لب کلام هنرمندان در گفتوگوهای هفته 26
عقب نشینی کرونا و امیدهایی برای تئاتریها
ایران تئاتر- عباس عبدالعلیزاده: از هفته گذشته تغییر وضعیت تهران و اغلب شهرهای کشور باعث شد سالن های تئاتر اجازه فعالیت بگیرند اما هنوز تاثیر این مجوز در احیای اجرا در سالنها چندان دیده نشده است. این تغییر وضعیت همچنین باعث شد که احتمال اجرای زنده تئاتر در جشنواره تئاتر فجر نیز قوت بگیرد و نزدیکی به این رویداد مهم تئاتری باعث شد تعداد خبرها و مطالب مرتبط با جشنواره در رسانه ها افزایش پیدا کند. این موضوع درباره جشنواره نمایش عروسکی تهران-مبارک نیز صدق میکند. همچنین برنامه ریزی برای ادامه اجرای نمایشهای صاحبدلان در سرارسر کشور نیز گویای عقب نشینی کرونا است. کم رنگ شدن شدت کرونا در گفت و گوها نیز مشهود است. هرچند تغریبا هیچ گفت و گویی بدون پرداختن به کرونا خاتمه نیافته اما تنوع موضوع گفت و گوها نشان می دهد امید به ادامه فعالیت تئاتر در میان هنرمندان پر رنگ تر شده است.
هفته گذشته ایران تئاتر نیز با انتشار گفت و گوهایی اختصاصی به موضوعات متنوعی در حوزه نمایش پرداخت. در این گفت و گوها محمد لارتی درباره کیفیت نمایش های بخش ویژه سرباز انقلاب؛ حمید یزدانی درباره کار در دو نمایش رادیویی باموضوع شهید سلیمانی؛ ساغر عزیزی درباره بازی در نمایش «کمان ابرو»؛ سیروس همتی درباره اجرای نمایش «تمساح» و استفاده از ظرفیتهای تئاترآنلاین ؛ ایرج راد درباره اجرای آنلاین و اینکه بعد از 35 سال «دکتر کنوک» را دوباره روی صحنه میبرد؛ پرویز برید یکی از مدرسان ورکشاپ های بیست و نهمین جشنواره تئاتر استان یزد که از شهر فرانکفورت در این رویداد حضور داشت؛ علی براتی طراح فرم نمایش«سرباز» درباره اینکه حساسیت شخصیت شهید سلیمانی کار طراحی را سخت کرد وعلیرضا معروفی کارگردان رتبه نخست جشنواره مقاومت به گفت و گو درباره هنر نمایش در حوزه خود پرداختند.
متن مهمترین گفت و گوهای کوتاه و بلندی که هفته گذشته با موضوع هنرهای نمایشی روی خروجی خبرگزاریها و سایت ها منتشر شده را در بخش «لب کلام» بصورت خلاصه آوردهایم تا مخاطب این متن در دنیای پرسرعت امروز درجریان مهمترین بخشهای آن قرار بگیرد. بدیهی است علاقمندان برای خواندن مشروح گفت و گوها می توانند به منبع مطلب هر گفت و گو مراجعه کنند.
کیومرث مرادی : از ابتلا به کرونا تا اجرای «آژی دهاک» بهرام بیضایی
کیومرث مرادی کارگردان تئاتر قصد دارد با همکاری فرشاد فزونی نوازنده و آهنگساز، به شکل و شیوهای مدرن، نمایشنامه «آژی دهاک» بهرام بیضایی را برخوانی کند. مرادی از کارگردانهای شناخته شده تئاتر ایران است که آثار متعددی را طی ۲ دهه گذشته روی صحنه برده که بسیاری از آنها از نمایشهای پرمخاطب تئاتر ایران بودهاند که نظر منتقدان را هم به خود جلب کردهاند.
