شاعرانگی مهمترین مسئله در آثار آرین منوشکین است
دکتر خاکی درباره ویژگی آثار آرین منوشکین گفت: توجه به سنت‌های نمایشی شرق دور که حاصل مطالعات منظم است در آثار تئاتر خورشید دیده می‌شود. امروزه که از تئاتر خورشید حرف می‌زنیم قدمتی نزدیک نیم قرن دارد. اگر بخواهیم ریزتر به اجراهای این گروه بپردازیم باید گفت که منوشکین از همان دوره دانشجویی این ایده را در گروه ایجاد کرد که همه در تولید اثر نقش داشته باشند و به شکل یک شرکت تعاونی عمل کنند. همه بتوانند کاری انجام دهند. تا به امروز نیز قاعده او تئاتر کلکتیویته و جمعی است. یکی از منابع او بداهه‌سازی است و تخیل همه اعضای گروه در کار نقش عمده‌ای دارد. همه در این تخیل شریک می‌شوند و این کار شخصیت خاصی به تئاتر خورشید می‌دهد.
دومین روز از سمینار تئاتر دانشگاهی با حضور دکتر سارا شریعتی و دکتر هاله لاجوردی به عنوان سخنران و با موضوع بررسی جامعه‌شناسانه تئاتر در ایران برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، در این جلسه دکتر سارا شریعتی؛ استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، با موضوع"دو راهی فرهنگ در جامعه، پرورش یا نمایش؟" به ایراد سخن پرداخت. وی سه چشم‌انداز از تئاتر را مطرح کرد. اول تئاتر همچون یک متن، بعد تئاتر همچون یک نمایش و سوم تئاتر همچون یک نهاد اجتماعی که به ترتیب تئاتر را با سه عرصه ادبیات، هنر و جامعه پیوند می‌زند.
وی تئاتر را همچون یک نهاد اجتماعی مورد بررسی قرار داد و با تکیه بر این که ضعیف‌ترین حلقه تئاتر ایران با جامعه است به بررسی این امر پرداخت که ما در ایران با پرورش تئاتر روبه‌رو هستیم یا با نمایش آن.
پس از پرسش و پاسخ حاضران در خصوص سخنرانی دکتر شریعتی، دکتر هاله لاجوردی با موضوع"رویکرد جامعه شناختی به تئاتر" به ایراد سخن پرداخت.
دکتر لاجوردی؛ استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، با اتکا بر آرای جامعه‌شناسان انتقادیِ زندگی روزمره و ضمن توضیح عناصر کلیدی این رشته در نمایشنامه‌ها به این موضوع پرداخت که چگونه جامعه شناسی انتقادی روزمره می‌تواند با نقد درونی اثر هنری مهترین وظیفه خود یعنی برجسته کردن مسائل و ابهامات و تناقضات زندگی روزمره مدرنِ ایرانیِ درگیر بحران را انجام دهد.
وی در ادامه صحبت‌هایش به همکاری تئاتر و جامعه‌شناسی پرداخت و افزود:«بحث میان رشته‌ای شدن فهم اجتماعی بحثی است وابسته به همکاری این دو عرصه و تئاتر به عنوان عرصه‌ای شناختی در تفکر بشری که زبان آن زبان بیانی است می‌تواند با جامعه شناسی انتقادی که زبان آن زبانی استدلالی است همکاری کند تا شاید در نتیجه این همکاری راهی برای رفع ابهام بحران‌ها و مسائل زندگی روزمره ایرانیان فراهم شود.»
در بخش پایانی این سمینار که به معرفی تئاتر خورشید و بررسی کار و زندگی آرین منوشکین اختصاص داشت، دکتر محمدرضا خاکی به ایراد سخن پرداخت.
قرار بود این جلسه با همراهی ناصر حسینی در تشریح ساخت و اداره تئاتر خورشید و توضیحاتی درباره تولید اثر هنری، تمرینات و کار گروهی اعضای گروه خورشید همراه شود که به علت حضور نیافتن وی این بخش برگزار نشد.
