در حال بارگذاری ...
بررسی نمایشنامه هایی که در سه ماهه دوم سال بر صحنه سالن ها به اجرا در آمده اند

یک تابستان گرم و پر از اتفاق

ایران تئاتر: از اول تیر تا ۳۱ شهریور ۹۶ شهر تهران میزبان بیش از ۱۶۰ نمایش بوده؛ که در این گزارش، نمایشنامه های اجرا شده را از جهات مختلف بررسی می کنیم.

در این گزارش به بررسی نمایشنامه های 160 نمایشی که از اول تیر تا 31 شهریور در تهران در سالن های مجموعه تئاترشهر(سالن اصلی، سایه، چهارسو، قشقایی و پلاتو اجرا)، تماشاخانه ایرانشهر(سالن استاد سمندریان و استاد ناظرزاده کرمانی)، تالار محراب، تماشاخانه سنگلج، تالار وحدت، تالار حافظ، تالار مولوی، تماشاخانه انتظامی، خانه نمایش، حوزه هنری، تماشاخانه پالیز، پردیس تئاتر تهران، مجموعه تئاتر شهرزاد، تئاتر مستقل تهران، سالن پایتخت، تماشاخانه دا، تالار هنر، تالار فردوسی، مجموعه کاخ سعدآباد، عمارت رو به رو و تئاتر آفتاب اجرا شده می پردازیم. این نمایشنامه ها را از جنبه ایرانی یا غیر ایرانی بودن، کارگردان هایی که خود نویسنده آثارشان بوده اند، پرکارترین نویسنده ها، نمایشنامه های اقتباسی، متن هایی که بیش از یک بار اجرا شده اند، نمایشنامه های کودک و نوجوان، نمایشنامه نویسان زن و مرد، نمایشنامه هایی با بیش از یک نویسنده و نمایشنامه هایی که به صورت گروهی نوشته شده اند را بررسی می کنیم.

 

پیشتازی نمایشنامه نویسان ایرانی در گرم ترین فصل سال

از تاریخ 1 تیر تا 31 شهریور 96 تعداد 160 نمایشنامه به صحنه رفته اند؛ که در این بین 33 نمایشنامه غیر ایرانی و 127 نمایشنامه ایرانی بوده اند. در این میان هارولد پینتر با دو نمایشنامه «آسایشگاه» و «اتاق» پیشتاز نمایشنامه نویسان غیر ایرانی است. در این سه ماه از برد میرمن، الن بنت، کارینه خودیکیان، پیتر شفر، دیوید ممت، ساندرا فنیچل آشر، آنتوان چخوف، مولیر، فلوریان زلر، آرین منوشکین، راجیو جوزف، راینز ورنر فاسبیندر، اسلاومیر مروژک، مائتی ویسنی یک،‌ جوردی گالچران،‌ ژان ژنه،‌ الکساندر وامپیلوف، سباستن تیری، اریک امانوئل اشمیت،‌ ژان کلود کری یر، دیوید وود، نیل سایمون،‌ ماکس فریش، سارا کین،‌ ادوارد آلن، فردریش دورنمات،‌ آنه نگری، تنسی ویلیامز، آرتور میلر، هنریک ایبسن و ساموئل بکت فقط یک نمایشنامه به صحنه رفته است.

 

تمایل اکثریت کارگردان ها به نوشتن

از این 127 اثر، 75 نمایشنامه توسط خود کارگردان های نمایش نوشته شده که می توان به «سماعی زاده» رضا بهاروند، «رولور» پوریا کاکاوند، «روز عقیم» حسین کیانی، «شب دشنه های بلند» علی شمس، «لامبورگینی» سیامک صفری، «شرق دور شرق نزدیک» حمیدرضا نعیمی، «پالت» محمد حاتمی، «شب شرقی» ناصح کامگاری، «سفید برفی و هفت کوتوله» نصیر ملکی جو و «شیرهای خان بابا سلطنه» افشین هاشمی اشاره کرد.

 

گرما بر پرکاری تعدادی از نویسنده ها اثری ندارد

در این میان 11 نویسنده با بیش از یک اثر در این سه ماه حضور دارند: محمد مساوات «اخککندو» و «نامه های عاشقانه از خاورمیانه»، بهرام بیضایی «آینه های رو به رو» و «خاطرات هنرپیشه نقش دوم»، ایوب آقاخانی «ماه پیشونی» و «هفت عصر هفتم پاییز»، محمد چرمشیر «ناتمام» و «یک دقیقه و سیزده ثانیه»، سیروس همتی «بر پهنه چشمان مغربی ات» و «گوهر»، نغمه ثمینی «سی» و «زبان تمشک های وحشی»، روزبه حسینی «چرا که صدای تو با صدای من آشناست» و «من در پوست شیرم نمی گنجم» و «مزاحم بورخس نشو»، امیررضا کوهستانی«شنیدن» و «در میان ابرها»،‌ کیومرث مرادی «هملت؛ تهران 2017» و «نامه های عاشقانه از خاورمیانه»، علی صفری «آشویتس زنان» و «آخرین نبرد» و بهاره رهنما «آرامش زنی است که شوهر دارد» و «چشم هایی که مال توست».