در شرایط کرونایی پیش آمده برای تئاتر، مرادی به تدریس در زمینه کارگردانی و بازیگری تئاتر ادامه داد و اجازه نداد که درگیر رخوت کرونایی حاکم بر تئاتر شود.
لب کلام
از ۳ هفته پیش به کرونا مبتلا شدم و ۲ هفته بسیار سختی داشتم.
بیماریام به گونهای بود که حدود ۱۰ روز نمیتوانستم از روی تخت بلند شوم.
با وجود اینکه خیلی مراقبت کرده بودم، خیلی ساده به کرونا مبتلا شدم .
فارغ از آموزش تئاتر و کارهایی که در این زمینه انجام میدهم، حدود ۶ ماه است با فرشاد فزونی و با اجازهای که از استاد بهرام بیضایی گرفتم، روی متن «آژی دهاک» کار میکنم.
فرشاد فزونی آهنگسازی و نوازندگی کار را عهده دار است و من به عنوان برخوان اثر حضور دارم.
از ۶ ماه پیش فکر میکردم که این اجرا را برای سالروز تولد استاد بیضایی روی صحنه ببرم که به دلیل شرایط کرونا این امر میسر نشد.
در نمایشنامه «آژی دهاک» استاد بیضایی برخوانها را بر اساس گوسان ها و شیوه خوانش آنها نوشته است.
گوسانها ساز میزدند و در دل نوازندگی قصه خود را تعریف میکردند.
آنها مدام در سفر بودند و با سفرهای خود قصههای شهرهای مختلف را به شهرهای دیگر میبردند.
این جهان موسیقایی برای من و فرشاد فزونی خیلی جذاب بود.
«آژی دهاک» ۱۱ بند دارد که فرشاد فزونی بر اساس آن ۱۱ قطعه بسیار زیبا و متفاوت را نوشت و شروع به اجرا کردن کرد.
به عنوان یک نقال مدرن به مدرن بودن اجرا فکر کردم تا اجرا پل ارتباطی جهان و زبان «آژی دهاک» با تماشاگر امروز باشد که شاید گوش کردن و دیدن همزمان برایش سخت است.
کار بزرگی که فرشاد فزونی انجام داد تصویری کردن قصه و مسیر زندگی «آژی دهاک» توسط موسیقی بود و موسیقی افکتیو و زنده خیلی به من به عنوان برخوان برای به تصویر کشیدن قصه بر صحنه کمک کرد.
با دبیر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر صحبت کردیم تا به عنوان یک گروه مهمان، نمایش «آژی دهاک» را در جشنواره رونمایی کنیم که با موافقت ایشان همراه بود.
در ابتدا هدف مان اجرا در جشنواره تئاتر فجر نبود ولی وقتی به شرایط کرونایی موجود رسیدیم تصمیم گرفتم در سالی که ناامیدی وجود دارد، تولید و پژوهش تئاتر را متوقف نکنم.
یکی از بزرگترین اهداف من به عنوان یکی از شاگردان مستقیم استاد بیضایی برای اجرای نمایش «آژی دهاک» برقراری ارتباط نسل جدید با ایشان است چون بسیاری از نسل جدید نمیدانند چگونه با اثری از استاد بیضایی مواجه شوند.
مهر
خسرو حکیم رابط: در این کتاب همه جور خاطره آمده است
خسرو حکیم رابط جزو معدود نویسندگانی است که برای نوشتن زندگینامه خودش دست به قلم شده. او سالها پیش خاطرات خود را از سالهای دور و نزدیک در کتابی با نام «روز هفتم» نوشته است و حالا نسخه صوتی همین کتاب منتشر شده. مرد نمایشنامه نویس و نویسنده خودش هم هنوز نمیداند دقیقا چه چیزی او را به نگارش زندگی نامهاش سوق داد ولی هر چه بود، داستان زندگی او حالا دیگر شنیدنی هم شده است.
لب کلام
نسخه صوتی این کتاب با صدای خود من تهیه شده و پسرم آزاد که موزیسین و شاعر است، برایش موسیقی انتخاب کرده است.
