من فقط بازی می کنم

روزنامه ایران:
باربد برزویه

برتولت برشت نظریه پرداز آلمانى تئاتر رویه اى را در زندگى تئاترى خود پى گرفت که در مقابل نظریه معروف کنستانتین استنیسلاوسکى قرار مى گرفت. برشت عقیده داشت وقتى بازیگر روى صحنه مى رود تماشاگر باید باور کند آنچه روى صحنه اتفاق مى افتد تنها یک نمایش است و بس، استنیسلاوسکى برعکس برشت فکر مى کرد. نظریه پرداز روس عقیده داشت تماشاگر و قتى یک نمایش را مى بیند باید زندگى را روى صحنه درک کند. او به بازیگرانش مى گفت اگر قرار است نقش یک شخصیت را بازى کنید که سردرد دارد باید قبل از ورود به صحنه سردرد بگیرید و بعد روى صحنه بروید تا این حس به طور متقابل به تماشاگر شما انتقال پیدا کند. اما برشت غیر از این فکر مى کرد. او مى گفت اگر یک شخصیت سر درد دارد باید روى صحنه حرکات فیزیکى انجام دهد که تماشاگر تنها فکر کند او سر درد دارد و اگر چیزى احساس نکرد دیگر مهم نیست. این دو نظر سال ها مورد مناقشه اهالى تئاتر بوده است. براساس این دو نظر، نظریه هاى مختلف دیگرى شکل گرفته. به طور مثال مکتب بازیگرى آکتورز استودیو در هالیوود براساس نظریه استنیسلاوسکى به وجود آمد که بزرگانى چون مارلون براندو، آل پاچینو، رابرت دنیرو و... را تربیت کرد. پیروان نظریه برشت هم کم نبوده اند.
حال جالب اینجاست که هنر نمایش تعزیه در ایران نیز به نظر مى رسد از نظریه برشت پیروى مى کند.
دکور در این گونه اجرایى شکل مجازى دارد. عوامل از قدیم با تماشاگر خود قرار دادى را در میان گذاشته اند.
تماشاگران مى دانند آنچه روى صحنه اتفاق مى افتد تنها نقشى از یک رخداد تاریخى است. بازیگر بدون گریم از روى متن مى خواند و هر آنچه اتفاق مى افتد تنها یک نمایش است. اما یک نکته در این میان وجود دارد. تماشاگران با این شکل از نمایش کاملاً احساسى درگیر مى شوند. اشک مى ریزند و با واقعه اى که بارها نیز آن را دیده اند همذات پندارى مى کنند. دقیقاً چیزى که استنیسلاوسکى مد نظر داشته است. مى دانم که مجال نیست به طور جزیى به تبیین این مسأله بپردازیم.
به هر حال سبک اجرایى تعزیه پیروى از مکتب برشت است. اگر چه روحیه غم پرورى مردم ایران را به دلیل شرایط تاریخى که بر آنها گذشته بتوان در این باره مورد مطالعه قرار داد. ولى به هر حال سال هاست که مردم براى تعزیه اشک مى ریزند و در عین حال مى دانند که تنها یک نمایش را تماشا مى کنند .