تشریح سیاست های انجمن نمایش کشور در گفت و گفت با حسین مسافر آستانه
اولین نگاه ما در انتخاب هیأت داوران، نگاه تخصصی و حرفه‌ای بود. ما سعی کردیم از بین اهالی حرفه‌ای و متخصص تئاتر که هم در آموزش و هم در اجرا نامی دارند، داوران را انتخاب کنیم.
مریم فشندی:
جشنواره امسال غیر رقابتی است، اما انجمن نمایش کشور با معرفی پنج داور قرار است برگزیدگان خود را معرفی کند.
حسین مسافرآستانه رئیس انجمن نمایش کشور در گفت‌وگویی تفصیلی با سایت ایران تئاتر به تشریح سیاست‌های انجمن نمایش در جشنواره امسال و داوری آثار پرداخت. با این حال این گفت‌وگو تنها به جشنواره محدود نشد.
او در بخش دیگری از این مصاحبه به بیان سیاست‌ها، محدودیت‌ها و فعالیت‌های انجمن نمایش کشور پرداخت؛ با این توضیح که بیش از 300 انجمن نمایش در کشور وجود دارند و هیأت رئیسه انجمن نمایشِ کشور را حسین مسافرآستانه، مهرداد رایانی‌مخصوص، حسین رازی و... به عهده دارند. مشروح گفت‌وگوی سایت ایران تئاتر با حسین مسافرآستانه را در زیر بخوانید:
جشنواره امسال رقابتی نیست، ولی انجمن نمایش داوران خود را معرفی‌کرده است.
به نظر من تناقضی وجود ندارد؛ ضمن این که اتفاق نادری هم رخ نداده. در بسیاری از جشنواره‌های دنیا، نهادها و شرکت‌های خاصی در جهت اهداف تبلیغی و تجاری خود داوری آثار را به عهده می‌گیرند. جشنواره‌ای مثل جشنواره بین المللی تئاتر فجر با داوری جایگاه خود را تقلیل می‌دهد و نازل می‌کند. برای این که ما به این فرهنگ دست پیدا بکنیم که حضور در جشنواره‌ای مثل فجر خود به خود افتخار بزرگی است و همه کسانی که در جشنواره شرکت می‌کنند، این افتخار را کسب کرده‌اند، ارتقاء جایگاه حرفه‌ای این جشنواره را باعث شده‌ایم. اما انجمن نمایش، در طول سال وظیفه سیاستگذاری و تولید تئاتر کشور را به عهده دارد؛ وظیفه‌اش برگزاری جشنواره نیست و اگر در برپایی یک جشنواره همکاری کند، در جهت اهداف خودش است. همان طور که گفتم سیاستگذاری فرهنگی کلان تئاتر، ارتقاء سطح آموزش و تولید تئاتر، از وظایف انجمن نمایش است و در راستای این وظایف با اهدافی که دارد، می‌تواند در جشنواره فجر یا جشنواره‌های دیگر حضور پیدا کند و آثار را داوری کند. این تنها حق انجمن نمایش نیست؛ هر نهادی که به لحاظ فرهنگی در تئاتر برای خودش تعریف داشته باشد، می‌تواند وارد داوری در راستای اهداف خود شود. حتی مؤسسات خصوصی و تجاری هم می‌توانند این کار را بکنند. برای مثال ایران خودرو هم می‌تواند داوری جشنواره را توسط چند متخصص تئاتر در جهت اهداف خودش به عهده بگیرد. به نظر من این شرکت می‌تواند باری(به لحاظ اقتصادی) از روی دوش تئاتر بردارد و در عوض به اهداف تبلیغی خود هم دست پیدا کند. ما هم همین کار را می‌کنیم؛ یعنی انجمن نمایش نگاه اقتصادی ندارد، ولی با نگاه فرهنگی‌ای که دارد، می‌خواهد نام آن به عنوان یک تشکل رسمی و قانونمند ثبت شود. این با کار ستاد برگزاری جشنواره هیچ مغایرتی ندارد. من به شخصه با رقابتی برگزار شدن جشنواره از سوی ستاد و دبیر آن موافق نیستم. حتی بسیاری از حرفه‌ای‌های تئاتر هم در همان زمان که جشنواره فجر رقابتی برگزار می‌شد، با این شیوه موافق نبودند و می‌گفتند اگر جشنواره می‌خواهد در سطح حرفه‌ای برگزار شود، نباید رقابتی باشد.