این کتاب صوتی توسط شرکت نوار تهیه شده و در سایت این شرکت به نشانی www.navaar.ir منتشر شده است.
چاپ تازه کتاب «روز هفتم» از سوی یک ناشر جدید منتشر خواهد شد.
غروب یکی از روزهای جمعه بدجوری دلتنگ بودم. به کتابخانهام رفتم که در زیرزمین خانه بود. یکی از دوستانم دفترچه قطوری داده بود تا در آن داستان بنویسم. به او گفته بودم من که داستاننویس نیستم، حالا اگر فیلمنامه یا نمایشنامه بود، باز یک چیزی. ولی او گفته بود هرچه دلت خواست بنویس.آن غروب جمعه که دلم خیلی تنگ بود، خودم را سپردم به دست ذهنم و دستم. نیم ساعتی چشمانم را بستم و بعد ناگهان خودش آمد...
در این کتاب همه جور خاطره آمده است؛ از مرگ پدر تا کنگره دانشجویان در ورشو یا گردهمایی جهانی جوانان دموکرات و ...
این خاطرهها البته توالی زمانی هم ندارند ولی همه به زمان حال نوشته شدهاند و بعضی آن چنان غمانگیز هستند.
ایسنا
احسان فلاحتپیشه: چشمانداز روشنی پیش روی تئاتر نیست
احسان فلاحتپیشه با اشاره به فراهم نبودن شرایط برای اجرای تئاتر عنوان کرد این روزها در حوزه تصویر فعالتر شده است.
لب کلام
متاسفانه این روزها چشمانداز روشنی در تئاتر وجود ندارد و با شرایط موجود نمیتوان گروهی را دورهم جمع کرد و برای اجرای یک اثر نمایشی برنامهریزی درستی انجام داد.
معمولاً تمرینهایی که من برای آماده سازی یک اثر نمایشی دارم چندین ماه به طول میانجامد که با این وضعیت و مشخص نبودن تکلیف تئاتر نمیتوان به این شیوه کار کرد.
در صورت جدی شدن فعالیت سالنهای نمایشی نیز تا بخواهیم اعتماد مخاطبان را جلب کنیم زمان زیادی را از دست دادهایم.
البته مخاطبان حرفهای تئاتر و همکارانمان از این وضعیت خسته شدهاند و منتظر هستند که فعالیتهای تئاتری زودتر از سر گرفته شود.
تنها با حضور دوستان و رفقا که چرخ تئاتر نمیچرخد و باید دخل و خرج تئاتر به هم بیاید و بازیگران نیز روی صحنه با حضور مخاطبان از لحاظ روانی اقناع شوند.
البته وضعیت تئاتر در دوران کرونا برایم به نوعی توفیق اجباری شده که بیشتر در حوزه تصویر کار کنم چون در این مدیوم راحتتر میتوان برنامهریزی کرد.
سالهاست به صورت شخصی فیلمنامه مینویسم و بعضاً در اختیار دوستان نیز قرار میدهم.
در صدد هستم که به صورت جدی تر به این حوزه ورود کنم و در صورت فراهم شدن شرایط، کاری را کلید بزنم.
فعلاً برنامهریزی برای ساختن فیلم کوتاه را مد نظر قرار دادهام و اگر شرایط فراهم شد برنامههایی برای ساخت فیلم بلند نیز دارم.
مهر
امیرحسین حریری مدیر تالار مولوی: ما را به گروه 2 نمیبرند؟
امیرحسین حریری مدیر مرکز تئاتر مولوی میگوید ما هم آمادگی بازگشایی این مرکز را داریم ولی مهمترین مساله این است که تئاتر همچنان در گروه سوم مشاغل است و باید برای انتقال آن به گروه دوم رایزنی شود.
