رفوزه‌های تئاتر به تئاتر عروسکی و کودک رجوع می‌کنند

اولین نشست تخصصی تئاتر کودک و نوجوان با حضور بهروز غریب‌پور، مصطفی رحماندوست، داود کیانیان و تنی چند از خبرنگاران و اهالی تئاتر کودک و نوجوان در تالار هنر برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، در ابتدای نشست، اردشیر صالح‌پور به عنوان مجری گفت:«مقوله تئاتر کودک و نوجوان مقوله‌ای است که در کشور ما کمتر مورد توجه قرار گرفته و شاید این به تفکر سنتی ما بازمی‌گردد که کمتر به کودکان اهمیت داده می‌شده است. مقوله جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در کنار جشنواره‌ها که دوره‌ای به تئاتر کشور کمک کرد، در همدان طی 9 دوره تحت عنوان جشنواره تئاتر"امید" برگزار شد که نام خوبی نیز برای آن در نظر گرفته شده بود چرا که کودکان امیدان آینده کشورند. این دوره 9 ساله برکات و ثمرات خوبی در برداشت و دست کم بچه‌های زیادی در عرصه تئاتر کودک و نوجوان پرورش پیدا کردند که ماحصل‌ همان جشنواره‌ها بود که در همدان برگزار شد.»
وی در ادامه افزود:«این جشنواره در دورانی با فطرتی برگزار شد و یکی دو دوره بعد نیز در بم کرمان در محوطه‌ای اقتصادی، طی دوره‌ای در ایرانشهر و طی دوره‌ای نیز با همکاری شرکت نفت برگزار شد. این تلاطم‌ها جریان داشت و تلاش‌های زیادی نیز صورت گرفت که نتیجه آن این است که امروز در این نشست حضور داریم و این اولین نشستی است که اهالی تئاتر کودک و نوجوان برگزار می‌کنند.»
صالح‌پور با ابراز خوشحالی از امضای تفاهم‌نامه سه ساله بین مرکز هنرهای نمایشی و اداره کل ارشاد اسلامی استان اصفهان، خاطر نشان کرد:«این اتفاق، فرصت مغتنمی است و اگر خانواده تئاتر نتواند طی این سه سال تئاتر کودک را تثبیت کند، احتمالاً ‌این نوع تئاتر دست می‌رود. مرکز هنرهای نمایشی نیز این مقوله را جدی گرفته و تالار هنر را به تئاتر کودک و نوجوان اختصاص داده است. کانون هم تشکیل شد که تعلق خاطر زیادی نسبت به این هنر دارد. به نظر می‌آید از مجموع جهات و رویکرد قرار است تئاتر کودک و نوجوان جدی گرفته شود. امسال برای نخستین بار جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در مقیاس بین‌المللی برگزار شد و این به گستردگی جشنواره کمک زیادی می‌تواند بکند.»
در ادامه این نشست بهروز غریب‌پور گفت:«متأسفانه این تفکر که به تئاتر کودک و نوجوان کمتر اهمیت داده می‌شود، مختص ایران نیست تا جایی که انگلیسی‌ها می‌گویند، رفوزه ‌های تئاتر به تئاتر عروسکی رجوع می‌کنند. شاید علت اصلی این باشد که عمر تئاتر کودک و نوجوان به طور رسمی به حدود 100 سال می‌رسد و زمان زیادی از آن نمی‌گذرد، در حالی که در حوزه تئاتر بزرگسال اسناد زیادی وجود دارد که نشان دهنده قدمت آن است. بعد از کشف تئاتر کودکان و نوجوانان معلوم شد که نه تنها ابعاد پنهاورتری نسبت به تئاتر بزرگسال دارد بلکه تنوع کیفی و محتوایی زیادی نیز دارد. تا جایی که به این نتیجه رسیدند که چه نوع مسائلی مورد توجه کودک و نوجوان دختر و چه نوع مسائلی در تئاتر کودک و نوجوان مورد توجه پسران قرار می‌گیرد. این در حالی است که در تئاتر بزرگسال تا این اندازه به بُعد روانشناسانه توجه نکرده‌ایم.»
غریب‌پور سپس به طبقه‌بندی زیبایی شناسی در تئاتر کودک و نوجوان اشاره کرد و گفت:«من معتقدم تئاتر کودک و نوجوان و تئاتر عروسکی باید فوق تخصصی باشد، یعنی ما بتوانیم برای مخاطب عام تئاتری تولید کنیم که تمام این نکات را رعایت کند. این که به این نکات توجه نشده شاید به خاطر عمر کم آن است که تئاتر کودک و نوجوان را از اعتبار انداخته و شاید به این دلیل باشد که اصلاً مخاطب شناسی درستی برای آن صورت نگرفته است. به اعتقاد من، در فرهنگ ملی ‌و دینی ما به این نکته توجه شده بود که کودکان رهبران، مسئولان، هنرمندان، مادران و پدران آینده هستند‌‌‌‌. بنابراین شاید این سلسله نشست‌ها کمک کند که مسئولان بدانند که تئاتر کودک و نوجوان اهمیت زیادی دارد.»
