معرفی کتاب

ـ عروسک‌های هند / هومن بابک / تهران، انتشارات نمایش / چاپ اول، 1385 / شمارگان: 3000 نسخه / 200 صفحه، قطع وزیری / 22000 ریال.
این کتاب همزمان با یازدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران ـ مبارک (12 تا 18 شهریور 1385) منتشر شده است. این پژوهش در دوازده فصل و همراه با یک واژه‌نامه به رشته تحریر درآمده است. صفحات پایانی کتاب نیز به مجموعه تصاویری اختصاص یافته است. نویسنده در مقدمه این کتاب می‌نویسد: «نمایش عروسکی طی قرن‌ها، وسیلة مؤثری برای ابلاغ پیام‌های دینی، سیاسی و اجتماعی بوده و هم اکنون نیز چنین نقشی را ایفا می‌کند. اجراکنندگان نمایش‌های عروسکی که همواره از نقطه‌ای به نقطه دیگر در حرکت بوده‌اند اغلب از داستان‌های حماسی هند باستان، حماسه‌ای چون «رامایانا» و «مهابهاراتا» در نمایش‌های خود استفاده می‌کردند و این نمایش‌ها همواره از عناصر ثابت جشن‌های مذهبی و محلی مراسم عروسی و همایش‌های اجتماعی بوده است.»
در این کتاب ابتدا به تاریخ پیدایش نمایش عروسکی در هند پرداخته می‌شود. سپس انواع عروسک‌های این نمایش مثل عروسک‌های دستکشی، سایه‌ای، میله‌ای و نخی معرفی می‌شوند. در فصل دهم، درباره مهارت‌ها و عوامل اجرایی در نمایش عروسکی هند بحث می‌شود.
نویسنده در ادامه خلاصه‌ای از متون عرفانی ـ حماسی هند را نیز آورده تا خوانندگانی که با این داستان‌ها آشنا نیستند تا حدودی بتوانند ریشه‌ها و زمینه‌های نمایش عروسکی هند را دریابند. در پایان نیز موزه‌ها و جشنواره‌های مربوط به نمایش عروسکی معرفی می‌شوند که از این میان می‌توان به موزه‌های: «بهاراتیا لوک کالاماندال»، «کودکان چاچا نهرو»، «چیترا کالا پاریشاد»، «موزه بین‌المللی عروسک‌های شانکارا»، موزه هنرهای دستی و ... اشاره کرد.

ـ بوکه بارانه و هوله بارانی / پوپک عظیم‌پور / تهران، انتشارات نمایش / چاپ اول، 1385 / شمارگان: 3000 نسخه / 45 صفحه، قطع رقعی / 10000 ریال.
«بوکه بارانه»، واژه‌ای ترکیبی و کردی است که از دو واژه «بوک» به معنی «وه وی» یا عروس و باران یا واران به معنی باران ساخته شده است.
بوکه بارانه به عروسکی اطلاق می‌شود که کودکان کُرد برای مراسم تمنای باران، آن را براساس اعتقادات آیینی ـ سنتی می‌سازند و در نمایشی آیینی ـ عروسکی خاص و منحصر به فرد شرکت می‌دهند.
نویسنده در این کتاب به ریشه‌یابی و معرفی نمایش‌های عروسکی ـ آیینی بوکه بارانه و هوله بارانی می‌پردازد. وی می‌نویسد: «این نمایش‌ها نمونه‌های تغییر یافته از ایزد بانوی آب، آناهیتا و ایزد باران، تشتر ایران باستان هستند.» فصل‌های گوناگون این کتاب عبارتند از: 1ـ باران منشأ باروری تمدن‌های باستانی، 2ـ ایزد بانوی آب آناهیتا و ایزد باران تشتر در ایران باستان 3ـ بوکه بارانه و هوله بارانی تمثیل جسمیت یافتن ایزدان آب و باران 4ـ آیین طلب باران در ایران 5ـ آیین بوکه بارانه 6ـ آیین هوله بارانی 7ـ متن کامل آیین بوکه بارانه و عکس‌هایی از برگزاری این آیین که در روستای نی مریوان کردستان گرفته شده است.