پس شما با غیر رقابتی بودن جشنواره در کل موافقید.بله. صدرصد. معتقدم اگر یک جشنواره در ایران باشد که بتواند خود را در حد و اندازه‌ای نشان بدهد که تمام جنبه‌های حرفه‌ای تئاتر و برآیند فعالیت تمامی اهالی تئاتر در طول یک سال در آن رقم بخورد، باید غیر رقابتی باشد و این جشنواره فقط جشنواره فجر است. هنوز جشنواره‌های دیگر ما در سطحی نیستند که بگوییم باید غیر رقابتی برپا شوند.
داوران انجمن نمایش بر چه اساس انتخاب شدند؟
اولین نگاه ما در انتخاب هیأت داوران، نگاه تخصصی و حرفه‌ای بود. ما سعی کردیم از بین اهالی حرفه‌ای و متخصص تئاتر که هم در آموزش و هم در اجرا نامی دارند، داوران را انتخاب کنیم. مسأله دیگر این بود که از بین اهالی گسترده تئاتر، می‌بایست افرادی را برمی‌گزیدیم که خودشان در جشنواره کاری نداشتند و شرکت کننده نبودند. این‌ها مهمترین معیارها بود. با این نگاه کلی ما پنج داور از پنج گرایش تئاتری انتخاب کردیم. یک کارشناس و استاد طراحی صحنه، فردی که تخصصش در کارگردانی ثابت شده، فردی که در حوزه بازیگری بتواند داوری کند و در بخش نمایشنامه‌نویسی و موسیقی هم افراد متخصص را انتخاب کردیم.
چرا بخش خیابانی داور ندارد؟
شاید در سال‌های آینده خود ما وارد این حیطه بشویم، ولی با توجه به جلساتی که با هیأت امنای انجمن نمایش داشتیم به این نتیجه رسیدیم که باید در حیطه‌ای وارد شویم که از عهده انجام آن به خوبی برآییم. نمی‌خواستیم برنامه‌ریزی نشده وارد همه بخش‌های جشنواره بشویم. همین داوری بخش صحنه‌ای هم کار سخت و پرحاشیه‌ای است. ما حتی از هیأت داوران خواستیم که خودشان با همت خودشان در سالن‌ها حاضر شوند. ما دست یاری به سوی آن دراز کردیم و آنان با مهربانی دست ما را گرفتند. بنابراین همه زحمت‌ها به دوش خود داوران است. اما این مجال برای دیگران فراهم بود. همان طور که بنیاد شهید، انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس و بخش آسیب‌های اجتماعی وزارت ارشاد در بخش صحنه‌ای کار داوری را انجام می‌دهند، در بخش خیابانی هم می‌توانست این اتفاق بیفتد.
آیا این ارگان‌هایی که نام بردید داوران خاص خود را دارند؟
خیر. آن‌ها اهداف و مواردی که مد نظرشان بوده را به داوران انجمن نمایش اعلام کرده‌اند و داوران براساس آن معیارها و با توجه به حرفه‌ای بودن آن، نمایش برگزیده را اعلام می‌کنند. در ضمن اهدای جوایز را در هر بخش، اسپانسرهای آن بخش به عهده دارند.
