در حال بارگذاری ...

نگاه مترجم به خالق اثر:آرتور میلر ، متواضع ، آرام و ساده

در دیدارمان متوجه شدم که مردی است متواضع و آرام که ساده می شنود و معصومانه می نگرد. انگار که شهرت و نام و نشانش را نوعی بازی کودکانه می پندارد..به هرحال در زندگی حرفه ای یک مترجم ، شاید یگویم که دیدار با مولف یکی از ترجمه هایش جزو خاطرات فراموش نشدنی و شور انگیز باشد .

عرفان قانعی فرد
در تابستان 1380گفتگویی 2.5 ساعته با آرتور میلر ، با کمک آقای Justin Goldberg در کانون نویسندگان آمریکا ( پن ) و معرفی نامه های پرفسور پیتر مارتین و مارتین گاتفری صورت گرفت و گزارشی از آن سفر و دیدار هم در روزنامه های حیات نو و بنیان ، منتشر شد.
در دیدارمان متوجه شدم که مردی است متواضع و آرام که ساده می شنود و معصومانه می نگرد. انگار که شهرت و نام و نشانش را نوعی بازی کودکانه می پندارد..به هرحال در زندگی حرفه ای یک مترجم ، شاید یگویم که دیدار با مولف یکی از ترجمه هایش جزو خاطرات فراموش نشدنی و شور انگیز باشد .
در سالهای پس از جنگ جهانی دوم اوضاع فرهنگی آمریکا دگرگون شد و در طی این سالها ، نمایشنامه نویسان آمریکایی در اجرای سبک ها و قالب های گوناگون درام به تجربه پرداختند و نهضت نوینی در این باره به وجود آمد که پیشروانی مانند « یوجین اونیل ، ماکسول آندرسن ، المر رایس ، پاول گرین ، تنسی ویلیامز ؛ ادوارد آلبی و آرتور میلر » در ادامه این روش ، نام و نشان یافتند .
میلر نویسنده ای است که در ادبیات آمریکا ، بنا به تنوع آثارش نمی توان برای او قالب محدود و معینی تعیین کرد و به عبارتی می توان او را مظهر تمام عیار نویسنده آمریکایی دانست . در بررسی وی از هر لحاظ ، باید به تنوع موضوع ها ؛ شیوه نگارشی ، شیوه بیانی و انتقاد جدی از جامعه عصر حاضر ، توجه خاصی کرد.
از نظز تاریخی شخصیت برجسته ای بودکه نفوذی وافر در ادبیات آمریکا بر جای نهاد و او را به برجسته ترین نمایشنامه نویس معاصر مبدل کرد . دیوید تاکتر ، کارگردان آمریکایی در مصاحبه ای با " مارتین گاتفرید " می گوید که :
" اگر میلر به اتاق نمایش می امد ، هنرپیشگان واقعا اعتقادشان بر این بود که در برابر کسی نمایش را تمرین و اجرا می کنند که از هر لحاظ از چخوف و ایپسن مقامی والاتر دارد " .

