پیام معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به جشنواره تئاتر فجر
جشنواره تئاتر فجر میتواند جایگاه و پایگاه همه هنرمندانی باشد که در سراسر جهان دغدغه رساندن پیامهای مصلحانه را در سر میپرورانند.
دکتر محمدحسین ایمانیخوشخو(معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) به بیستوپنجمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر، پیام داد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، متن کامل پیام ایمانی به شرح زیر است:«جشنواره تئاتر در حقیقت جشن اندیشهها و نوبهار شکفتن توأمان ایمان، فکر، احساس و عاطفه است. در این بهار بارآور با هر نمایش، نهال اندیشهای غرس میشود و به عدد انسانهایی که در برابر صحنه نمایش مینشینند، جوانههای تازهای شکوفا میشود. از این رو جشنواره تئاتر را میبایست جشنی بزرگ در گلستان اندیشهها دانست. از سوی دیگر مناسبت و تقارن هر یک از جشنوارههایی که به نام مقدس فجر مزین هستند با حلول فجر اندیشهها و انفجار نور انقلاب اسلامی همراهند و همین تناسب و ماهیت فکری و فرهنگی عمیق ارج و بهای بی بدیلی به این رویدادها میدهد. در این میان جشنواره تئاتر جایگاه خاص خود را همیشه حفظ کرده است. این تمایز به یقین به ماهیت ریشهدار هنر نمایش مربوط است، زیرا قدرت غیرقابل انکار هنر نمایش در ارتقاء ادراکات و دریافتهای انسان از ابتدای بر صحنه رفتن اولین نمایشها تا امروز هم رمز جاودانگی و پایندگی این مقوله بوده و هم موجب عزت و بلند مرتبگی هنر نمایش در میان فعالیتهای هنری شده و میشود. امروز در هر نقطه از جهان که یک اثر نمایشی اصیل بر صحنه میرود، تجمعی از مردم دانا و فرهیخته در اطراف آن اثر دیده میشود. از همین رو سطح فکری و فرهنگی مخاطبان تئاتر همواره وجه تمایز دیگری را برای این هنر جاودانه رقم زده است. تا هنگامی که تئاتر به کشف و شهود و شکفتن اندیشه در قالب داستانها برای مخاطبان و تماشاگران میپردازد این تمایز همچنان حفظ خواهد شد. روشن است که با تعدد نمایشها به ویژه برگزاری جشنوارهها این اثر و این تمایز تصاعد مییابد. لذا از اجرای یک نمایش تا برگزاری یک جشنواره، هر اندازه فاصله باشد، یعنی هر اندازه که جشنوارهای بزرگتر و با اعتبار بیشتر برگزار شود فوران اندیشهها و شکوفایی فکر و احساس و ایمان بیشتر میشود. امروز در بسیاری از جوامع جشنوارههای متنوع و بزرگ و کوچکی برای تئاتر برگزار میشود که هر یک اهمیت و اعتبار خاص خودش را دارد. اما ضمن اذعان به قدر و مرتبه همه این جشنوارهها این نکته را نادیده نباید گرفت که اگر به تمایز میان نمایش ایرانی قائل هستیم لازم است به همان نسبت به تمایز جشنوارهای که در ایران با تمام اوصاف فرهنگی جامعه ما برگزار میشود باید توجه داشته باشیم. نکتهای که برای بیان آن در همین رابطه تأکید داریم این است که به دلیل خاستگاههای نمایش ایرانی و اوصاف فرهنگی و تاریخی آن و نیز شئون و شخصیت هنری اهالی نمایش در ایران اعتقاد ما این است که جشنواره تئاتری که با این اوصاف در ایران برگزار میشود نیز با دیگر جشنوارههای جهان متفاوت و متمایز است. بیان رازی که در معنای واژه تئاتر نهفته است شاید به بیان این تمایز کمک نماید. از نظر معنا، واژه تئاتر در حقیقت رویدادی است که شایستگی آن را یافته که به آن نگاه کنند. (اصل این واژه به معنای چیزی است که به آن نگاه میکنند) و برخلاف آن چه به عنوان ریشههای تئاتر ذکر شده یعنی رفتارهای اولیه بشر در برابر جادوی طبیعت و حیوانات، به نظر میرسد که لازم است ریشههای عمیقتری برای تئاتر قائل شد، زیرا لازم است فاعلیت بیشتری برای آن گونه رفتارهای بشر که ریشههای این هنر بوده، قائل شد. اگر امروز تئاتر سرشار از آگاهی است، دقیقاً به دلیل ریشههای آگاهانه آن بوده است. نکته قابل توجه این است که علاوه بر ریشههای آگاهانه، اگر همگونسازی و ترکیب کلام، حرکت، موسیقی و صدا برای القای اندیشههایی که به سرعت در جان و ذهن مخاطبان نفوذ میکند به تئاتر قدرتی غیر قابل انکار