یدالله آقاعباسی در سلسله نشست‌های پژوهشی مرکز هنرهای نمایشی:
باید به تأسیس سازمانی همه جانبه‌نگر برسیم. در این مسیر آموزش عالی باید گسترش پیدا کند تا در حوزه برنامه‌ریزی، کار حرفه‌ای و مربی‌گری، نیروی متخصص کافی داشته باشیم.
زهرا شایان‌فر
سلسله نشست‌های پژوهشی انتشارات و پژوهش مرکز هنرهای نمایشی روز گذشته با حضور یدالله آقاعباسی با موضوع تئاتر شهرستان‌ها در مجموعه تئاترشهر پی گرفته شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، یدالله آقاعباسی؛ استاد دانشگاه و مترجم تئاتر، در آغاز این جلسه یادآور شد که قصد پرداختن به قوت و ضعف تئاتر شهرستان را ندارد و درباره جایگاه تئاتر کشور صحبت خواهد کرد.
وی با تبیین این جایگاه در مفاهیمی چون جامعه‌شناسی، اقتصاد و سیاست به مفهوم توسعه، مرکز پیرامون و تأخر فرهنگی پرداخت و تأسیس یک سازمان همه جانبه‌نگر را برای تئاتر پیشنهاد داد.
وی در تعریف مفهوم توسعه گفت:«از توسعه دو برداشت وجود دارد. برداشت قدیمی‌تر به تکوین فرهنگی می‌اندیشد و این که انسان چطور می‌تواند پیشرفت کند. برداشت جدیدی که بیشتر در حوزه‌های اقتصاد و سیاست از این واژه به چشم می‌آید، در نهایت به زندگی پرثمر انسان ختم می‌شود. در مجموعه توسعه فرایندی از"شدن" است. گذار از"بودن" به"شدن" که فرایندی تکوینی است را شامل می‌شود.
وی مدل‌های نوسازی و گسترش توانایی‌ها و ظرفیت‌ها را دو راه‌حل توسعه عنوان کرد و در توضیح هر یک گفت:«در مدل نوسازی که تقریباً معادل جهانی شدن است، این مفهوم وجود دارد که به آدم‌های عقب افتاده، الگوهای پیشرفت داده شود. این مدل یک تفکر از بالا به پایین است و در عمل به فراهم کردن فرصت، برخی برای برخی دیگر می‌انجامد. اما در مدل دوم که معادل جهانی بودن است، باید توانایی‌های خود را اضافه کرده و بخواهند که جهانی باشند. در این مفهوم، من نوعی فرهنگ خودم را بر سر سفره جهان می‌آورم، با همان طعمی که دارد. در این صورت من هم پایه‌ای برای تئاتر کشور خواهم بود.»
وی ادامه داد:«جهانی سازی، انفعالی و آمرانه است اما جهانی شدن غیر انفعالی، رو به گسترش و مانع استحاله فرهنگ‌هاست و هیچ ارزشی جایگزین ارزش دیگر نمی‌شود.»
وی با نقد مفهوم مرکز، پیرامون و شرح تاریخی شکل گیری و بروز این مفهوم در تئاتر کشور گفت:«وقتی مفهومی به نام مرکز شکل می‌گیرد، همه امکانات را جذب می‌کند. در چنین شرایطی به فربهی می‌رسد که نتیجه آن بی‌حوصله‌گی آدم‌ها و بی‌حرکتی آن‌هاست. از سوی دیگر در پیرامون که فاقد امکانات است، همه تلاش می‌کنند به مرکز بیایند و به نوعی مسخ شدگی دچار شوند. گرایش امروز جهان بر این است که همه جا پیرامون باشدو دیگر مرکزی شکل نگیرد. در اقتصاد این امر با سرمایه‌گذاری شبکه‌ای و تقسیم صنایع در دیگر کشورها به وضوح دیده می‌شود.»
آقاعباسی با تشریح مفهوم تأخر فرهنگی در اقتصاد، تکنولوژی و فرهنگ گفت:«در جامعه‌شناسی وقتی از واژه تأخر فرهنگی استفاده می‌شود که چیزی بیاید اما فرهنگش نیاید. خیلی وقت‌ها مشکلات ما ناشی از این بخش است. در بسیاری از نقاط کشور ما تئاتر هنوز یک تجمل لوکس است که عده‌ای نخبه و برگزیده از آن استفاده می‌کنند. با این که کارکرد، توانایی و امکانات آن را می‌دانیم، ولی هنوز هدف‌های آن تعریف نشده است. آیا امکان دارد یک شهردار، تئاتر را بشناسد و از نبود سالن تئاتر در شهرش احساس راحتی کند؟»
وی تأکید کرد:«چگونه می‌توان چیزی را که شناخته شده نیست، گسترش داد؟ برای برنامه‌ریزی تئاتر باید مطابق با سرشت تئاتر کار کرد. تئاتر محل دیدار و صحبت است و هر کس، نقشی را ایفا می‌کند و هیچ نقشی نیز مخل نقش‌های دیگر نیست. در چنین شرایطی است که شهرستان‌ها نقش خود را می‌پذیرند و مرکز نشینان نیز بر آن صحه می‌گذارند. باید در جهانی شدن به همه فرهنگ‌ها بها داد.»
وی در بخشی از صحبت‌هایش سیستم چند مرکزی یا همه مرکزی ـ همه پیرامونی را پیشنهاد داد و گفت:«باید به تأسیس سازمانی همه جانبه‌نگر برسیم. در این مسیر آموزش عالی باید گسترش پیدا کند تا در حوزه برنامه‌ریزی، کار حرفه‌ای و مربی‌گری، نیروی متخصص کافی داشته باشیم. هزینه تئاتر نیز باید توسط مردم، شهرداری‌ها و یارانه سازمان‌دهی شده تأمین شود، تا هیچ کس چشمش به جیب دیگری نباشد و هیچ کس نیز تقسیم پول را در اختیار نداشته باشد. به اعتقاد من چنین شرایطی یک بزنگاه خطرآفرین است.»
وی با بیان تجربیات شخصی‌اش درزمینه"نمایش خلاق" در استان کرمان و گسترش علاقه مدارس و مهدهای کودک به این تئاتر گفت:«ما در تئاتر شهرستان باید دست به زانوهای خودمان بگیریم. چشم به جشنواره‌ها داشتن و مطرح شدن به این شکل برای تئاتر شهرستان راهگشا نیست. به یاد داشته باشید که هدف نمایش خلاق، کشف توانایی‌های بازیگری و گسترش آن در بین همه مردم است. این حق همه آدم‌هاست که چنین توانایی را داشته باشند.»