آرتور میلر در سال 1915 در نیویورک زاده شد و وی یکی از چهار درام نویس بزرگ دوره بعد از جنگ جهانی دوم می باشد که در بروکلین پرورش یافت . پس از پایان تحصیلات دبیرستانی در هارلم نیویورک ، به پیشه کوچکی در انبار کالای مانهاتن اشتغال یافت . پس از خواندن رمان برادران کارامازف – نوشته داستایفسکی – شوق نویسندگی در او پیدا شد و به تحصیلات خود در رشته روزنامه نگاری و سپس تئاتر در دانشگاه میشیگان ادامه داد و اولین نمایشنامه های خود را در این ایالت نوشت که به دریافت چند جایزه دانشجویی دست یافت . خود در مصاحبه ای گفت :
" آنقدر جوان بودم که جرات داشتم چنین کارهایی را در یک هفته آغاز کنم و به پایان برسانم ، من تا آن زمان تنها دو نمایشنامه در عمرم دیده بودم و حتی نمی دانستم که یک پرده نمایش چقدر باید طول بکشد " .
اولین اثر نمایشی او نمایشنامه ای است نیمه تاریخی درباره محاکمه جادوگران شهر سالم از ایالت ماساچوست در سال 1962 است . اما اولین نمایشنامه مهم وی اثر " مرگ دستفروش " است که در سال 1947 با انتشار آن جایگاه خود را در کنار نام بزرگانی همچون تنسی ویلیامز تثبیت کرد و به پیشوای نمایشنامه نویسندگان معاصر شهرت یافت و در سال 1949 جایزه پولیتزر ادبی را نیز برایش به ارمغان آورد و جالب آنکه با ده ها اجرای مختلف به چندین زبان ، بیش تر از دیگر نمایشنا مه های وی بر روی پرده نمایش قرار گرفت و بر صحنه ماند و با استقبال جهانی روبه رو شد و حتی فیلم سینمایی " مرگ دستفروش " هم با موفقیت قابل ملاحظه ای روبرو شد.
میلر در سال 1956 با ستاره سینمای آمریکا ؛ مریلین مونرو ازدواج کرد و تا هنگام خود کشی وی با او به بسر برد و میلر همیشه در مصاحبه هایش درباره همسر مشهور سابقش ، بدون هیچ اشاره ای به چرایی خود کشی وی ، چنین عنوان می کرد که از لحاظ خصوصیات زنانگی ، به نوعی اسطوره می مانست .
از نظر حرفه ای آرتور میلر نمایشنامه نویسی بسیار ماهر و برجسته بود که در ادبیات معاصر جهان از این لحاظ او را مثال زدنی می نامند و همواره منتقدی جدی و دقیق از جامعه عصر جدید بود . و در بعضی از نمایشنامه های وی مانند " بوته آزمایش ، نگاهی از پل و..." بر حسب اسناد و مدارک و استدالال به ذکر مشکلات جامعه می پرداخت و آشکارا مسایل سیاسی زمان را مطرح می کرد که چگونه گاه به خاطر منافع ، عدالت اجتماعی را با خطر رو به رو می کند و در انتقادهایش همیشه روش بررسی دقیق را دنبال می کرد و در برابر تماشاگر، با صداقت و نیز با استفاده از تکنیک نمایش ، ماجرای مورد نظرش را ترسیم می کرد .
هر چند تا اخرین روز عمر همواره ناشران معتبر به ارایه آثار جدید و نوشته پخته تر وی در طی دو دهه اخیر می پردازند ، اما همچنان مرگ دستفروش ، پرفروش ترین کتاب وی به شمار می رود.
مرگ دستفروش ، نمایشنامه ای بحث انگیز و درام موفق ؛ ادعانامه ای تلخ علیه ارزش های آمریکایی است که زندگی غم انگیز یک دستفروش دوره گرد را به تصویر می کشد ، شخصی که احساس شکست عمیق و یاس می کند و سر انجام دست به خود کشی می زند.نویسنده در این نمایشنامه با ابتکار و نو آوری در تعیین قالب های نمایشی و در آمیختن حوادث گذشته و حال ، تلاش کرد تا در تئاتر نو ، تراژدی را وارد سازد و قهرمان اصلی نمایش نیز از مردم عادی باشد .
خود آرتور میلر و منتقدان هم ، مرگ دستفروش را نمایشنامه ای خشونت بار می دانند که هجوی تند از عصر حاضر و مردم این روزگار است و میلر با این اثر مبتکرانه و خلاق ، هم توجه توده های مختلف مردم را نوع از نمایش جدید جلب کرد و هم تراژدی خاص اجتماعی را وارد صحنه تئاتر کرد.

در آخر لازم است که به یک نکته اشاره کرد و آن اینکه ، میلر با بسیاری از اهل قلم پیر و جوان ایرانی دیدار داشت و از نزدیک هم با اوضاع و احوال و نویسندگان معروف ایران - مانند محمد علی سپانلو ، شهریار مندنی پور ، محمود دولت آبادی و... - آشنایی داشت و در برخی موارد هم گزارش هایی در باره مسایل و مشکلات نویسندگان ایرانی به وی ارجاع می شد تا به عنوان پیر کانون نویسندگان آمریکا ، بتواند از هم سلک های خود دفاع کند.

وی از نویسندگانی است که در ایران تاکنون چندین مترجم به ترجمه آثارش پرداخته اند و حتی از یک اثر وی گاه ، دو یا سه ترجمه مختلف به بازار کتاب عرضه شده است . درست اولین ترجمه از وی به زبان فارسی ، در 50 سال پیش همزمان با آغاز شهرت یافتن وی در محافل ادبی جهان ، آغاز شد و شادروان سیروس طاهباز اولین مترجم ایرانی بود که وی را به جامعه کتابخوان ایرانی معرفی کرد. اما متاسفانه با وجود استقبال ایرانیان از آثار او ؛ تا امروز اندکی از ناشران معتبر کشور به نشر اثری از این نویسنده آمریکایی همت گمارده اند .
....................................................................................
در نگارش این متن از منابع زیر استفاده شده است :
1. فرهنگ ادبیات جهان / باکنر تراوایک / عربعلی رضایی / نشر فرزان روز / 1376
2. Arthur Miller / A Life / Martin Gottfried / 2003