وی تصریح کرد:«نکته دیگر که حائز اهمیت است این که در حال حاضر بازیگران تئاتر کودک و نوجوان بین 18 تا 22 سال سن دارند. چرا که اگر به هنرمندان پیشکسوت برای حضور در تئاتر کودک و نوجوان پیشنها شود، گویی به آن‌ها توهین شده است. به اعتقاد من باید در پژوهش‌هایی که صورت می‌گیرد، بررسی کنیم که میزان سواد و سن تولید کنندگان آثار نمایشی کودک و نوجوان چقدر است. باید پیش از این که به زمان برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان برسیم آماده سازی امکانات آن را جدی بگیریم و در حقیقت باید پروسه پیش از تولید اصلاح شود و محل‌های متعددی برای تمرین و ورک‌شاپ برای این نوع تئاتر به وجود بیاید.»
این کارگردان تئاتر افزود:«برخی اوقات می‌بینیم که در یک سالن نمایشی حدود سه نمایش اجرا می‌شود ولی دریغ از یک نقد و پوشش مطبوعاتی، بنابراین باید مطبوعات نیز به این نوع تئاتر توجه کند و حتی اگر نمایش ضعیفی اجرا شد، آن را نقد کنند.»
در ادامه داود کیانیان ضمن ابراز خوشحالی از برپایی این نشست گفت:«من برپایی این نشست را به فال نیک می‌گیر‌م چرا که فکر می‌کنم با تئاتر کودک و نوجوان جدی‌تر برخورد می‌شود و با صرف وقت و بودجه، قصد آن است تا به مشکلات جشنواره تئاتر کودک و نوجوان رسیدگی شود. به نظر من باید مسئولان در این جلسات حضور داشته باشند، چرا که آن‌ها کسانی هستند که می‌توانند این مشکلات را برطرف کنند.»
وی افزود:«‌شاهد هستیم که جشنواره تئاتر کودک و نوجوان 9 دوره در همدان برگزار می‌شود ولی یک باره برگزاری آن متوقف می‌شود و صدای کسی نیز به جایی نمی‌رسد. مدتی بعد قرار می‌شود که جشنواره طی سه دوره در اصفهان برگزار شود. به نظر من باید قدر این آدم‌ها را بدانیم ولی در مقابل باید ایرادها را نیز به آن‌ها بگوییم. نباید نسبت به مصطفی رحماندوست، حسین پارسایی و صادق موسوی بدبین باشیم و فکر کنیم که هیچ کاری نکرده‌اند، در مقابل نیز نباید فکر کنیم که همه کار برای این جشنواره انجام داده‌اند چرا که خیلی کارها نیز می‌توانستند برای آن انجام دهند. من ضمن تأیید تمام صحبت‌های استاد غریب‌پور می‌خواهم راجع به این جشنواره صحبت کنم که باعث شده الان دور هم جمع شویم. پیش از انقلاب دو جشنواره وجود داشت که کارشان را نیز به خوبی انجام می‌دادند، یکی جشنواره آموزش و پرورش بود که به صورت سراسری برگزار می‌شد و دیگری جشنواره تابستانی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود که سه ماه طول می‌کشید و از همه ایران در آن شرکت می‌کردند و گونه‌های مختلف تئاتر نیز در آن وجود داشت. یعنی تئاتر کودکان و نوجوانان، نمایش خلاق و حتی تئاتر درباره کودک و نوجوانان را نیز در آن می‌دیدیم. این اتفاق در زمان انقلاب متوقف شد تا تئاتری متناسب با انقلاب به وجود آید که طبیعی نیز بود. امروزه ده‌ها جشنواره به وجود آمده که شامل جشنواره‌های آموزشی و پرورشی، حوزه هنری، بنیاد شهید، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری و... است. می‌خواهم بگویم که ما دچار کمیت‌گرایی شده‌ایم و از کیفیت بازمانده‌ایم. جشنواره تئاتر کودک و نوجوان باید دبیرخانه دائمی داشته باشد که البته حالا برای آن در نظر گرفته شده است. همچنین اساسانامه‌ای برای آن در نظر گرفته شود که با تغییر مدیریت‌ها کم رنگ و پررنگ نشود. به اعتقاد من تئاتر کودک و نوجوان متولی ندارد. نمایش‌هایی که در حال حاضر نیز برای کودک و نوجوان اجرا می‌شوند اکثراً نخ‌نما شده‌اند. البته این بدین معنی نیست که هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان ما بی‌استعدادند، بسا که در همین جشنواره اخیر نیز شاهد بروز استعدادهایی بودیم. باید کاری کنیم که در دانشگاه‌ها واحد تئاتر کودک و نوجوان تدریس شود و تئاتری‌های ما با آن بیگانه نباشند چون که در حال حاضر هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان به صورت تجربی فعالیت می‌کنند. همچنین باید جشنواره‌های ما با مجامع بین‌المللی بیشتر ارتباط برقرار کنند.»
سپس مصطفی رحماندوست؛‌ دبیر جشنواره تئاتر کودک و نوجوان گفت:«من در این جا حضور پیدا کردم که از ایرادهای کارهای من بگویند ولی این اتفاق نیفتاد. به نظر من باید دید چرا اساتید تئاتر می‌نشینند و از سبک بودن و خفیف بودن تئاتر کودک گله می‌کنند در حالی که این تئاتر از گذشته‌ای برخودار است که اساتید ما در آن رشد کرده‌اند. باید به گونه‌ای عمل شود که نمایش‌هایی که اجرا می‌شوند حتی برای کسانی که چشم دیدن تئاتر کودک و نوجوان را ندارند مورد قبول باشد.»