گفتوگوی ایران تئاتر با کامران شهلایی به بهانه حضورش در جشنواره فتح خرمشهر:
تاریخ ایران منتظر توجه نمایشنامه نویسان است
ایران تئاتر: کامران شهلایی از جمله نمایشنامه نویسان خوش ذوق تاریخ انقلاب اسلامی است که در طول سالهای حضور در عرصه نمایش، همواره نام او به عنوان یک نمایشنامه نویس توانا مطرح بوده و هست.
انتخاب به عنوان نویسنده اول جشنواره نمایشنامهنویسی سراسری ایثار1388، نویسنده برگزیده بخش جایزه اکبر رادی جشنواره دانشگاهیان ایران 1388، نویسنده دوم مسابقه کشوری بهار نمایش دانشجویان ایران 1385 و 1386، نویسنده برگزیده بخش تولید متون جشنواره فجر 1389، نویسنده اول جشنواره منطقهای قلم سبز 1389و 1390، نویسنده برگزیده بخش تولید متون جشنواره فجر 1390، نویسنده اول انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشیکشور(بخش کتاب اول) 1391، نویسنده برگزیده اولین جشنواره ملی نمایشنامهنویسی ایران 1392، نویسنده اول جشنواره منطقهای فجر 1393، نویسنده دوم مسابقه نمایشنامهنویسی جشنواره فجر 1394، نویسنده و کارگردان برتر جشنواره تاتر شهر تهران 1395، نویسنده برگزیده جشنواره ملی فتح خرمشهر 1395، نویسنده اول جشنواره مقاومت فتح خرمشهر 1396 و... مصادیقی از حضور محسوس وی در عرصه نمایشنامهنویسی است.
شهلایی در بیست و دومین جشنواره سراسری فتح خرمشهر به همراه محمد لارتی نمایش «حسام گمشده در 4 آذر» را به یاد شهدای طولانی ترین بمباران تاریخ ایران به روی صحنه آورده بود. در این خصوص، گفت و گویی با ایشان انجام دادیم که نظر شما را بدان جلب میکنیم:
دفاع مقدس و انقلاب اسلامی به نظر ژانرهای تخصصی شما شده اند، چرا به این ژانر علاقه مند شدید؟
ببینید دفاع مقدس و انقلاب اسلامی بخشی از تاریخ ماست که در زندگی ما نمود داشته است. به نظر من ما نمی توانیم تاریخ خودمان را نادیده بگیریم. من کارهای زیادی نوشته ام که هنوز فرصت اجرا پیدا نکرده اند اما کارهایی دفاع مقدس که دغدغه شخصی ام بوده و به خاطر دل خودم نوشتم همیشه اجرا رفته اند و از کارهای خوبم هم لحاظ شده اند. علتش هم این است که جنگ را در کودکی و در کرمانشاه تجربه کرده ام. از بمباران ترسیده ام، سالها در حال فرار و پناه بردن در پناهگاهها بودم. یادم می آید اوایل که پناهگاه نبود در مدرسه زیرپله ها می رفتم. دوران وحشتناکی بود. من در کودکی هواپیمایی را دیدم که هانه اش باز شد و بمب ها را به بیرون ریخت. می دانم چه بنویسم.
عموما کارهایتان به شیوه مستند روایت می شوند، چرا این شیوه را انتخاب کردید؟
من فقط به این شیوه کار نمی کنم اما سعی می کنم در حوزه دفاع مقدس و انقلاب اسلامی از این شیوه بهره بگیرم چون وقایعی وجود دارند که به این شیوه اثرگذاری بیشتری دارند. به نظرم مستند با اینکه حوزه لازمی است اما کمتر بدان توجه شده است. تاریخ پر از اتفاقاتی است که منتظرند نویسنده های تئاتر به سراغشان بروند و من سعی می کنم با تحقیق و پژوهش این کار را بکنم.
امسال چندمین باری است به این جشنواره می آیید؟
من در کسوت کارگردان سومین باری است که در این جشنواره شرکت می کنم اما در بحث نویسندگی سالهای زیادی حضور داشتم و چند دوره هم نویسنده برتر بوده ام.
از «حسام گمشده در 4 آذر» بگویید، مضمون نمایش چسیت و چطور برای جشنواره آماده شد؟
در بررسی هایی که در حوزه دفاع مقدس داشتم دیدم به موضوع شهدای بمباران ها کمتر اشاره شده است لذا تصمیم گرفتم نمایشنامه ای در خصوص شهدای بمباران اندیمشک بنویسم. این بمباران در 4 آذرماه سال ۱۳۶۵ اتفاق افتاد و در آن عراق با ۵۴ جنگنده و بمبافکن حدود 100 دقیقه شهر اندیمشک را زیر آتش خود قرار داد. در این بمباران که به طولانیترین بمباران تاریخ ایران معروف است در حدود هزار شهید و زخمی داشتیم. من این رویداد تلخ را دست مایه کارم کردم. رویداد قصه های تلخ زیادی دارد که در نمایشنامه امکان طرح همه آنها نبود.
این نمایشنامه برای اولین بار است که به روی صحنه می رود و امیدوارم توانسته باشم مخاطبان را با این حادثه آشنا کنم.
در این جشنواره نیز با آقاری محمد لارتی همکار هستید، این تعامل اتفاقی است یا به کار ایشان بیش از دیگر کارگردانان اعتقاد دارید؟
پیش زمینه کار مشترک کردن این است که دو نفر تنش کمتری با هم داشته باشند. حرف هم را بفهمند و دنیای مشترکی ایجاد کنند. من در گذشته با کارگردانان دیگر کار می کردم اما چند سالی است احساس می کنم این تعامل بین من و آقای لارتی به وجود آمده و به درک متقابل رسیده ایم.
جشنواره فتح خرمشهر امسال را چطور ارزیابی می کنید؟
جشنواره فتح خرمشهر از جشنواره های تاثیرگذار تئاتری است و هرچقدر سطح بالاتری داشته باشد و از گروههای بیشتری حمایت کند بی شک زوایای بیشتری از دفاع مقدس بر روی مخاطب باز می شود و فرهنگ مقاومت و پایداری این خطه هویداتر می گردد.امسال آقای آذرنگ که از پیشکسوتان مطرح کشور است بیشتر وقتش صرف تامین اعتبار بود و این اتفاق بدی است. چرا دبیر یک جشنواره که باید متمرکز بر کیفیت جشنواره باشد را با این دغدغه روبرو می کنیم ایشان باید اینهمه تلاش کند تا با کمترین امکانات یک جشنواره آبرومند برگزار شود.
متاسفانه خیلی از متولیان امر فقط شعار می دهند و در عمل هیچ حمایتی از آنها نمی بینیم. پای عمل که می آید می بینیم تئاتر برایشان مهم نیست و دغدغه ها همه سطحی و شعار ی است.
این جشنواره با سیلی صورتش را سرخ نگه داشته و از غیرت هنرمندان و مردم خرمشهر است که تعطیل نشده است. مگر مرکز هنرهای نمایش چقدر توان دارد؟ فرهنگ و ارشاد اسلامی چقدر توان دارد؟
ما می بنیم که آقای آذرنگ چقدر تلاش کرد که اتفاقات جدید بیفتد و این اتفاق بدی است که حمایت نشود. آقای آذرنگ واقعا خسته است.
گفت و گو از: علی رحیمی