قبل از برگزاری جشنواره تئاتر فجر، جشنواره مناطق در شهرستان‌های مختلف برگزار شد. شما فعالیت انجمن‌های نمایش را برای شرکت در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
انجمن‌های نمایش به عنوان مرکز تولید تئاتر در تمام شهرهای کشور، نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری را ایفا کرده‌اند. ما با کمترین امکانات، شاهد بهترین تولیدات در شهرستان‌ها بوده‌ایم. در جشنواره‌های منطقه‌ای بعضاً آثاری دیدیم که شاید در تمام طول سال در تهران کاری به آن قدرت را شاهد نباشیم. با دیدن کارهای شهرستان در جشنواره فجر به این حرف من خواهید رسید. عموماً انجمن نمایش در شهرستان، به رغم مشکلات عدیده مالی و امکاناتی از استعدادهای سرشار برخوردارند؛ یعنی آن‌ها از نیروی انسانی که سرمایه بزرگ تئاتر است، بهره‌مندند و در واقع استعدادهای فراوانی دارند و از تحصیلات و تجربه تئاتری برخوردارند و آبرویی برای تئاتر کشور محسوب می‌شوند. ما سال گذشته هم شاهد تعدادی از آثار خوب شهرستانی بودیم. امسال هم مطمئنم بسیاری از کارهای شهرستانی، برتری خود را به اثبات خواهند رساند. ولی ما در انجمن‌های نمایش شهرستان، به لحاظ تشکیلات بعد از گذشت 20 سال از تأسیس، هنوز با مشکل مواجه هستیم. هم برای مسؤولان که این تشکیلات را به عنوان یک تشکیلات رسمی و برآمده از دل خانواده تئاتر نپذیرفته‌اند و متأسفانه هم در بعضی موارد برای خود خانواده تئاتر هنوز این تشکیلات جا نیفتاده است. با توجه به پیگیری‌هایی که هیأت رئیسه در یک سال اخیر داشته و جلسات متعدد کارشناسی که با متخصصان تئاتر داشته‌ایم، سعی و تلاش‌مان از سال گذشته تاکنون بر این بوده که بتوانیم انجمن نمایش را از نظر زیرساخت و زیربنا به عنوان یک تشکیلات فرهنگی و هنری تصحیح کرده و به سمت درستش هدایت کنیم. مسلماً حاصل و نتیجه این تفکر خیلی زود نمی‌تواند به دست بیاید. از بدو ورودم به انجمن نمایش، در تشکیلات جدید تاکنون دو بار توانسته‌ایم با اعضای هیأت مدیره‌های انجمن نمایش جلسه داشته باشیم که یک بار آن فقط با هیأت مدیره‌ها یا رؤسای انجمن‌های نمایش استان‌ها بود. در حالی که ما نیاز داریم جلسات بیشتری داشته باشیم. برای این که انجمن نمایش به تعریف منسجم و قانع کننده‌ای دست پیدا کند، سعی ما بر این است که تا سال آینده این هدف را بیشتر پیگیری کنیم. مطمئن هستم که اگر تعریف انجمن نمایش در بین اهالی تئاتر جا بیفتد، آن زمان انجمن نمایش می‌تواند به صورت مستقل سرمایه‌گذاری کرده و درآمدزایی داشته باشد و همه ارگان‌ها و نهادها اهداف خود را در زمینه فرهنگی در انجمن نمایش جست‌وجو خواهند کرد.
