برگزاری 13جشنواره تخصصی تئاتر با هدف تکریم و ترویج مفاهیم دینی

هنرهای نمایشی در طول تاریخ همواره به عنوان مهم ترین ابزار، وسیله یا واسط قوی انسانی در خدمت ترویج اصول اعتقادی، باورهای انسانی، تکریم اخلاقیات، ترویج اندیشه ها و آرمانهای ماندگار  بشری قرار داشته باشد.

در کشور ما نیز از دیرباز توجه به مقوله تئاتر در ترویج مبانی دینی و مذهبی مدنظر متولیان بوده و در سالهای اخیر نیز با تاکید و تعمیق بیشتری مدنظر قرار گرفته شده است.یکی از این اقدامات  تخصیص بخش خاص از فضای جشنواره های استانی و ملی به موضوعات دینی و مذهبی است. این روند در سال 95 نیز با نگاه ویژه مورد توجه قرار گرفت به نحوی که در یکسال گذشته 13 عنوان جشنواره، همایش و برنامه به صورت اختصاصی در حوزه تئاترهای مذهبی و دینی در کشور به اجرا در آمده است، که در زیر به بخشی از آنها اشاره می شود:

 

- جشنواره سراسری تئاتر رضوی

این جشنواره از سال 82 تا کنون در حال برگزاری است . امسال دوازدهمین دوره جشنواره سراسری تئاتر رضوی به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی و با حمایت و پشتیبانی اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد بین المللی امام رضا(ع) و استانداری خراسان شمالی برگزار خواهد شد.

این جشنواره همه ساله با هدف معرفی اندیشه‌ها و آموزه‌های امام رضا (ع) به زبان نمایش، گسترش فعالیت‌های مذهبی و مرتبط، سیره ائمه معصومین به ویژه حضرت رضا(ع)، اشاعه فرهنگ والای رضوی در سطح جامعه و معاصرسازی مفاهیم دینی برگزار می شود. دوازدهمین جشنواره سراسری تئاتر رضوی از روز 8 تا 11 مراداماه جاری در شهر بجنورد برگزار می‌شود.

 

- جشنواره نمایشنامه خوانی ماه مبارک رمضان

یازدهمین دوره جشنواره نمایشنامه نویسی ماه مبارک رمضان با شعار «ضیافت نمایش رمضان» 17 و 18 تیرماه 95 در مشهد برگزار شد. در این جشنواره 36 نمایشنامه به دبیرخانه ارسال شد که در نهایت 20 گروه نمایشی در بخش نهایی حاضر شدند.

 

- جشنواره‌ سراسری پرده‌خوانی و نقالی «غدیر»

نخستین جشنواره‌ سراسری پرده‌خوانی و نقالی «غدیر» (نقالان علوی) به همت مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و حمایت موسسه فرهنگی تسنیم نور همزمان با هفته‌ امامت و ولایت (از عید سعید قربان تا عید غدیر خم) از 22 تا 29 شهریورماه 95 در تهران برگزار شد.در این جشنواره که با هدف زنده نگه داشتن معارف ولایت علوی، زنده نگاه داشتن واقعه غدیر خم در اذهان مردم به ویژه نسل جوان، استفاده از هنر اصیل و تاثیرگذار نقالی در تبیین و ترویج فرهنگ دینی، ایجاد جریان فکری ولایی در هنرمندان به منظور انتقال مفاهیم دینی و مذهبی به ویژه حقیقت غدیر خم و  احیاء و ترویج اشعار و متون ادبی غنی ایرانی و اسلامی با محوریت ولایت، تقویت هنر نقالی و پرده خوانی در مسیر درست و ایجاد انگیزه و پرورش  نقالان و پرده خوانان در رابطه با عید غدیر خم برگزار شد،70 اثر به جشنواره ارسال شد که در نهایت  39 اثر (25 هنرمند تهرانی و 14هنرمند شهرستانی) به روی صحنه رفت.

 

- برنامه عاشورا تا اربعین حسینی

برگزاری برنامه عاشورا تا اربعین یکی از اقدامات ارزشمند اداره کل هنرهای نمایش در سال 95 بود که در با حضور 15 نمایش صحنه ای و 5نمایش خیابانی از 25 محرم تا 20 صفر در 16 شهر کشور به روی صحنه رفتند. این برنامه در استان های ایلام، تهران، گیلان، مازندران، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، مرکزی، کرمانشاه، اصفهان، و خوزستان برگزار شد.