لب کللام
ما نیز آمادگی میزبانی از گروههای نمایشی را داریم ولی بخش عمده کار منوط به این است که گروههای نمایشی بتوانند نمایشهای خود را برای اجرا آماده کنند و در همین زمینه مشغول تعامل با گروهها هستیم.
مرکز تئاتر مولوی هم همچون سالهای گذشته یکی از میزبانهای جشنواره تئاتر فجر است، بنابراین در مدت زمان محدودی که تا جشنواره باقی مانده، نمیتوانیم انتظار داشته باشیم گروهی برای اجرا اعلام آمادگی کند.
با این وصف بخش عمدهای از اجراها به بعد از جشنواره موکول میشود که باز هم زمان زیادی نیست چراکه به هر حال در ماههای پایانی سال هستیم.
مهمترین نکته این است که سینما و تئاتر هنوز در مشاغل گروه سوم هستند که فعالیتشان بین 10 صبح تا 6 عصر تعریف شده و طبیعتا این موضوع، کار را برای فعالان این دو شاخه دشوار میکند.
نمایشهایی که در این بازه زمانی اجرا میشوند، فدا خواهند شد. مگر اینکه مرکز هنرهای نمایشی از طریق تعامل با ستاد ملی مقابله با کرونا، تئاتر را به گروه دوم مشاغل منتقل کنند تا گروههای نمایشی بتوانند در بازه زمانی مناسبتری کار کنند.
از طرف دیگر سالنها هم در این مدت موظف به استانداردسازی هستند تا سلامت همه افراد مراجعه کننده حفظ شود.
بزودی جزییات بیشتری درباره راه اندازی مدرسه تئاتر مولوی اعلام خواهیم کرد ولی در شرایط فعلی، بیشتر فعالیتهای ما تا حد امکان به صورت حضوری برگزار خواهد شد و مابقی هم در فضای مجازی پیگیری میشود.
ایسنا
سید پویا امامی: روایتی سورئال از انقلاب تا شهادت سردار دل ها
سیدپویا امامی از پذیرفته شدن نمایشش با عنوان «پیله انقلاب» به بخش خیابانی تئاتر فجر خبر داد و گفت: این نمایش به شکل سورئال از اتفاقات پیروزی انقلاب تا شهادت سردار دل ها و مدافعان سلامت را به نمایش می کشد.
لب کلام
«پیله انقلاب» تولید گروه تئاتر آوان به نویسندگی محمدجواد صرامی، طراحی و کارگردانی خودم و دستیار کارگردانی و برنامه ریزی شهره جزی است.
در این نمایش برگ زدن تاریخ انقلاب و شکل گیری انقلاب تا رشادت ها و شجاعت های سردار سلیمانی و در نهایت شهادت سردار دل ها در شامگاه توسط پهبادی را به شیوه مدرن و خلاق در قالب نمایشی سورئال ارائه می دهیم.
شیوه اجرایی این نمایش پرفورمنس هست که مبتنی بر طراحی های حرکت، لباس، فضا و موسیقی است.
با حضور ۱۱ بازیگر این نمایش برای مردم قرار است که در ۳۹ امین جشنواره بین المللی تئاتر فجر به اجرا درآید.
مدت زمان اجرای این کار ۲۵ دقیقه است.
همچنین این نمایش به خاطر اینکه مبتنی بر حرکت و موسیقی است نیازمند تمرینات مکرر و هماهنگی های لازم بود
این اثر به شیوه پرفورمنس کار می شود و درباره چند پروانه و چند شمع است و شمع نماد انقلاب و پروانه ها هم نماد سربازان و وفادران به انقلاب هستند.
در این میان پیلهای وجود دارد که رشد می کند و پروانهای از داخلش متولد میشود که نمادی از سردار سلیمانی است.
او به مبارزه با داعش میرود و پس از شکست داعش در منطقه عملیاتی با پهپادی روبه رو میشود که به سمتش شلیک میکند و به شهادت می رسد و در ادامه راه او توسط مدافعین سلامت با مبارزه با کرونا ادامه پیدا میکند.
