توقف اجراها  مثل یک کابوس بود
وقتی شنیدم تماشاخانه ها باز شده اند کرونا را فراموش کردم

به گزارش ایران تئاتر حوزه تئاتر به واسطه ارتباط تنگاتنگی که میان اعضای گروه اجرایی با هم و با تماشاگران در یک فضای بسته دارند یکی از حساس ترین مشاغل در دوره کروناست. در این میان بی شک بازیگران به عنوان خط مقدم گروه نمایشی از حساسیت بیشتری برخوردارند.  

عدم امکان استفاده از ماسک، محدودیت در حفظ فاصله های اجتماعی و پذیرفتن ریسک تقابل با کرونا از موضوعاتی ست که برخی کارشناسان مخالف اجرای تئاتر در این ایام برآن تاکید دارند، هرچند بازیگران روی صحنه این روزهای تماشاخانه ها، عشق به تئاتر را بر هر چیزی اولا می دانند.

در این ارتباط گفت و گویی با امین اکبری نسب  که این روزها در نمایش «کابوس های مرد مشکوک» بر روی صحنه سنگلج است، انجام دادیم و از سختی های بازیگران در عصر کرونا پرسیدیم:

حدود یکسال از اولین اجرای نمایش «کابوس های مرد مشکوک» می گذرد و با فراز و نشیب های زیادی در این ایام روبرو بودید. از این دوران بگویید.

اجرای نمایش «کابوس های مرد مشکوک» نوشته آقای ناصر بخت از اردیبهشت ماه 98 کلید خورد. هدف اولیه خانم ملیکا رضی کارگردان محترم نمایش، حضور در نوزدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی بود. چهارماهی تمرین کردیم و در 21مردادماه کار را در تالار سایه در دو سانس روی صحنه بردیم.

 در زمان اجرا، سرکارخانم مقتدی مدیر محترم تماشاخانه سنگلج نمایش را دیدند و در تعامل با ایشان قرار شد کار به اجرای عموم برود.

پس  ازپذیرش اجرای عمومی، با توجه به تغییر دو بازیگر نمایش، 2 ماهی تمرین مجدد داشتیم تا انسجام گروهی پیدا کنیم و در نهایت در بهمن ماه کار روی صحنه رفت. در آن روزها زمزمه تعطیلی تماشاخانه ها به خاطر شیوع کرونا به گوش می رسید. 6 اجرا کردیم و با اعلام تعطیلی تماشاخانه ها، کار متوقف شد.

حدود یک سال زندگی تان عجین به یک اجرا بود و یک باره در زمان کسب نتیجه، بحرانی مثل کرونا کارتان را به تعویق انداخت. از آن لحظات بگویید، چه احساسی داشتید؟

 مثل یک کابوس بود. نتیجه زحمت یک گروه 20 نفره، به یکباره با چالش روبرو شد. به هرحال وقتی بازیگر نقشی را می پذیرد هم از بعد فیزیکی و هم روحی و روانی درگیر موضوع است و اینگونه چالش ها شوک بدی وارد می کند. در آن لحظه به من احساس شکست دست داد. باور کنید مدتی افسردگی گرفتم چون علاوه بر این اجرا، در حال تمرین برای دو نمایش دیگر بودم و به یکباره برنامه هایم به هم ریخت.

سوال مهمی که با تعطیلی تماشاخانه ها اذهان را درگیر کرد بحث معیشت هنرمندان بود، چگونه این دوره سپری شد؟

خیلی سخت. معیشت هنرمند تئاتر از اجراهاست و صدمه جدی به ما زد. ما کار دیگری بجز نمایش بلد نیستیم و نمایش نیز به ابزار و ارتباط نیاز دارد.

البته من با توجه به اینکه در اداره تئاتر فعال هستم و در دانشگاه نیز تدریس می کنم از این حیث کمتر صدمه دیدم.اما واقعا در بحران کرونا، هنرمندان با مشکلات جدی روبرو شدند. مایه تاسف است که تئاتر هنوز به عنوان یک شغل در جامعه مطرح نیست. در گذشته برخی هنرمندان به عنوان کارگردان و بازیگر در اداره تئاتر کارمند ثابت بودند و حقوق دریافت می کردند و دغدغه ای وجود نداشت. اما در این دهه ها با بحران روبروییم. از یکسو دانشگاه ها بدون توجه به آینده شغلی، دانشجو می پذیرند و سالیانه تعداد زیادی فارغ التحصیل می شوند که بخش اندکی از آنها وارد بازار تئاتر می شوند.

