مظلومیت هنرمندان تئاتر در دل یک قصه تاریخی

مرتضی نجفی کارگردان شناخته شده تئاتر از استان قزوین امسال جدیدترین اثر نمایشی خود با عنوان «شب بازی ملک دارا» را در بخش تولیدات تازه هجدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در تالار قشقایی مجموعه تئاترشهر روی صحنه می‌برد.

او که کارگردانی آثاری همچون«این عکس که می‌ماند»، «خاک شیرین»، «ازپشت روزنه‌ها» و «قاقُمان» و... را در کارنامه هنری خود دارد و در جشنواره فجر سال گدشته نیز توانست جایزه بهترین طراحی صحنه را برای نمایش «قاقُمان» ار آن خود کند، درباره ویژگی‌های این نمایشنامه که برای اجرا انتخاب کرده به ایران تئاتر گفت: در وهله اول اینکه ما می‌بایست در جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی شرکت می‌کردیم پس باید متن نمایش ما حال و هوایی ایرانی می‌داشت و نمایشنامه «شب بازی ملک دارا» کاملاً حال و هوایی ایرانی دارد. اما مهم‌ترین ویژگی این نمایشنامه این است که درباره هنر حرف می‌زند. مسئله‌ای که خودمان با آن  درگیر هستیم و در این زمینه فعالیت می‌کنیم. به ویژه اینکه در این اثر درباره هنر نمایش حرف زده  می‌شود. هنری که گویا به نوعی از روز ازل مورد بی‌مهری سیاسیون و دولت مردها قرار داشته است. در واقع دوست داشتم مظلومیت این هنر را   روی صحنه  بیاورم. البته به جز این دلیل، دلائل دیگری نیز برای انتخاب این متن داشتم مثل طنز بودن کار، جذابیت کار برای مخاطب و اینکه مخاطب بتواند با آن همذات‌پنداری کند.

نجفی ادامه داد: زمان وقوع اتفاقات این نمایش مربوط به دوران قاجار است. البته مشخص نمی‌کنیم و نامی از کسی نمی‌بریم اما مشخصاً به آن دوران مربوط است. دوره‌ای که گویی شاهد مرگ هنر نمایش هستیم.

کارگردان نمایش «شب بازی ملکه دارا» در ادامه درباره خط داستانی این اثر نمایشی عنوان کرد: این نمایش روایت زندگی دو نمایشگر در دوران قاجار است. اما دربار شاه به این بهانه که آنها در نمایش‌هایشان حرف‌های سیاسی  علیه شاه می‌زنند از ادامه کار آنها جلوگیری می‌کنند. به همین خاطر این دو نمایشگر بعد از اینکه می‌بینند که نمی‌توانند کاری اجرا کنند به نوعی برای گرفتن مجوز و رضایت پادشاه به دربار می‌روند تا در آنجا برای پادشاه نمایش اجرا کنند.  اما در حالی‌که در دربار مشغول اجرای چند نمایش برای پادشاه هستند به طور ناخواسته وارد جریاناتی می‌شوند.در نهایت باعث می‌شود کشور را از یک اتفاق بزرگ نجات بدهند.

 کارگردان این نمایش در ادامه درباره شیوه اجرای این اثر نیز توضیح داد: در این نمایش ما از چند شیوه نمایشی مختلف استفاده می‌کنیم اما بیشتر بر اساس تخته‌حوضی و تا حدودی نقالی پیش می‌رود.

نجفی که سال گذشته به خاطر نمایش «قاقُمان» جایزه بهترین طراحی صحنه را از جشنواره تئاتر فجر دریافت کرده، درباره طراحی صحنه این نمایش اظهار داشت: برای من فرقی نمی‌کند که اجرا برای جشنواره باشد یا اجرای عموم، همیشه دکور اصلی  را در هر اجرا استفاده می‌کنم. دکور این نمایش نیز با اینکه کاملاً پورتابل و سنگین است اما در این اجرا نصب می کنیم و برای اجرای عمومی هم همین دکور را استفاده خواهیم کرد. چراکه معتقدم طراحی صحنه و دکور در دیده شدن بهتر کار بسیار موثر است.

کارگردان نمایش‌های «خاک شیرین» و «ازپشت روزنه‌ها» درباره اجرای عمومی این نمایش نیز به ایران تئاتر گفت: به طور قطعی بعد از ماه محرم و صفر این نمایش را در قزوین برای عموم اجرا می کنیم ولی برای اجرا در تهران هنوز قطعی مشخص نیست.

او در پایان با اشاره به اینکه فلسفه برگزاری جشنواره تنها این نیست که گروه‌های شهرستانی بیایند در تهران و بعد از اجرا به خانه هایشان برگردند، خاطر نشان کرد: کاش دست‌اندرکاران جشنواره شرایطی را فراهم می‌کردند که گروه‌های شهرستان‌ها می‌توانستند به جز اجرای کار خودشان به تماشای آثار دیگر گروه‌ها نیز بنشینند. اما در حال حاضر شرایط به شکلی است که ما شب قبل از اجرا به تهران می‌آییم و فردای اجرا نیز صبح ساعت 10 باید اطاق‌هایمان را تحویل بدهیم. و عملا بچه‌های گروه ما نمی‌توانند هیچ اجرای دیگری را ببینند. چراکه تماشای آثار دیگر گروه‌ها بی‌شک تاثیر زیادی در افزایش کیفی کارها برای سال‌های آینده دارد.

در نمایش «شب بازی ملک دارا» که فردا یکشنبه 12 شهریورماه ساعت 18 و 20 در بخش تولیدات تازه جشنواره در تالار قشقایی اجرا می‌شود بازیگرانی همچون؛ حامد مکملی، آزاده کرم بخش، فرشته مصطفی‌پور، امیر امیدی‌راد، مصطفی خلیلی، مرتضی نادی‌فر، سحر نجفی، نکیسا ناپلئونی و پونه نجفی ایفای نقش می‌کنند.

هجدهمین جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی به دبیری داوود فتحعلی‌بیگی از 10 تا 15 شهریورماه جاری در تهران برگزار می‌شود.