به تئاتر شهرستان‌ها اشاره کردید. در گفت‌وگویی که با دکتر ایمانی داشتم، ایشان به اختصاص بودجه یک میلیاردی به تئاتر شهرستان‌ها اشاره کردند. شما چقدر در جریان این بودجه هستید و قرار است این مبلغ چگونه صرف تئاتر شهرستان شود؟
این بودجه یک میلیاردی جدای از بودجه مصوبه تئاتر سال نیست و از دل همان بودجه، این یک میلیارد به تئاتر شهرستان اختصاص پیدا می‌کند که با تعامل با معاونت هنری و زیر نظر معاونت هنری، این بودجه اختصاص پیدا خواهد کرد. البته بخشی از آن در شهرستان‌ها تزریق شده و قسط‌های دوم و سوم آن باقی مانده که باید تا قبل از سال جدید مالی(خرداد سال آینده) تخصیص داده شود، اما تخصیص این بودجه براساس طرح و برنامه‌ای است که انجمن‌های نمایش هر استان به ما ارائه کرده‌اند. طرح و برنامه‌های منطقی و قابل دفاعی که لازمه فعالیت تئاتری در آن شهرستان باشد. این کاری است که دوستان ما در انجمن‌های نمایش استان‌ها باید انجام دهند. ما از فروردین اعلام کرده‌ایم، ولی متأسفانه بیش از 50 درصد انجمن‌های نمایش سراسر کشور طرح و برنامه‌های قابل قبولی را ارائه نداده‌اند. چون تا به حال از این کارها نشده در اوایل کمی کُند پیش می‌رود. تا به حال همیشه این طور بوده که از سر دلخواه، ترحم یا بسیاری از معیارهای غیر فرهنگی، بودجه‌ای را به شهری اختصاص می‌داده‌اند. به نظر من حق مسلم تئاتر شهرستان است که بودجه مصوبه خود را دریافت کند و نباید نگاه ترحم‌آمیزی نسبت به تئاتر شهرستان داشت. انجمن‌های نمایش هم باید با برگزاری جلسات متعدد، هم کار فرهنگی انجام دهند و هم کار تشکیلاتی و حقوق قانونی خود را مطالبه کنند. نگاه ترحم‌آمیز به تئاتر شهرستان همیشه من را آزار داده. این که لطف کنیم و به فلان شهرستان کمک کنیم، اتفاق درست و خوبی نیست.
ابهاماتی راجع به عملکرد انجمن نمایش وجود دارد که بد نیست در این گفت‌وگو به این موارد هم اشاره کنیم. انجمن نمایش در دهه 60 تأسیس شد و یکی از اهداف تأسیس آن این بود که تولید تئاتر را به عهده بگیرد و برای تولید تئاتر سیاستگذاری کند. ولی از آن موقع تا به امروز این هدف نصف و نیمه انجام شده و به طور کامل تحقق نیافته است. چرا؟
اصلاً انجمن نمایش کشور وظایف تئاتر کشور را برای وزارت ارشاد انجام می‌دهد. وظیفه تولید تئاتر، برنامه‌ریزی و حمایت از تئاتر کشور به عهده وزارت ارشاد است. وزارت ارشاد برای این که از پسِ این کار بسیار بزرگ در سطح کشور بر بیاید، این وظیفه را به انجمن نمایش کشور سپرده که از طریق خودِ تئاتری‌ها این تشکیلات اداره می‌شود. بنابراین باید حمایت لازم را هم انجام دهد، ولی ایرادی که شما اشاره کردید، به جاست. انجمن نمایش، بیشتر در گذشته توسط مدیران دولتی اداره می‌شده و عموماً رؤسای انجمن نمایش، رئیس مرکز هنرهای نمایشی یا کارمندان رسمی وزارت ارشاد بودند. دیوان محاسبات اداری هم ایراد قانونی این امر را گوشزد کرده و گفته اگر بخشی از دولت است، پس این همه بودجه به آن تعلق نمی‌گیرد! اما اگر یک انجمن است ما به چشم تشکیلات به آن نگاه می‌کنیم که در این صورت چرا کارمندان رسمی وزارت ارشاد آن را اداره می‌کنند؟! این تناقض، یک تناقض