میدهد تا اندیشهها را بارور سازد. این قدرت در نمایشهای آیینی و ایرانی حقیقتاً متمایز و متفاوت است و از قدرت بسیار بیشتری برخوردار است. اسناد و نتایج مطالعات عمیق نشان داده است که نمایش ایرانی از آیین اسطوره و شعایر برخاسته است. لذا ریشههای تئاتر ما با آن چه به عنوان ریشههای تئاتر دیگران ذکر شده از مرتبه برتری برخوردار است. تفاوت میان باورها و سنتها و نیز دیگر عناصر فرهنگی تاریخی به این تمایز کمک میکند. در باورهای کهن یونان عصر کلاسیک، خدایان گاه مظهر خشم و خشونت و آدمربایی و تجاوز و خشکسالی و ترس هستند؛ اما در فرهنگ ایرانی، ایزد، همیشه و همواره مظهر نیکی و خیرخواهی برای مردمان روی زمین است و«سرای سپند» که جایگاه مینویان دانسته میشود، سرایی است که در آن جا تنها«نور و سرود» وجود دارد. با درخشش نور اسلام در فرهنگ ایرانی شکوه و عظمت ابعاد فرهنگ ایرانی ابعاد جهانی گرفت و طبعاً هنر و از جمله جلوههای هنر نمایشی نیز از رشد غیر قابل وصفی بهرهمند شد. همه اینها موجب ظهور و بروز اوصاف و ویژگیهای شگرفی شده که به اعتقاد ما هنر نمایش در ایران را با آن چه در جهان است متمایز میسازد. حتی اگر تئاتر امروز جهان از تکنیک و ابزارهای بسیار پیشرفته بهره گرفته و امکان رقابت را از میان برده باشد، باز هم باید به این تمایز اعتقاد داشت و برای آن ارزش و احترام و اعتبار قائل شد. بر این اساس و با چنین رویکردی ما جشنواره تئاتر فجر را یک رویداد بزرگ و اثرساز در اندیشه و فرهنگ میدانیم و با همه کمبودها و کاستیهایی که وجود آنها هنوز ناگزیر است و با همه محدودیتها و موانعی که در منابع و فضاها و... وجود دارد اعتقاد ما این است که همه ما افتخار حضور در یکی از هدفدارترین رویدادهای هنری و فرهنگی جهان را یافتهایم و برای موجودیت و بقای آن ارزش و اعتبار عمیق قائل هستیم. بدیهی است که هنرمندان ما ضمن ارج نهادن به همه تلاشهای هنری در هر جای عالم که رشد واقعی انسانها را جستوجو میکند و در برابر پلیدیها و ناپاکیها ایستاده است خواهند کوشید تا نمایش ایران اسلامی را با همه ریشههای عمیق آن به جهان معرفی کرده و به رسالت الهی که رسالت همه هنرمندان است عمل خواهند کرد. به اعتقاد ما بسیاری از مضامینی که هنرمندان مسلمان به آنها توجه کردهاند وجه بینالمللی و جهانی دارد و پیام فرامرزی آن ظرفیت اثربخشی و اثرسازی جدی در فضای هنری جهان را دارد. برای نمونه بی عدالتی یکی از مسائلی است که برای بسیاری از انسانهای شریف در تمام جوامع مانع احساس خوشبختی بوده و رنج بشری عمیقی را موجب شده است. بی عدالتی در جهان انواع متفاوتی دارد، اما مشخصهای که همه بی عدالتیها را به هم پیوند میدهد رنجی است که انسانها در برابر آن میکشند. حتی اگر بی عدالتی در جهان به صورت مطلق قابل از بین بردن نباشد، هنرمندان ما میتوانند کوشیدن جامعه بشری را به سوی عدالت بیشتر سبب شوند. جشنواره تئاتر فجر از این منظر میتواند جایگاه و پایگاه همه هنرمندانی باشد که در سراسر جهان دغدغه رساندن پیامهای مصلحانه را در سر میپرورانند. ما وجود چنین رویدادی را ثمره انقلاب اسلامی میدانیم و لذا این موهبت را ارج نهاده و برای موجودیت، بقا و رشد کمی و کیفی آن ارزش و اعتبار بسیار قائل هستیم. با این حال و با همه تلاشهای ارزندهای که صورت گرفته در این عرصه هنوز کاستیهایی هست و هنوز راههای نرفته کم نیست. ما امیدواریم شرایطی فراهم آید که هنرمندان، مردم و متولیان امور هر روز بیش از پیش شکوفایی تئاتر را که به مثابه شکوفایی اندیشه است مد نظر قرار داده و به سهم خود به تحقق اهداف و آرمانهای انسان ساز انقلاب به ویژه تعمیق و گسترش باورهای الهی و دینی، گسترش ارزشهای عمیق اخلاقی و در نتیجه رشد و سالم سازی جامعه، ارتقاء و اعتلای زندگی فرهنگی در جامعه، دستیابی به ارزشهای متعالی فرهنگی حضور مؤثر داشته باشند.»
گفتنی است بیستوپنجمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر از 18 تا 27 دی ماه در تالارهای نمایش شهر تهران برگزار میشود.