گزارشی از اجرای نخستین مجلس تعزیه در سومین همایش آئینهای عاشورایی
شب گذشته اولین مجلس تعزیه از مجموع ۱۱ مجلسی که قرار است به بهانه سومین همایش آئینهای عاشورایی و به مناسبت ماه محرم، اجرا شوند، در تکیهیِ برپا شده در فضای باز مجموعه تئاترشهر به نمایش درآمد. این مجالس قرار است در این مدت در ساعت ۱۹ در این تکیه برپا شود.
شب گذشته اولین مجلس تعزیه از مجموع 11 مجلسی که قرار است به بهانه سومین همایش آئینهای عاشورایی و به مناسبت ماه محرم، اجرا شوند، در تکیهیِ برپا شده در فضای باز مجموعه تئاترشهر به نمایش درآمد. این مجالس قرار است در این مدت در ساعت 19 در این تکیه برپا شود.
در اولین شب این مراسم به تماشای مجلسِ"فضل و فتاح" مینشینیم. همه چیز همان گونه است که باید باشد، یک مجلس تعزیه با مشخصات شناخته شده و آشنای این گونه هنری که البته به نسبت وضعیت این گونه نمایشی در این روزها، با کیفیت بالایی اجرا شد.
مجلس"فضل و فتاح" که با نام"اشکبوس و فتاح" نیز شناخته میشود، داستان فتاح حبشی را روایت میکند که عاشق دختر عموی خود است، اما عموی او(اشکبوس) که پادشاه حبشه است، مهریه این ازدواج را سر حضرت علی(ع) مشخص میکند. فتاح به همراه پسر عموی خود(فضل) عزم سفر میکند. در خلال سفر و در یک مزرعهیِ کشاورزی مردی را مشغول کار میبیند، از او سراغ حضرت را میگیرد غافل از این که او خودِ حضرت است. حضرت از فتاح میپرسد که چرا به دنبال علی میگردد و فتاح ماجرا را توضیح میدهد. حضرت به او میگوید در آغاز بهتر است با او مبارزه کند که اگر بتواند او را شکست دهد، علی را نیز میتواند شکست بدهد. حضرت در این زورآزمایی فتاح را شکست میدهد و وقتی فتاح متوجه میشود که مرد کشاورز خود حضرت است، اسلام میآورد، تغییر نام میدهد و میشود"قنبر"، غلامِ علی.
کیفیت بازی اسماعیل محمدی در نقش فتاح مثال زدنی است. او رگههایی از زبان امروز را نیز وارد بازی خود میکند که میتواند از مشخصههای اجرای او باشد و همچنان و همچنان لحظهای که حضرت از لای دو انگشتان خود صحرای کربلا را به فتاح نشان میدهد و واقعه عاشورا را برای فتاح پیشگویی میکند، از جذابترین لحظات این مجلس است.
بیشتر مخاطبان را مردمان عادی تشکیل میدهند و آن چنان که انتظار میرود در صحنهای که حضرت واقعه عاشورا را نقل میکند، احساسات خود را بروز میدهند.
این مجالس به سرپرستیِ"عظیم موسوی" اجرا میشوند. از دیگر مجالسی که برای اجرا در این همایش انتخاب شدهاند، میتوان به مجالسِ"فضل و فتاح" (فتاح و اشکبوس)، "حمزه سیدالشهدا"، "وهب"، "مسلم بن عقیل"، "امام حسین(ع) "، "شهادت علیاکبر(ع) "، "شهادت حضرت عباس(ع) "، "بازار شام"، "متوکل عباسی"، "حر" و"حجه الوداع" اشاره کرد.
این مجالس با حضور نسخهخوانانی همچون اسماعیل محمدی، مظفر قرباننژاد، مرتضی صفاریان، مهران فرجاللهی، داوود آبایی، رضا حیدری و محمدعلی حسیندوست برپا خواهد شد.
عظیم موسوی درباره ملاک انتخاب این نسخهها میگوید:«اینها نسخههایی است که معمولاً در ایام محرم و دهه اول محرم خوانده میشود. در آغاز، تعزیههای متفاوت خوانده میشود و با نزدیک شدن به روزهای تاسوعا و عاشورا نسخههایی خوانده میشود که به سِیر شهادت یاران امام حسین(ع) میپردازد.»
در جریان این همایش قرار است در شب عاشورا مجلس امام حسین(ع) خوانده شود و در ظهر عاشورا نیز مجلس"بازار شام" برپا خواهد شد.
همچنین قرار است یک نسخه جدید نیز در خلال این مجالس خوانده شود. موسوی در این باره میگوید:«نسخهای تحت عنوان حجهالوداع وجود دارد که در زمانی نزدیک به شش ساعت خوانده میشود. من نسخه را برای زمانی در حدود یک ساعت و نیم تنظیم کردهام و اشعار آن را نیز از نو خودم سرودهام.»
همچنین موسوی اشاره میکند به مجلس"متوکل عباسی" که از مجالس غریب محسوب میشود و قرار است در خلال این مجالس اجرا شود.
موسوی در پایان میگوید:«قرار است در پنج روز دوم این ایام، در اجرای این نسخهها از اسب نیز استفاده کنیم. هر چه جلوتر میرویم، مجالس شکل و محتوایی حماسی به خود میگیرند و قرار است در اجرای نسخههای حماسی از اسب نیز استفاده کنیم.»
گفتنی است امشب نیز مجلس"متوکل عباسی" در ساعت 19 در این تکیه برپا خواهد شد.