 

تمایل کم کارگردان ها به نوشته های گروهی

از بین 127 نمایشنامه ایرانی، فقط دو کارگردان نوشته گروهی را در اولویت قرار دادند و البته با اقبال خوبی از سمت مخاطب برخوردار شدند: «متروکه خوانی» حمید پورآذری و «بهمن کوچیک» مهران نائل.

 

نمایشنامه هایی با یک کارگردان و چند نویسنده

در این سه ماه می توان به 6 نمایشنامه اشاره کرد که بیش از یک نویسنده دارند: آرامش زنی است که شوهر دارد، یک دقیقه و سیزده ثانیه، ما سه نفر بودیم، نامه های عاشقانه از خاورمیانه، به طرز غریبی و جای خالی ما. البته نمایش «ما سه نفر بودیم» علاوه بر سه نمایشنامه نویس، سه کارگردان نیز داشت که هر سه در نمایش هم ایفای نقش می کردند.

 

مهجور ماندن نمایشنامه نویس های زن در تابستان

اما در فصل تابستان سهم زنان نمایشنامه نویس از مردان کمتر است؛ 20 نمایشنامه نویس زن و 105 نمایشنامه نویس مرد؛ که می توان به نغمه ثمینی، بهاره رهنما، سارا الهیان، مریم امینی، گلچهره دامغانی، پریسا کیومرثی، لیلی عاج و رویا افشار اشاره کرد.

 

توجه اندک به اقتباس از آثار ایرانی

از میان نمایشنامه های ایرانی، 29 نمایشنامه به صورت اقتباسی نوشته شده اند که می توان از صبح یه روز لعنتی(حسن باستانی) بر اساس یک فیلم کوتاه ارمنی، راشومون(رضا کوچک زاده) بر اساس داستانی کوتاه از رینوسکه آکوتاگاوا، من در پوست شیرم نمی گنجم(روزبه حسینی) براساس نمایشنامه در پوست شیر شون اوکیسی، شهرک غرب(سارا الهیان) براساس گلن گری گلن راس دیوید ممت، بانویی از اسلو(مجید رحیمی جعفری) براساس خانه عروسک ایبسن، ماتریوشکا(پارسا پیروزفر) براساس هشت داستان کوتاه آنتوان چخوف، هملت؛تهران 2017(کیومرث مرادی) براساس هملت شکسپیر، مده آ فصل دوم(مهدی شفیعی زرگر) براساس مده آ اوریپید، تبارخون(آتیلا پسیانی) براساس لیرشاه شکسپیر، هنگامه‌ای که هملت به دست جادوگران مکبث کشته شد(مسعود طیبی) براساس هملت و مکبث شکسپیر،  آناکارنینا(آرش عباسی) براساس رمان آناکارنینا تولستوی و تماشاچی محکوم به اعدام(مقداد اسلامی) براساس نمایشنامه ای به همین نام از مائتی ویسنی یک نام برد؛ که در این میان بیشترین توجه به آثار شکسپیر شده و سه نمایشنامه‌نویس از هملت، مکبث و لیرشاه او بهره برده‌اند. اما تنها 8 نمایشنامه از آثار ایرانی وام گرفته اند: عاشقانه فرهاد(حسین زنگنه) براساس شاهنامه و داستان خسرو و شیرین، شاخ نبات(مهدی شمسایی) براساس موش و گربه عبید زاکانی، شمس پرنده براساس دیدار شمس و مولانا، بوف نه چندان کور(محمد علی سجادی) براساس بوف کور صادق هدایت، عروسان(آرش سنجابی) براساس رمان شهر همنوازان سپید نوشته بختیار علی، جادوی عروسک(امیرمحمد انصافی) براساس راز عروسک داوود فتحعلی بیگی، چه کسی سهراب را کشت(شهرام کرمی) براساس داستان رستم و سهراب شاهنامه فردوسی و کنسرت نمایش سی(نغمه ثمینی) براساس شاهنامه فردوسی؛ که سه نمایشنامه نویس از شاهنامه فردوسی وام گرفته اند.

 

متن ایرانی، انتخاب اکثریت کارگردان های کودک و نوجوان

در این میان 13 نمایشنامه مخصوص کودک و نوجوان به صحنه رفته، که 11 نمایشنامه را نویسندگان ایرانی نگاشته اند: دشمن خدا(عمادالدین رجبلو)، نیرنگ باز(علیرضا ترامشلو)، ماه پیشونی(ایوب آقاخانی)، پاهای خانم هزارپا(ندا حاجی بابایی)، رویای ماه(مریم کاظمی)، سرزمین یخی نارنیا(غزال حسینی)، من شنگول ومنگول نیستم(حسین فدایی)، جادوی عروسک(امیرمحمد امصافی)، من و در لجباز(محمود تیموری)، کلوچه های خدا(سیاوش شریف زاده) و انگیری منگیری(فاطمه سید طالبی).

 

پچ پچه های پشت خط نبرد، پیشتاز در اجرا

در فصل تابستان و از بین 127 نمایشنامه ایرانی، فقط «پچ پچه های پشت خط نبرد» علیرضا نادری با دو کارگردان مختلف به صحنه رفته و باقی نمایشنامه ها توسط یک نفر کارگردانی شده اند.

 

 

 

 

 




نظرات کاربران