دکتر خاکی در ابتدا با بیان توضیح درباره انتخاب فیلم تئاتر"شهر بد عهد" گفت:«در این نمایش کارگردان یک مسئله روز را برگزیده است. به این ترتیب منش کاری کارگردان به وضوح روشن می‌شود و وظیفه او را در جهان معاصر می‌توان مورد بررسی قرار داد.»
وی ضمن بیان تاریخچه فعالیت هنری منوشکین و مرور تجربیات و دوره‌های مختلف کاری او گفت:«منوشکین در سال 1959 و ضمن تحصیل در دانشگاه سوربن یک گروه تئاتر دانشجویی را بنیان گذاشت. این گروه از سال 1970 موفق شد تا یک مکان ثابت تئاتری پیدا کند.»
وی در بخشی از صحبت‌هایش گفت:«توجه به سنت‌های نمایشی شرق دور که حاصل مطالعات منظم است در آثار تئاتر خورشید دیده می‌شود. امروزه که از تئاتر خورشید حرف می‌زنیم قدمتی نزدیک نیم قرن دارد. اگر بخواهیم ریزتر به اجراهای این گروه بپردازیم باید گفت که منوشکین از همان دوره دانشجویی این ایده را در گروه ایجاد کرد که همه در تولید اثر نقش داشته باشند و به شکل یک شرکت تعاونی عمل کنند. همه بتوانند کاری انجام دهند. تا به امروز نیز قاعده او تئاتر کلکتیویته و جمعی است. یکی از منابع او بداهه‌سازی است و تخیل همه اعضای گروه در کار نقش عمده‌ای دارد. همه در این تخیل شریک می‌شوند و این کار شخصیت خاصی به تئاتر خورشید می‌دهد.»
وی ادامه داد:«هدف 40 سال فعالیت این تئاتر کشف شکل‌های تئاتری با استفاده از مطالعه و جست‌وجو بوده است. او به عنصر شاعرانگی اهمیت می‌دهد. در تمام کارهای منوشکین شاعرانگی مهمترین مسئله است اما در جهت انعکاس مسائل واقعی انسانی چون سیاست، اجتماع و فرهنگ و غیره. او مجموعه‌ای از فرم‌های تئاتر از شیوه‌های تئاتر شرق دور، فرهنگ‌ها، سنت‌ها و حتی امکانات اجرایی چون سیرک را مورد استفاده قرار داده است.»
دکتر خاکی ویژگی دیگر آثار منوشکین را استفاده از صحنه‌های همزمان برشمرد که یک بستر واقعی از اتفاقات موازی را شکل می‌دهند. وی بهره‌گیری از عروسک و تمرکز بر زبان دیداری و زبان حرکت بدن را در کارهای او مهم دانست و افزود:«در تمام کارهایی که روی آثار شکسپیر انجام داده این روش دیده می‌شود و به شکل شگفت انگیزی با آثار شکسپیر انطباق پیدا می‌کند. او موفق شده دینامیزم و پویایی آثار شکسپیر را به خو‌بی پیدا کند.»
وی با بررسی کارگردانی"تارتوف" گفت:«آزادی برداشت برای تئاتر خورشید یک اصل است. در این صورت چیزی تولید می‌شود که هم زیبایی و هم آگاهی فرهنگی می‌آفریند.»
وی درباره فیلم"شهر بد عهد" یا"بیدار شدن ارینه‌ای‌ها" گفت:«این فیلم نگاهی مستند و انتقادی به فاجعه اواخر دهه 90 و پخش خون آلوده به ایدز توسط انتقال خون فرانسه و ماجراهای پس از آن دارد.»
این جلسه با پخش فیلم یاد شده و ترجمه و توضیح همزمان دکتر خاکی ادامه یافت.