‌ها هم تفاوتی با ما نداشت آنها هم با سختی و تلاش تئاتر را تا امروز سرپا و زنده نگاه داشته‌اند. ما در حدود 70 سال است که سابقه اجرای تئاتر عروسکی در کشورمان داریم که البته این در فرآیندی دولتی اتفاق می‌افتد و هیچ گروه خصوصی و آزادی نداریم. بیش از 30 سال است که من در این حیطه فعالیت می‌کنم».
وی درباره ویژگی اجرای خود در جشنواره گفت: من شازده کوچولو را خیلی دوست دارم چون از جمله کارهایی است که گروه من برای آن خیلی زحمت کشیده‌اند. «اگزوپری»، فلسفه خاصی درباره نگاه به انسان و جهان در آینه کودک و نوجوان دارد. اگر بخواهیم به سمت آثار او برویم و برای اقتباس از آنها استفاده کنیم باید از درون آمادگی پذیرش فلسفه‌اش را داشته باشیم. از این جهت نمایش ما، هم برای نوجوان و هم بزرگسال طراحی شده و سعی کرده‌ایم تا هر گروه سنی فلسفه جاری در متن را دریافت کند. شاید نوجوانان لایه‌های سطحی و ظاهری آن را دریافت کنند ولی بزرگسالان به عمق موضوع پی خواهند برد و فکر می‌کنیم نمایش برای هر دو گروه دستاوردهایی دارد. این نمایش سال گذشته برنده جایزه دست‌اندرکاران و منتقدان ارمنستان شد. این جایزه هر سال به گروه‌های برتر اعطا می‌شود.
وی درباره جشنواره‌های تئاتر عروسکی که در ارمنستان برگزار می‌شود گفت: «جشنواره‌ها و ورک شاپ‌های متعددی در کشور ما برگزار می‌شود. برای همین جو فرهنگی و هنری برآمده از جنب و جوش مردم و هنردوستان است؛ از جمله جشنواره‌هایی که در کشور ما برگزار می‌شود می‌توان به جشنواره «آرمانو» که کمتر از دو هفته دیگر برگزار می‌شود، «های فیست» که اوایل مهرماه برگزار می‌شود و نیز جشنواره‌ای که مختص ارامنه کل جهان است با نام «یک ملت، یک فرهنگ» و جشنواره فیلم که جایزه آن زردآلوی طلایی است، اشاره کرد.»
وی افزود: «وقتی برای اولین بار در سال‌های گذشته به ایران آمدم از استقبال تماشاگران حیرت‌زده شدم. وقتی می‌دیدم والدین با فرزندانشان می‌آیند و این همه جوان در بین تماشاگران حضور دارد دلگرمی عجیبی مرا فرا گرفت و خیلی خوشحال شدم. کاش امکان حضور گروه‌های خارجی دیگری هم در جشنواره وجود داشت تا جوابگوی استقبال تماشاگران باشد. پیشنهاد دیگری هم که به دست‌اندرکاران برگزاری جشنواره دارم این است که فضایی را برای ارتباط صمیمانه و تبادل اطلاعات و فرهنگ در بین هنرمندان ایرانی و خارجی شرکت‌کننده به وجود بیاورند تا یکدیگر را بشناسند و عیار تئاتر خود را بالا ببرند.

 مرگ، زندگی دوباره یافتن است
«خوزه لوئیس ناوارو»، عضو گروه تئاتر عروسکی Etcetera به عنوان نویسنده، کارگردان و عروسک‌گردان از کشور اسپانیا که با نمایش «مالیخولیای گذر زمان» در جشنواره حضور داشت، درباره نمایش خود گفت: «مرگ از دیدگاه من تمام شدنِ فرصتِ در زمین ماندن است. وقتی ما این لغت ـ مرگ ـ را می‌شنویم فکر می‌کنیم چیز بدی در حال اتفاق افتادن است ولی این درست عکس آن چیزی است که ما تصور می‌کنیم. به نظرم مرگ زندگی دوباره یافتن است. نمایش من جزو یک نوع تئاتر عروسکی است که فقط سه دقیقه دوام دارد.»