ساختاری از آغاز تاکنون بوده است که از سال گذشته به این طرف قرار بر این شده که هیأت امنا، هیأت رئیسه‌ای را در انجمن نمایش مرکز انتخاب کند که کارمندان رسمی ارشاد نباشند. در شهرستان‌ها هم ما این مورد را ابلاغ کردیم؛ عضویت تمام خانواده تئاتر به شرطی که شرایط خاصی را دارا باشند در انجمن نمایش بلامانع است، اما عضویت کارمندان رسمی ارشاد در هیأت مدیره‌ها اشکال قانونی دارد. انجمن نمایش با این نگاه می‌تواند مستقل‌تر عمل کند. نگاه حمایتی خود را هم دارد. اگر انجمن نمایش بتواند این استقلال را تبیین کند، می‌تواند وظایف فرهنگی همه وزارتخانه‌ها، نهادها و ادارات را به عهده بگیرد و برای اهداف فرهنگیِ آن‌ها در تئاتر برنامه‌ریزی کند. این"جزئی از اداره ارشاد بودن" باعث شده انجمن نمایش مهجور شود و توسط نهادها و ادارات دیگر جدی گرفته نشود؛ هر چند با تعاملی که بسیاری از اعضای هیأت مدیره شهرهای مختلف داشته‌اند، توانسته‌اند خود را جا بیندازند. من انجمن نمایشی را سراغ دارم که بخش مهمی از بودجه تولید تئاتر شهر خود را در راستای برنامه‌هایی که برای اهداف شهری می‌ریزد، از شورای شهرش دریافت کرده و توانسته در راستای اهداف فرهنگی شهر کارهایی تولید کند. شورای شهر یکی از جاهایی است که می‌تواند وظایف فرهنگی خود را به انجمن نمایش بسپارد. انجمن نمایش باید از بودجه ارشاد برای فعالیت‌هایی که وزارتخانه مد نظرش است، استفاده کند، ولی نباید محدود به این باشد. باید بتواند با همه نهادها و ارگان‌هایی که اهداف فرهنگی دارند، تعامل برقرار کند.
بودجه انجمن نمایش اختصاصاً هر سال پرداخت می‌شود یا آهسته آهسته داده می‌شود؟
همین بودجه‌ای است که ارشاد طی مراحل مختلف و به قول شما آهسته آهسته می‌دهد. چون بودجه اعتبار دولتی را به یک باره در آغاز سال به هیچ اداره و یا هیچ مؤسسه‌ای نمی‌دهند. انجمن نمایش باید بتواند طرح و برنامه یک ساله خود که قابل دفاع بوده، ضرورت‌ها را بیان کند و هدف داشته باشد، ارائه کند تا بودجه را به خود اختصاص دهد.
چه زمانی انجمن نمایش به استقلال لازم و شایسته خود می‌رسد که هنرمندان بتوانند به آن اتکّا کنند و از سوی آن حمایت شوند؟
نمی‌شود تاریخی مشخص کرد؛ از یک طرف به اعضای انجمن نمایش بستگی دارد که به درک واحدی برای تعریف انجمن نمایش دست پیدا کنند و از سوی دیگر به حمایت‌های خوب مسؤولان دولتی (مخصوصاً وزارت ارشاد) بستگی دارد. حالا اتفاقاً سؤال من این است که چرا با وجود گذشت این همه سال از تأسیس انجمن نمایش، این انجمن به اهداف مورد نظرش دست پیدا نکرده؟ خیلی زودتر از این، انجمن نمایش باید به اهدافش می‌رسید، اما ما در حال حاضر دچار"چندگانگیِ نگاه" هستیم. نگاه‌هایی که روی انجمن نمایش هست آن قدر تعریف‌های متفاوت و گاه متناقض دارد که برای رسیدن به یک تعریف واحد باید مرتب گفت‌وگو شود و روشنگری انجام گیرد. هر چه بیشتر کار کنیم، زودتر می‌توانیم به تعریف مستقل انجمن نمایش دست پیدا کنیم.
مرکز هنرهای نمایشی چقدر می‌تواند در رسیدن انجمن نمایش به این هدف تأثیرگذار باشد؟ گو این که در سال‌های گذشته این مرکز یکی از موانع انجمن نمایش دستیابی به اهدافش بوده است.
