یادداشت حسن باستانی کارگردان نمایش «عید پاک»

عید پاک را خیلی دوست دارم. نمایشنامه بی نظیریست. از هر منظری که به آن نگاه کنی حرفهای زیادی برای گفتن دارد.به نظر من لطیف ترین، آرامش خواه ترین و تاثیر گذارترین اثر استریندبرگ است.
در نگاه نخست شاید مضمون اثر تا حدی حقیر و کم مایه جلوه کند، ‌ولی با تحلیل دقیق و بررسی عناصر سمبلیک غنی در آن پی می بریم که این نمایشنامه تا چه حددقیق و سرشار از مایه های خیال پردازانه و دارای شخصیت پردازی قوی و در عین حال تا چه حد تاثیرگذار و ظریف است.
لایه های پنهان متن چنان با طبیعت خارج و طبیعت انسان در هم تنیده شده اند که سرتاسر نمایش را مملو از بار عاطفی و ملکوتی بی نظیری کرده است.
به حق باید بگویم که استریندبرگ با عید پاک صلح و بخشش و دوستی را برای جهان آشفته و بدور از آرامش فریاد می زند و تاثیر بی نظیر آن را در زندگی ما به تصویر می کشد؛ چیزی که انسان امروز به سختی به آن محتاج است؛ چیزی که در عین نزدیکی بسیار دور است، آن چیز بی نظیری که زندگی همه ماآن را کم دارد، چیزی که آن را گم کرده ایم و بدون آن جهان ما بی معنا از حقیقت و خوشبختی زندگی است، و آن حقیقت راستین خداوند، فیض و بخشش وآرامش و محبت بی نظیر اوست!...
نمایشنامه عیدپاک پر از تمثیل ها و سمبل هاست وتلاش من در بازنویسی و کارگردانی این اثر در تاکید بر شناساندن این تمثیل ها و سمبل های موجود و برقراری ارتباط با مفاهیم آنها بوده است. به همین منظور هرچه بیشتر به سوی ساده کردن متن نمایشنامه و اجرای آن پیش رفتم. متن نمایشنامه تا جایی که ممکن بود با دقت بسیار زیاد که به مفاهیم اثر لطمه ای وارد نشود، کوتاه شد. برای ارتباط بیشتر با مخاطب شرقی در بخشهایی چندین دیالوگ اضافه و چندین دیالوگ جابجا شد و در مقابله با متن انگلیسی ترجمه چندین جمله را عوض و یا جایگزین کردم. در اجرا با استفاده از نشانه ها سعی کردم مفاهیم اثر تا حد ممکن بخوبی انتقال پیدا کند.
عید پاک چه در سوئد و چه در سایر کشور ها ی جهان محبوب ترین نمایشنامه استریندبرگ است، شاید به این دلیل که در عید پاک از آن تراژدی عبوس و اغلب آثار او خبری نیست.
حال و هوای نمایشنامه ملهم از سونات "هفت کلام مسیح بر صلیب" اثر فرانتز ‍‍‍‍‍ژوزف هایدن و قالب آن متأثر از سوگواری سه روزه ایام فصح و مصائب مسیح است.
عید پاک برشی است از زندگی یک خانواده، پدری محکوم و در زندان به جرم خیانت در امانت و خوردن مال یتیم؛ خانم هیست مادر غم زده و رنج کشیده که تلاش می کند با سیلی صورت خود را سرخ نگاه دارد و شوهرش را بی گناه جلوه دهد؛ الیس پسر بزرگ خانواده که در شرف ازدواج با دختر جوانی به نام کریستینا است اما باید متحمل بار گناه پدر و بدهی های کلان او باشد؛ النورا دخترک کوچک خانواده با ارتباطات ماورایی که به همین خاطر او را در آسایشگاه بستری کرده اند و با آمدنش همه چیز را دچار دگرگونی می کند؛ بنیامین دانش آموز یتیمی که به خاطر نداشتن جا و مکان مجبور به زندگی با این خانواده است؛ و لیندکویست، طلبکاری که هر لحظه قادر است تمامی اموال خانواده را ضبط و مادر را هم به زندان اندازد....
از آنجا که هر پرده این نمایش در یکی از سه روز ایام عید پاک می گذرد، اشاره ای هرچند کوتاه به این روزها ضروریست.
"عیدپاک" بنا بر باور مسیحیان روز رستاخیز عیسی مسیح است . این ایام سه روزه شامل پنج شنبه شام آخر، جمعه مقدس و شنبه انتظار بوده که به ایام مصائب مسیح معروف است. روز یک شنبه "عید قیام یا عید پاک" نامیده شده است.