ـ قصه تلخ طلا و ددو جونور (دو نمایشنامه عروسکی) / بهروز غریب‌پور / تهران، انتشارات نمایش / چاپ اول، 1385 / شمارگان: 3000 نسخه / 127 صفحه، قطع رقعی / 10000 ریال.
این دو نمایشنامه نیز همزمان با یازدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران ـ مبارک منتشر شده‌اند. در «قصه تلخ طلا»، یونس و همسرش هانیه از مردمان فقیر یک ده ساحلی، گمان می‌کنند که بختشان طلسم شده است زیرا نزدیک یک سال است که دریا روی خوش به آنها نشان نمی‌دهد. در این مدت، همسایه‌ها به آنها کمک می‌کنند و از سفره ناچیزشان سهمی به آنها می‌دهند. سرانجام یک روز هنگام ماهیگیری، یک ماهی طلایی به تور یونس می‌افتد. ماهی طلا در قبال رها کردنش به یونس وعده می‌دهد که هر چیز را که بخواهد به او بدهد به شرط آن که ...
«ددو جونور»، حکایت پسرک شر و شوری است که عالم و آدم را به تنگ آورده، آزارش به همه رسیده و همه را عاصی کرده است. مادر پسر از این وضع ناراضی است به همین خاطر روزی به پیری فرزانه متوسل می‌شود. پیر فرزانه آینه خوانی می‌کند و به او می‌گوید که آینده‌ای روشن در انتظار پسرت است اما باید با محبت و مدارا او را دلبسته خانواده کنی و ...

ـ داستان لطیف (نمایشنامه عروسکی ویژه بزرگسالان) / ایرج طهماسب / تهران، انتشارات نمایش / چاپ اول، 1385 / شمارگان: 3000 نسخه / 39 صفحه، قطع پالتویی / 7000 ریال.
در این نمایشنامه، «خواجه لطیف تنبور زن» عمرش را به نواختن گذرانده است و پنجه گرم و صدای دلنشینی دارد. به اصرار زنش مجبور می‌شود به دریا برود و ماهی بگیرد اما آب تور ماهیگیری‌اش را با خود می‌برد و او غمگین بر لب دریا تنبور می‌نوازد. ناگاه ماهی جادویی بر آب ظاهر شده و از نواختن خواجه سرمست می‌شود. ماهی جادویی از او می‌خواهد که اگر آرزویی دارد بگوید که برآورده کند. خواجه خود آرزویی ندارد، اما زنش آرزوهای بسیاری دارد که ...

ـ ماه‌پیشونی (نمایشنامه عروسکی) / مرضیه محبوب / تهران، انتشارات نمایش / چاپ اول، 1385 / شمارگان: 3000 نسخه / 32 صفحه، قطع پالتویی / 7000 ریال.
این نمایشنامه دارای 6 شخصیت گلنسا، پریچهر، خانم سلطان، خروس، سوار و دیو است. طرح این نمایشنامه تا حدودی شبیه به داستان سیندرلا است.
پس از مرگ مادر گلنسا، پدرش با زنی بداخلاق ازدواج می‌کند که دختری همسن گلنسا به نام پریچهر دارد. نامادری، گلنسا را آزار می‌دهد و با او بدرفتاری می‌کند. تنها دوست گلنسا یک جوجه خروس است که او را در اتفاقاتی که پیش می‌آید یاری می‌کند. یک روز باد شدیدی می‌وزد و کلاف نخ گلنسا را با خود می‌برد. گلنسا به دنبال کلاف در چاهی می‌افتد که رو به باغی باز می‌شود. در آنجا غولی را می‌بیند و به سؤال‌های او پاسخ می‌دهد و در تمیز کردن خانه‌اش به او کمک می‌کند. هنگام برگشت، غول به گلنسا توصیه‌هایی می‌کند که او با عمل به آنها بسیار زیبا می‌شود و صورتش می‌درخشد به طوری که جوانی عاشق او می‌شود. نامادری وقتی همه این اتفاقات را از زبان گلنسا می‌شنود، دخترش ر ا به درون چاه می‌فرستد، دختری که بداخلاق و تنبل است و با غول بدرفتاری می‌کند. غول به پریچهر هم توصیه‌هایی می‌کند، اما صورت پریچهر زشت می‌شود.
روز بعد شاهزاده ـ همان جوان عاشق گلنسا ـ به خواستگاری او می‌رود در حالی که نامادری، گلنسا را در تنور پنهان کرده است و روی آن سنگ بزرگی گذاشته و دخترش را به جای گلنسا معرفی می‌کند. جوجه خروس روی سنگ تنور می‌نشیند و آنقدر سر و صدا می‌کند تا شاهزاده بفهمد که گلنسا آنجاست. ناگهان بادی گلنسا را از خواب بیدار می‌کند و ... .