پاسخ سؤال خودتان را دادید. من می‌خواستم همین را بگویم که شما در پرسش‌تان مطرح کردید. مرکز هنرهای نمایشی در سال‌های گذشته خودش مانع به استقلال رسیدن انجمن نمایش بوده. برای این که انجمن نمایش را کنار دستش نگه می‌داشته که هر طور خودش می‌خواهد از آن استفاده کند. البته در این یک سالی که من به انجمن نمایش آمده‌ام و نوع ارتباط و تعاملی که با مدیر مرکز هنرهای نمایشی داشته‌ایم، آرام آرام به این سمت می‌رویم که خود اداره کل و یا ادارات کل استان‌ها هم به این تعریف دست پیدا کنند که انجمن نمایش را با همان چیزی که در اساسنامه‌اش وجود دارد، به عنوان یک تشکیلات مستقل تحت الحمایه ارشاد نگاه کنند؛ نه به عنوان بخش کوچکی از اداره دولتی خودشان؛ چون در آن صورت برای تخصیص کمترین امکانات(حتی در اختیار گذاشتن یک میز و صندلی) هم مشکل خواهند داشت.
شنیده‌ام که انجمن نمایش قصد دارد عضو جدید بپزیرد. درست است؟
تعاریفی وجود دارد. اصلاً ما به چه کسی می‌گوییم عضو انجمن نمایش؟ به 14 شرط که برای آن برشمردیم و در اساسنامه آوردیم. هر کس آن شرایط را داشته باشد، می‌تواند عضو انجمن نمایش شود. بنابراین عضو جدید و قدیم معنی ندارد. بسیاری از اعضا با توجه به تعریف شرایط جدید از عضویت خارج شده‌اند. در گذشته هیچ معیاری برای پذیرش عضو در انجمن‌های نمایش وجود نداشت. به همین دلیل هر کس می‌توانست با یک بار روی صحنه رفتن در یک تئاتر، برای یک عمر عضو انجمن نمایش باشد، اما الآن تعریف عضویت، طی آئین‌نامه‌ای اعلام شده و قطعاً بسیاری از افرادی که در 10 سال گذشته هیچ کار تئاتری نداشته‌اند ولی همچنان عضو انجمن نمایش بودند و در جلسات شرکت می‌کردند و حق رأی داشتند، از عضویت برکنار خواهند شد.
یکی از شرایط این است که حداقل یک کار عملی در طول سال داشته باشند.بله حداقل. تعداد کارشان هم باید به 10 نمایش اجرای عمومی رسیده باشد و ساکن بودن در شهر مورد نظر هم یکی از شرایط است. تعدادی از هنرمندان در تهران زندگی و فعالیت می‌کنند، ولی عضو هیأت امنای انجمن نمایش شهر خودشان هستند که این هم درست نیست.
پس هنرمندانی که در خارج از کشور به سر می‌برند، ولی عضو انجمن نمایش هستند، عضویتشان لغو شده؟
بله.
هنرمندانی که دهه 60 در تئاتر فعالیت می‌کردند و حالا فعالیت نمی‌کنند و هنوز حقوق بگیر انجمن نمایشند؛ با این تعداد چه می‌کنید؟
باید پرانتزی باز کنم. یک استثنا وجود دارد و آن به ایراد دیگری که بر انجمن نمایش وارد است برمی‌گردد؛ این که تعدادی هنرمند، حقوق بگیر انجمن نمایش هستند. اگر انجمن نمایش بتوانند به هنرمندان حقوق بدهد، باید به هنرمندان فعال که در طول سال‌ها کار کرده‌اند، حقوق بدهد و باید به همه هنرمندان تئاتر حقوق بدهد. چرا باید به عده‌ای که هیچ کار تئاتری نمی‌کنند، حقوق پرداخت شود؟ این اشکال انجمن نمایش است و به هنرمندان ربطی ندارد. تحت شرایطی به آن‌ها گفته‌اند که شما با عضویت در انجمن نمایش حقوق بگیر خواهید شد. در حالی که حقوق بگیران طبق قانون کار باید کار تعریف شده‌ای داشته باشند و این افراد هیچ کار تعریف شده‌ای نداشتند. از سوی انجمن نمایش این ایراد بر خودش وجود دارد که چرا چنین استخدام‌هایی را بدون مجوز انجام داده، اما الآن باید از عهده چنین کاری بربیاید. در جایی ما می‌خواهیم این مسأله به صورت قانونی حل شود که هم هنرمندان متضرر نشوند و هم انجمن نمایش تکلیف خودش را بداند یا این هنرمندان تا آخر سابقه کاری‌شان حقوق بگیرند و یا بازخرید شوند.
