پیام دکتر ایمانی به سومین همایش سراسری آیین‌های عاشورایی
دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو ـ معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور هنری ـ همزمان با آغاز بخش تعزیه سومین همایش آیین‌های عاشورایی، به این همایش پیام داد. به گزارش سایت ایران تئاتر، متن کامل این پیام به شرح زیر است:
عاشورا، پیش از حادثه کربلا تنها یک نام بود، اما طلوع خورشید سیمای حسین(ع) بر نیزه‌های نینوا از این نام یک فرهنگ ساخت. از این منظر، عاشورا دیگر حتی نام یک حادثه هم نیست. واقعه آن روز و اثر عمیقی که بر هستی و انسان‌ها نهاد از عاشورا یک مکتب فکری و یک نظام سیاسی و یک مجموعه فکری، فرهنگی، اخلاقی، سیاسی و جهادی ساخت.
عاشورا اعلام جهاد جاوید علیه کفر و نفاق و جهل و استثمار و قلدری است. صحنه رویارویی همه خوبیها در برابر همه بدیهاست. از منظر فرهنگی، عاشورا دانشگاه دلدادگی و آگاهی است که با منشور عظیم ترین حماسه فکری نور خود را به انسان‌ها می‌نمایاند سمبل قیام در برابر ارتداد و ارتجاع است؛ ارتجاع از این نگاه عدول از اسلام ناب محمدی (ص) و بازگشت از عدالت علوی و تردید و توقف در اجرای قوانین قرآنی است.
توجه به آیین‌های عاشورایی، در میان جوامع اسلامی به ویژه نخبگان، هنرمندان و اندیشمندان، هیچگاه یک عادت نبوده و نیست. احیا و برپای داشتن مراسم عاشورا در فرهنگ حاکم بر جوامع اسلامی و به ویژه اجتماعات شیعی یک عبادت بزرگ اجتماعی، یک حرکت الهی ـ سیاسی و فرهنگی است و همین معانی عمیق و کارکردهای گسترده و اثرگذار عاشوراست که گریستن و گریاندن آگاهانه را به پیروان حسین و همه آزادگان جهان می‌آموزد و به همین دلیل ارج می‌یابد و مفهوم پیدا می‌کند.
مطابق فلسفه‌ای که امام حسین(ع) برای حرکت خود ترسیم می‌کند عاشورای حسینی حرکتی است در جهت معروف‌گرایی و منکرستیزی و نمایاندن خوبیها و پاکی‌ها به انسان‌ها و هشدار دادن به آنها در مورد رواج پلیدی و سیاهی که همه و همه در یک فرهنگ جلوه‌گر شده است.
اگر برای هنر نقشی در اصلاح جامعه و رشد دادن انسان‌ها و رویارویی با سیاهی‌ها و پلیدی‌ها قایل باشیم به صورت ماهوی و هنرمندان بهترین کسانی هستند که در مسیر فرهنگ عاشورا گام می گذارند و از این زاویه هنر عاشورایی نمایشگاه جاویدی از تلاش برای تقویت و تحکیم ارزش‌ها و مقابله و ضدیت با ضدارزشها را برپا می‌دارد. اگر زینب (ع) در ساحل فرات می گوید که در تمام این حادثه با همه دردها و داغ‌هایش چیزی جز زیبایی نیافتم و جز زیبایی ندیدم، باید هنرمندانه بودن مراسم عاشورایی و سهم والای هنر عاشورایی در احیا و پاسداشت ارزش‌های عاشورا را به خوبی دریابیم.
اگر جهان امروز هنوز صحنه رویارویی بدیها و خوبیهاست و اگر در جهان امروز هنوز ظلم و سیاهی هست و هنوز انسان‌هایی هستند که دلشان برای برقراری عدالت و استقرار پاکی‌ها و زدودن بدیها می تپد بی‌گمان هنر عاشورایی زیباترین جلوه‌های فرهنگ عاشورایی را می‌تواند که نمایان سازد.
اگر آیین‌های هنری در عاشورای حسینی معنویت را به عنوان عنصر حیاتبخش همواره طلب کرده است و در کوچکترین و بزرگترین اجزای این هنرهای جلوه‌های ایمان و معنویت را می‌توان یافت، همه از برکت همان فرهنگ ناب است و می‌تواند نگهدارنده انسان‌ها در جهان پر غوغای امروز و صف‌شکن مبارزه با جاهلیت قدیم و نوین باشد.
اگر ابتذال فرهنگی امروز به عنوان یکی از مهمترین عوامل نگرانی هنرمندان و اصحاب دانش و فرهنگ مطرح است باید دانست که هنر عاشورایی کارآمدترین ابزار مبارزه با ابتذال است؛ زیرا فرهنگ عاشورا و اصولاً حادثه عاشورا حرکتی برای امحای ابتذال بوده است.
به اعتقاد ما آنچه امروز به عنوان هنر عاشورایی در حال درخشش است، می‌تواند عالی‌ترین جلوه آیین‌های عاشورا و فرهنگ اصیل و عمیق عاشورا را بنمایاند. در این میان هنر نمایش با همه تنوع و تجلیات گوناگونی که دارد مهمترین و اساسی‌ترین بخش هنر عاشورایی است. عظمت و ارزش جهانی هنر تعزیه یکی از مهمترین دلایل این مدعاست و باید دانست که این هنر می‌تواند همچنان در پیوند لایه‌های اجتماعی با جلوه‌های عظیم فرهنگ عاشورا مؤثرترین تصاویر را ارایه نماید.
تعزیه و جلوه‌های آن از این منظر جریانی مربوط به گذشته نیست و چنانکه همه دیده‌ایم این هنر به جایگاه جهانی و حتی علمی و دانشگاهی نیز دست یافته است و می‌تواند زبان امروز و آینده باشد.
حرکت مؤثر و بسیار امیدبخش نمایش‌های عاشورایی و تجلیات گوناگون نواهای آن حرکتی نو است که در کشور ما جریان یافته و دارد به نقطه‌های امیدبخش خود نزدیک می‌شود.
امید آن داریم که این عرصه با همه ظرافت‌ها و زیبایی‌هایی که دارد بتواند در رشد فرهنگ عمیق عاشورا و پیوند جامعه و هر عاشورایی ایفای نقش نماید.
از این رو هنرمندان این عرصه را می‌ستاییم و برای همه دست‌‌اندرکاران این جریان فرهنگی و هنری آرزوی توفیق و سربلندی داریم. بی‌تردید تلاش‌های همه آنان نزد سرور و سالار شهیدان کربلا ماجور است و ما به عنوان خدمتگزاران مراسم و آیین‌های عاشورایی به همراهی و همدوشی با آنان افتخار می‌کنیم.
والسلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین(ع)
گفتنی است سومین همایش سراسری آیین‌های عاشورایی 1 تا 12 بهمن‌ماه در مجموعه تئاترشهر و محوطه باز آن برگزار می‌شود.