وی درباره شرایط تئاتر عروسکی و تولید آثار عروسکی در کشور اسپانیا گفت: «از دو سال پیش تاکنون تئاتر و جشنواره‌ها سطح خیلی خوبی پیدا کرده بود، گر چه این اواخر کمی از آن حد مورد نظر پایین آمده ولی همچنان مورد قبل ماست. در اسپانیا تعداد افرادی که می‌توانند از راه تئاتر زندگی خود را بگذرانند کم است و برای اینکه بتوانید تنها از این راه امرار معاش کنید، می‌بایست در کشورهای دیگر مشهور شوید. ولی من از راه تئاتر زندگی نمی‌کنم و در کنار کار تئاتر، تدریس و نقاشی می‌کنم.»
وی افزود: «در اسپانیا جشنواره‌های متعددی وجود دارد که مهمترین و مشهورترین جشنواره‌های عروسکی آن عبارتند از: «فستیوال عروسکی Segovia» که از همه مشهورتر است، «Barselona» و «Sevia» هم جشنواره‌های مطرحی هستند.»

 مهم‌ترین ویژگی تئاتر ما تجربی بودن آن است
«خوزه و.ناوارو»، بازی‌دهنده، نویسنده و کارگردان نمایش «انیمالیا» از کشور انگلستان، درباره تئاتر عروسکی در کشور خود گفت: «در حال حاضر همه چیز رنگ و بوی نو شدن و احیا به خود گرفته و تئاتر عروسکی هم از این قاعده جدا نیست. امروزه نوعی تئاتر دیجیتالی عروسکی در لندن وجود دارد که تماشاگران‌اش را هیجان‌زده می‌کند ولی فعالیت‌های تئاتر سنتی انگلستان به دو شخصیت عروسکی معروف به نام‌های «پانچ» و «جودی» معطوف می‌شود. البته با تئاتر عروسکی محض چندانی روبه‌رو نیستیم و بیشتر از این نوع نمایش به عنوان تکنیکی اجرایی در دیگر نمایش‌ها ـ حتی اپرا ـ استفاده می‌شود. مهم‌ترین ویژگی تئاتر عروسکی در انگلستان تجربی بودن آن است. به طور مثال کمتر از نمایشنامه استفاده می‌شود و عروسک‌ها در نقطه‌ای از کار با بدن انسان تلفیق می‌شوند. وقتی اعضای بدن انسان حرکت می‌کند، عروسک هم حرکت می‌کند. برای همین بیشتر کارها تصویری و بدون کلام است. موسیقی از جمله ارکان اصلی نمایش‌های عروسکی هستند. در کار من هم همینطور است، حیوانات به اعضای بدن وصل می‌شوند و با موسیقی همراه می‌شوند.»
وی درباره برگزاری جشنواره و نوع نگاه دست‌اندرکاران تئاتر انگلستان در این باره گفت: «در سال، 9 فستیوال برگزار می‌شود که مربوط به سرتاسر بریتانیا است. در این فستیوال‌ها تماشاگر بعد از دیدن نمایش به یک کاتارسیسم شادی‌بخش و روحیه‌آور دست می‌یابد. اگر بخواهم از تاریخچه این نوع صنعت در تئاتر عروسکی صحبت کنم باید بگویم کار من نوعی کولاژ و جمع‌آوری مدل‌های مختلف تئاتر عروسکی از انواع مختلف آن است.»