واپسین رقص برگ با باد به نویسندگی امیر زاوشی و سینا دلشادی و کارگردانی بهمن پارسا آرا، ملتی در تبعید به نویسندگی هومن روحتافی و کارگردانی نعمت اسدی مرام، نمایش حسینه ارث پدرم، کاری حسین کارگر، نمایش قربانیان به نویسندگی محمد خداوردی و به کارگردانی مهدی فنائیان و محمد خداوردی، نمایش آن سیب سرخ به نویسندگی محمود فرهنگ و کارگردانی شهاب راحله، نمایش سلطانعلی کاری از حسن خسروی، شاداماد به نویسندگی و کارگردانی سعید خیراللهی، عالم جمله ویران می شود کاری از سعید ذبیحی و ... از آثاری بودند که در این ویژه نامه به اجرا در آمدند.

 

- آیین‌های عاشورایی و مجالس تعزیه مجموعه تئاتر شهر «ماتم ماه»

مراسم آیین‌های عاشورایی و مجالس تعزیه مجموعه تئاتر شهر «ماتم ماه» از 26 تا 30 مهرماه 95 در مجموعه تئاترشهر برگزار شد. برگزاری ویژه برنامه آیین «عَلَم‌گردانی» و «کُتَل‌گردانی»، اجرای مجلس شبیه‌خوانی «حضرت مسلم» و برگزاری تعزیه از مهمترین بخشهایی این مراسم بودند.

 

- سوگواره «خمسه»

سومین سوگواره هنرهای نمایشی و آیین‌های مذهبی «خمسه» از 20 آبان ماه تا 14 آذر 96 در تهران برگزار شد.

در این دوره که در بخش‌های تئاتر صحنه‌ای و خیابانی، نمایشنامه‌نویسی، نمایش‌های سنتی- آئینی و مذهبی، تئاترمسجد و ویژه و با محوریت‌های اندیشه‌ و سیره ائمه معصومین و زندگانی‌شان و تأثیر آن در زندگی فردی و اجتماعی معاصر، استفاده ازقصص وآیات و روایات قرآنی در آثار نمایشی بانگاهی نو وخلاقانه و نگاه به زندگی و مبارزه و شهادت مدافعان حرم شریفین (ع) در پاسداشت فرهنگ ایثار و شهادت برگزار شد، 73 اثر از بخش‌های مختلف در 22 فضای نمایشی ازجمله سالن نمایش، مساجد، فرهنگ‌سراها و میادین اصلی به اجرا در آمد.

 

- همایش تئاتر مردمی اربعین

نخستین همایش تئاتر مردمی اربعین با حضور 60 هنرمند، در در شهرهای نجف اشرف و کربلا معلی عراق برگزار شد.

در این همایش که همزمان با اربعین حسینی(ع) و همسو با پیاده روی عمومی مردم کشورمان به  نجف اشرف و کربلا معلی برگزار شد،  8 گروه نمایشی از 4 استان کشور (یک نمایش از همدان، سه نمایش از کرمانشاه، یک نمایش از پردیس دانشگاه تهران و سه نمایش از اهواز) به زبان های عربی و فارسی به اجرای نمایش پرداختند.

 

- جشنواره ملی «آیات»

نخستین جشنواره ملی نمایشنامه نویسی«آیات» در استان گیلان برگزار شد.این جشنواره در سه بخش نمایشنامه نویسی، فیلم نامه نویسی و بخش ویژه و با محوریت قرآن و عترت (ع)، اقتباس از داستان های قرآن کریم، زندگی و سیره پیامبر اسلام (ص) و دیگر پیامبران الهی از دیدگاه قرآن، زندگی و سیره معصومین (ع) و دیگر شخصیت های قرآنی، تمثیل های مرتبط با قرآن و عترت (ع) و مضامین و معارف دینی و قرآنی از موضوعات جشنواره ملی فیلم نامه نویسی و نمایشنامه نویسی آیات برگزار شد.

در این جشنواره که هنرمندان 25 استان کشور در آن حضور داشتند، 119 نمایشنامه صحنه ای و 9 نمایشنامه خیابانی به دبیرخانه ارسال شد که پس از بررسی آثار ارسالی،  99 نمایشنامه صحنه ای و 8 نمایشنامه خیابانی پذیرفته شدند.  مراسم اختتامیه این جشنواره روز 21 فروردین 1396 برگزار شد.