شرایط امروز با گذشته فرق کرده است. نمی توان همه را جذب اداره تئاتر کرد نیاز به راهکار به ویژه در بحث اقتصادی هنرمندان وجود دارد. خوشبختانه از زمانی که آقای گیل آبادی در خانه تئاتر فعالیت خود را آغاز کرد کارهای خوبی انجام گرفته است. در دوره کرونا، تماس می گرفتند و حال هنرمندان را می پرسیدند. بسته های حمایتی برای هنرمندانی که با مشکل معیشتی روبرو بودند تهیه شد. در بحث حق بیمه ها ورود کردند و ... که نباید این تلاش ها را نادیده گرفت.

جناب آقای آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی نیز با اعطای حکم جناب آقای محسن امیری به عنوان مسئول بررسی و پیگیری فعالیت های نمایشی در فضای مجازی، نشان داد که به دنبال بهره گیری مناسب از ظرفیت های این فضا برای هنرمندان به ویژه در دوران بحران است.

تعطیلی تماشاخانه ها، در کنار صدمات جبران ناپذیرش، فرصت خوبی برای به روز شدن، رفع عقب ماندگی های کاری و ایده پردازی بود. شما در این باره چه نظری دارید؟

بله مطمئنا با این موضوع موافقم. اما نباید فراموش کنیم درگیری در شرایط اقتصادی امکان فکر کردن را از فرد می گیرد.

برای من این تعطیلات فرصت خوبی برای مطالعه و نوشتن بود. 3 مقاله تخصصی در دست داشتم که به دنبال فرصتی برای تکمیل آنها بودم و این فرصت به وجود آمد.

دوست داشتم پایان نامه کارشناسی ارشد با موضوع «اصول و قواعد اجرایی شبه مضحک» را که هنوز به صورت تخصصی روی آن تحقیق نشده بود را به کتاب تبدیل کنم. به هر حال شبه مضحک در برخی نسخ تعزیه و شبیه خوانی وجود دارد. در این ایام روی این کتاب حدودی کار کردم  و امیدوارم به مرحله چاپ برسد.

برخی در دوران کرونا به سمت بهره گیری از فضای مجازی به عنوان یک مدیوم جدید حرکت کردند، به نظر شما می توان از این کانال در اجرای نمایش بهره گرفت؟

ببنید، ما در دوران کرونا با یک مدیوم جدید در هنرهای نمایشی روبرو شدیم و بی شک هر چیز نویی بد نسیت. باید راهکارهایی برای بهره گیری درست از آن بیابیم. مطمئنا با خلق ایده می توان از آن بهره مناسب برد. این نیاز به ایده پردازی، برنامه ریزی، چارچوب بندی و تدوین اصول و قواعد است.

از شروع کارتان بگویید. اول تیر تماشاخانه ها باز شدند و شما جزو پیشتازان بازیگری پس از کرونا شدید. در این شرایط حساس، احساس خطر نکردید؟

واقعیتش ترسیدم. این ترس و اضطراب در همه وجود داشت. اما تئاتر عشق است تمام زندگی ما تئاتر است. به محض اینکه شنیدم تماشاخانه ها باز شده اند کرونا را فراموش کردم. وضعیت کرونا برای ما بازیگرها  سخت تر از مخاطبان است. یک گروه 20 نفره ایم. هر لحظه احساس خطر وجود دارد.

خدا را شکر وقتی شروع به تمرین در سنلگج کردیم با توجه به سخت گیری هایی که در این تماشاخانه وجود داشت و همه رعایت می کنند احساس امنیت کردیم.

جلوی درب ورودی تب سنجی می شوند، باید حتما ماسک داشته باشیم. پشت صحنه همه عوامل ماسک می زنند و فقط بر روی صحنه ماسک نمی نزیم و با تغییر در میزانس ، فاصله اجتماعی رعایت می شود.

در سالن با یک چیدمان بسیار زیبا ،ظرفیت 50 درصدی رعایت می شود و در صندلی هایی که قرار نیست تماشاگر بنشیند عکس پیشکسوتان تئاتر گذاشته اند که جلوه بسیار زیبایی داده است.

پس از این بحران، فکر می کنید مسئولان چگونه می توانند به شکلی قاعده مند هنرمندان تئاتر را حمایت کنند؟

در مرحله اول پذیرش به عنوان یک شغل است. این بحران تجربه خوبی برای ما و مسئولان بود. مسئولان باید پس از این دوره بحرانی، راهی برای حمایت از هنرمندان بیابند.

مخصوص این ایام که بی شک تا وضعیت عادی شود و مخاطب به تئاتر اعتماد پیدا کند یک تا دوسال زمان می برد، نیاز به حمایت دو چندان است. حداقل هزینه های گروه های روی صحنه را بالاتر بگیرند تا با امید بیشتری هنرمندان بر صحنه ظاهر شوند.

گفت و گو: علی رحیمی