 تئاتر خصوصی در هلند بهره‌مند از حمایت شهرداری‌ها و نهادهای خیریه
«شارلوت پویک ـ جولن»، بازی‌دهنده، نویسنده و کارگردان نمایش «پانتارای 2»، ارزیابی خود را از تئاتر عروسکی هلند این گونه بیان کرد:
تئاتر هلند هر سال شکل‌های جدیدی به خود می‌گیرد و از این جهت بسیار خوشحال کننده است. می‌توانم یکی از ویژگی‌های مثبت تئاتر عروسکی هلند را در وجود بستر مناسبی برای تئاتر خصوصی که بهره‌مند از حمایت شهرداری‌ها و نهادهای خیریه است، به شمار آورد. به طور مثال ما در شهر خودمان یک جشنواره تئاتر عروسکی بین‌المللی داریم که من و شوهرم آن را برگزار می‌کنیم و امسال دومین سال برگزاری آن است. مسئله دیگری که می‌خواهم به آن اشاره کنم رقابت گروه‌های تئاتر با هم است و این ارزیابی من را در مورد کارها سخت می‌کند. گروههای زیادی در هلند و در سطح اروپا فعال هستند که انتخاب بهترین‌ها را از میان آنها سخت می‌کند. ولی دو جشنواره مهم و بین‌المللی در هلند وجود دارد که برای تمامی کشورهای صاحب تئاتر عروسکی شناخته شده است و در واقع این دو جشنواره نوعی مرکزیت به کارها داده است.
اولی «میکرو فستیوال» است و بعدی «جشنواره بین‌المللی عروسکی هلند»؛ وی درباره ویژگی‌های کار خود افزود: «نام گروه ما «تئاتر جادویی» است که معنی تغییر و تحول را می‌دهد. در واقع نوعی تقابل و تضاد که به ثبات می‌رسند و همه چیز در عین ثبات دچار تغییر می‌شوند. این واژه از یونان باستان گرفته شده و کلمه‌ای است که در خودش نوعی جادو و سحر دارد.»
گفتنی است که خانم «شارلوت» فارغ‌التحصیل رشته طراحی لباس و صحنه است و در تئاتر او طراحی عروسک‌ها نقش ویژه‌ای در ایجاد جنبه جادویی آثارش دارد.

 نمایش ایران به خاطر آیین‌هایش غنی است
«پاول ژکوتاک»، کارگردان نمایش «خوک‌ها»، کاری از گروه Teatr Biuro Prodrazy کشور لهستان، درباره تئاتر لهستان بویژه تئاتر عروسکی آن گفت: «تئاتر لهستان انواع و اقسام مختلف دارد که مبتنی بر درام، نمایش عروسکی، تئاتر تجربی، رقص، اپرا و اشکال گوناگون است. از شخصیت‌های برجستة تئاتر معاصر لهستان نیز می‌توان به «تادئوش کانتور» و «یرژی گروتفسکی» اشاره کرد که با اینکه هر دوی آنها فوت کرده‌اند ولی تأثیرشان بر تئاتر مدرن لهستان همچنان پابرجاست. برای همین ما به تصویری کردن نمایش‌ها اهمیت می‌دهیم و از حداقل کلام در آن استفاده می‌کنیم. نمایش ما هم در محتوا و ساختار به طور کامل تجربی است. برای همین خیلی کنجکاو هستیم تا ببینیم تماشاگر ایرانی چقدر با مضمون نمایش ارتباط برقرار می‌کند.»
وی افزود: «دو جشنواره مهم عروسکی در لهستان با نام‌های «Blelsko is City» و «Popet teater» وجود دارد که به لحاظ بین‌المللی شناخته شده است. امروزه بیشتر اجراهای عروسکی به سمتی می‌رود که تلفیقی از عروسک‌های ماریونت و انسان است. یک عروسک‌ساز معروف لهستانی کهنسال نوعی عروسک خاص می‌سازد که قابلیت‌های زیادی دارد. به طول مثال می‌تواند غذا ببلعد و شما حرکت غذا را در دهانش می‌بینید، می‌تواند اشک بریزد و ... همه این کارها را به صورت هیدرولیک انجام می‌دهد. ایشان برای یک شوی معروف امریکایی به نام «Mapet Show» عروسک ساخته است.»
وی درباره تئاتر ایران گفت: «من سال گذشته در جشنواره فجر، اپرای رستم و سهراب را دیدم و خیلی از این اجرا خوشم آمد. چون موسیقی و عروسک‌های زیبایی داشت. همچنین در ایران تعزیه دیدم که مشابه مراسم آیینی ـ نمایشی ما با نام «میستری» است که ریشه در قرون وسطی دارد و در کل می‌توان گفت نمایش ایران از غنای خاصی برخوردار است چرا که ریشه‌های آیینی ـ سنتی دارد.»