 

- جشنواره تئاتر «کریمه»

جشنواره تئاتر «کریمه» به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم، معاونت فرهنگی آستانه مقدسه حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها) و با حمایت مرکز هنرهای نمایشی و انجمن هنرهای نمایشی ایران برگزار شد. در این جشنواره که  اتفاقات رخ داده از زمان ورود حضرت معصومه (س) تا وفات شهادت گونه ایشان در بیت النور و ارتباط حضرت معصومه (س) با عهد و پیمان زائران، حجاب و عفاف بانوان در جامعه، رزمندگان هشت سال دفاع مقدس و مدافعان حرم، سرگذشت خادمین، کرامات، معجزات و امید به زندگی جوانان، نماز و نیایش، پیدایش انقلاب اسلامی و وجود علما و فقها و... همچنین موضوعات نمایشی کریمه اهل بیت (سلام الله علیها) و ارتباط آن با امام رضا (علیه السلام) و امام زمان (عج الله) و نیمه شعبان از اولویت های موضوعی محسوب می شدند، 29 نمایشنامه صحنه ای و 6 نمایشنامه خیابانی به دبیرخانه ارسال شد که در نهایت 6 متن نمایش صحنه ای و 3 متن نمایش صحنه ای به مرحله نهایی راه یافتند.این جشنواره در روز 4 خردادماه 1396 با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان داد.

 

- سوگواره آیینی رمضان نیشابور

این سوگواره که همزمان با ایام سوگواری ماه رمضان و با حضور تعزیه خوانان و مرثیه خوانان مطرح در اماکن مذهبی و بوستان های نیشابور از  28 خردادماه برگزار شده است و تا 3 تیرماه ادامه داشت.

 

- سوگواره استانی تعزیه «محراب خون» استان خوزستان

اولین سوگواره استانی تعزیه «محراب خون» استان خوزستان به مناسبت سالروز شهادت حضرت علی (ع) از تاریخ 26 الی 30 خردادماه 96 در شهرستان شوشتر برگزار شد.در این سوگواره 4 مجلس شبیه خوانی شهادت امام علی(ع)، از محراب تا شهادت، پرواز در محراب و مجلس شبیه خوانی فضل و فتاح در محوطه تالار فرهنگ این شهرستان اجرای نمایش می کنند.

 

در کنار این جشنواره های که همه ساله با حمایت مادی و معنوی اداره کل هنرهای نمایش به اجرا در می آیند، دو جشنواره نیز همه ساله توسط سازمانهای متولی این حوزه نمایشی برگزار می شوند و از حمایت معنوی اداره کل هنرهای نمایشی برخوردارند که عبارتند از:

- جشنواره‌ سراسری تئاتر مردمی بچه‌های مسجد: دوازدهمین جشنواره‌ سراسری تئاتر مردمی بچه‌های مسجد پس از 15 سال وقفه در فروردین ماه 1396 همزمان با هفته‌ هنر انقلاب در تهران برگزار شد.

در این جشنواره که باهدف ایجاد تعامل میان هنرمندان حرفه‌ای تئاتر مشهد با فعالان عرصه هنری کانون های مساجد برگزار شد  ۶۵ گروه اعلام آمادگی کردند که از میان آنها، ۱۶ گروه متشکل از ۶ گروه خواهران و 10 گروه برادران به مرحله نهایی راه یافتند و با اجرا در ۱۰ مسجد تهران و ۶ نمازخانه مدارس دخترانه به رقابت خود در این بازه زمانی پایان دادند.

- جشنواره سراسری تئاتر سوره:جشنواره سراسری تئاتر سوره یکی از مهمترین جشنواره های حوزه تئاتر دینی است که در سال 96، بیست و پنجمین دوره خود را با شعار «اخلاق برای همه» در دو بخش صحنه‌ای و خیابانی برگزار می‌کند. این جشنواره که در دو مرحله منطقه ای و سراسری برگزار می شود،  مهمترین اولویت‌های  خود را «ارزش‌های دینی»، «انقلاب اسلامی»، «خانواده الگوی ایرانی» و «ادبیات کهن اسلامی و ایرانی» قرار داده است.

این جشنواره  از 20 تا 31 اردیبهشت ماه مرحله منطقه ای خود را پشت سر گذاشته است و از 17 تا 23 تیرماه به صورت سراسری برگزار می شود.

 

سایر جشنواره ها

نمایشهای دینی و مذهبی علاوه بر اجرا در جشنواره های اختصاصی، در اکثر قریب به اتفاق جشنواره های تئاتر کشور نیز حضور ملموس داشتند. یکی از مهمترین جشنواره ها، سی و پنجمین جشنواره بین المللی فجر بود که آثاری همچون «بازگشت در چهارشنبه آخر سال» کاری از رضا حسینی، «دستاری که بر پیکر اسب پیک درراه در عجب راهی، دی و روز مسخ پیک ماند، تا درراه دستاری خونین شود»، کاری از جواد صداقت، نمایش «مهراوه عشق» کاری از راشین امامی، نمایش «و هزار سال و یک روز» کاری از عباس کریمی و  نمایش «بازگشت» کاری از داریوش نصیری در آن حضور یافتند.