نگاهی به کتاب «از منظر درام‌نویس»؛
روایتی از تجربه زیسته نویسندگان
حامد قریب: کتاب «از منظر درام‌نویس» به کوشش رضا سرور، از جمله آثار ارزشمند حوزه تئاتر بوده که در انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این کتاب مجموعه‌ای گردآوری‌شده از مقالات و نوشته‌های برخی از نویسندگان مطرح جهان، درباره آثار و فرایند خلاقانه‌شان است. در این اثر، با رویکردی تحلیلی و دقیق، خواننده به دنیای درام وارد می‌شود؛ جایی که جملات نه تنها روایت‌گر داستانی هستند، بلکه به‌سان ضربان قلب اثر، معنا را در هر کنش، شخصیت و واژه جاری می‌سازند.
«در باب تئاتر و درام مدرن» نوشته اوگوست استریندبرگ ترجمه علی اکبر علیزاد، «نوشتن و زندگی» نوشته تنسی ویلیامز ترجمه بهرنگ رجبی، «چند نکته درباره مرگ فروشنده» نوشته آرتور میلر و با ترجمه بابک تبرایی، سه گفته با ژان پل سارتر با عنوان «از میان شیطان و خدا انسان را انتخاب می‌کنم» با ترجمه رضا سرور، «باز اندیشی راه رفته» نوشته تی. اس. الیوت با ترجمه بابک تبرایی، «بیانه‌ای برای تئاتر» نوشته جان آزبرن با ترجمه رضا سرور، «ماده و مدل‌ها» نوشته پیتر وایس با ترجمه رضا سرور، یادداشت‌هایی در باب باغ آلبالو» نوشته دیوید ممت با ترجمه علی اکبر علیزاد، «زمان و آموختن این که چگونه سقوط کنیم» نوشته مارشا نورمن و با ترجمه بهرنگ رجبی، «زندگی در تئاتر» نوشته حنیف قریشی و با ترجمه احسان نوروزی عناوین ده فصلی است که اطلاعات جامعی را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد.
کتاب «از منظر درام‌نویس» به بررسی میزان تأثیرگذاری اندیشه و تجربه‌های نویسندگان مشهور بر آثارشان می‌پردازد. مقالات جمع‌آوری‌شده در این کتاب به شکلی طراحی شده‌اند که مخاطب بتواند با مسائل پشت‌پرده تولید آثار ادبی و نمایشی آشنا شود. در این مقالات، نویسندگان به شرح فرآیندهای فکری خود، انگیزه‌ها و چالش‌هایی که در مسیر خلق آثارشان با آنها روبه‌رو شده‌اند، می‌پردازند. این کتاب فرصتی منحصربه‌فرد برای فهم دنیای درونی نویسندگان و روش‌های متفاوتشان در مواجهه با موضوعات هنری و اجتماعی فراهم می‌کند.
در واقع متون گردآوری شده در این کتاب، دست‌مایه‌های اولیه گرانبهایی‌اند که نویسندگان آنها پیش روی کارگردان‌ها یا خوانندگان آتی خود گذارده‌اند تا به کار گستراندن معناها از سطوح رویی آثار آیند.
آنچه «از منظر درام‌نویس» را از دیگر آثار تئوریک یا عملی در این حوزه متمایز می‌کند، تمرکز نویسندگان بر ایجاد پلی میان نظریه و عمل است. در صفحات کتاب، مقالاتی می‌خوانیم که به پشت‌پرده خلق اثر توسط نمایشنامه‌نویسان مختلف جهان می‌پردازد؛ این مقالات نه صرفاً نظریه‌پردازی، بلکه نگاهی از نزدیک به تجربه زیسته نویسندگان مختلف در مسیر آفرینش هنری است.
در این میان، سرور با نگارش مقدمه‌ای، به مخاطب کمک می‌کند با نگاهی انتقادی‌تر به آثار درام بنگرد. علاوه بر این، در بخش‌های مختلف این اثر، به پرسش‌های مهمی پاسخ داده می‌شود: اینکه چه چیزی یک نمایشنامه را بر صحنه ماندگار می‌کند؟ چه قطعاتی از معماهای خلاقیت هستند که آن را از کاغذ به مخاطب تئاتر منتقل می‌کنند؟ پاسخ‌ها در دل این کتاب پنهان شده و خواننده را به مسیری فکری و الهام‌بخش می‌برد.
این کتاب به طور خاص برای نویسندگان نمایشنامه، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان هنرهای نمایشی یا افرادی که در جستجوی فهم عمیق‌تری از درام به سر می‌برند، مناسب است. با این حال، آنچه اثر را خاص‌تر می‌کند، زبان شفاف و انگیزشی آن است که حتی مخاطبان علاقه‌مند به ادبیات و تئاتر – بدون داشتن پشتوانه تخصصی – نیز می‌توانند از آن بهره بگیرند.
«از منظر درام‌نویس» خالق فضایی فکری است که به خواننده فرصتی برای گفت‌وگو با نمایشنامه‌نویسان گذشته و حال می‌دهد. این کتاب یادآور می‌شود که هنر درام‌نویسی، سیر و سفری است که در آن، نویسنده در کنار شخصیت‌هایش، خود را نیز باز می‌سازد. در نهایت، می‌توان این اثر را سفری فلسفی، خلاقانه و کاربردی در هنر نمایشنامه‌نویسی دانست که مخاطب را برای خلق جهانی ملموس در صحنه، مجهز می‌سازد.
کتاب «از منظر درام‌نویس» به کوشش رضا سرور توسط انتشارات سوره مهر در 206 صفحه به چاپ رسیده و در دسترس علاقه‌مندان است.