به این ترتیب اعضای جدید حقوق بگیر نیستند.
بله. اعضای جدید چون کار تئاتر می‌کنند و عضو انجمن نمایش محسوب می‌شوند، پروژه‌ها و قراردادهای تولیدی خود را با انجمن نمایش می‌بندند و در قبال فعالیت کاری که دارند، انجمن نمایش با آن‌ها وارد قرارداد می‌شود و حقوق تولید تئاتر را به آن‌ها می‌پردازد. این افراد در تمام شهرستان‌ها می‌توانند در تعیین هیأت مدیره انجمن نمایش نقش داشته باشند و تمام حقوق تشکیلات انجمن نمایش را مطالبه کنند.
بنابراین انجمن نمایش چیزی به مفهوم کارمند ـ هنرمند ندارد.
بله درست است. به دلیل این که ایراد قانونی بر حضور افراد حقوق بگیر در انجمن وارد بود، از حدود سه سال پیش به این طرف، نامه جدی و قانونی برای انجمن نمایش آمده که باید از پذیرش هر گونه حقوق بگیر جدید خودداری کند. من در تعجبم که چرا قبلاً این ایرادها مورد بررسی قرار نمی‌گرفت و برای آن کاری انجام نمی‌شد. در حال حاضر حدود 44 کارمند ـ هنرمند مطالبات خود را می‌خواهند. ما دستور داشتیم که از سال 85 حقوق هیچ کدام از این افراد را پرداخت نکنیم. البته این پرداخت نکردن برای این است که اصل قضیه حل شود. شکایت شده. دادگاه احکامی را صادر کرده و این احکام در حال بررسی است. من هم می‌گویم این تعداد باید حق و حقوقشان را بگیرند، ولی باید تکلیف یک سره شود. یا مجوز حقوق به همین تعداد از افرادی که غیر قانونی جذب شده‌اند، داده شود تا بازنشسته شوند، یا از همین الآن بازخرید شوند.
به عنوان آخرین سؤال، با توجه به همه این مشکلات که برای انجمن نمایش وجود داشته و دارد، شما به عنوان رئیس انجمن نمایش، چه چشم‌اندازی برای این انجمن پیش‌بینی می‌کنید و فکر می‌کنید آیا باز باید 14 ، 15 سال دیگر طی شود تا انجمن نمایش به نقطه مطلوب برسد؟
من امیدوارم که تعامل بین ارشاد و انجمن نمایش تعریف روشن و واضحی پیدا کند؛ به این معنی که حد و حدود و شرح وظایف هر کدام از این دو برای همدیگر مشخص شود. اما اگر این طور که در گذشته عمل شده ادامه پیدا کند تا 15 سال آینده هم هیچ چشم‌انداز روشنی نمی‌توان داشت. برای این که در گذشته همیشه در مرکز و در سایر استان‌ها به این صورت بوده که مدیران کل یا رؤسای مرکز هنرهای نمایشی انجمن نمایش کنار دستشان بوده و آن‌ها بودند که تصمیم می‌گرفتند از پول انجمن نمایش چگونه استفاده کنند. اما اگر طبق تعریف، این امر به خود انجمن نمایش سپرده شود و یک هیأت امنا(همان طور که از اسمش پیداست، هیأتی از امین‌ترین افراد) سیاستگذاری کلی را به عهده بگیرند و جایگاه حقیقی و فرهنگی داشته باشند و وابسته به ارشاد نباشند و انجمن از هسته به این شکل اصلاح شود، قطعاً در تمام شعبات خود می‌تواند به زودی به تعریف روشنی دست پیدا کند. فکر می‌کنم اگر همکاری، همدلی و همراهی وجود داشته باشد، یک سال بیشتر وقت نمی‌برد که انجمن‌های نمایش به تعریف واقعی و شایسته خود دست بیابد.