کار ما بر اساس نماد و تمثیل شکل گرفته و کلیت داستان بر این اساس به جلو میرود و مخاطب در لحظه آخر متوجه می شود پروانهای که بر اثر شلیک بهپاد شهید می شود سردار سلیمانی است و کار بدون دیالوگ و مبتنی بر حرکات فرمی و موسیقی است.
اجرای نمایش در فضای باز باعث می شود مخاطب با آرامش خاطر به دیدن نمایش بیاید و من هم تلاش کردم در اثرم ارزش گذاری به خدمات پزشکان و مدافعان سلامت در این دوران کرونایی داشته باشم.
در حال حاضر بهترین گزینه برای ادامه فعالیت تئاتر ، تئاتر خیابانی است و باید همکاران با اجراهای نمایش های ارزشی و استفاده از عنصر طنز روحیه شاد را به مردم در این شرایط سخت منتقل کنند.
فارس
علی ابوالخیریان: چگونه ریختهگری به کمک نمایش عروسکی آمد
علی ابوالخیریان استاد قالبگیری و ریختهگری مکتب تئاتر عروسکی «آران» از خاطره ساخت عروسکهای «اپرای مکبث» با تکنیک مشابه اتریشیها و همکاریاش با بهروز غریبپور گفت. او که از اعضای گروه تئاتر عروسکی «آران» به سرپرستی بهروز غریبپور است درباره این توانایی که میتوان ترکیبی از هنر و صنعت نامیدش گفت: به گمان من چه قالبگیری و ریختهگری و چه فنون دیگر از جمله مکانیک، الکترونیک و … میتوانند یاریرسان نمایشگران عروسکی در ساخت عروسک باشند که در این میان فن قالبگیری و ریختهگری به خصوص در طراحی چهره عروسکهای رئالیستی بسیار به کار خواهد آمد.
لب کلام
در «اپرای رستم و سهراب من یکی از بازیدهندگان عروسکهایی بودم که در اتریش ساخته شده بود.
زمانی که بهروز غریبپور تصمیم به اجرای «اپرای مکبث» گرفت خوشبختانه با فن قالبگیری و ریختهگری که پیشتر آموخته بودم، آنچه را او میخواست انجام دادم که حاصل کار برایش بسیار جذاب بود.
برگزاری جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک به خصوص در کشور ما قطعاً مفید است. چرا که اکثر گروههای نمایش عروسکی جز مواردی معدود مانند گروه «آران»، زمانی شروع به کار میکنند که بخواهند در جشنواره حضور داشته باشند.
البته که خردهای هم نمیتوان گرفت چرا که نمایش عروسکی، نمایشی هزینهبر و نیازمند فضا و کارگاهی ثابت برای ساخت و نگهداری عروسک است.
چنین تصور کنید که ابتدا باید بازیگران را که همان عروسکها هستند، بسازید و بعد تمرین را آغاز کنید. در چنین وضعیتی جشنواره میتواند گروههای نمایش عروسکی را تشویق به تولید کند.
درباره اینکه آیا تمایل دارد آنچه را که در زمینه قالبگیری و ریختهگری میداند، به دیگر نمایشگران عروسکی هم آموزش دهدباید گفت در حال حاضر در مکتب «آران» این کار را انجام میدهم و آمادگی آموزش را برای هر جایی و هر کسی که از من بخواهد، دارم.
مهر
شهرام زرگر: بحرانها همیشه چاره ساز بودهاند
شهرام زرگر عضو هیئت انتخاب نمایشهای صحنهای(رقابتی) جشنواره تئاتر فجر بیان کرد که بشر همیشه در بحران ها چاره سازی کرده است و این روزها جشنواره تئاتر فجر به بهره گیری از شیوههای نو برای اجرای بهتر در شرایط کرونا میاندیشد.« زرگر درباره کیفیت آثار این دوره و معیارهای داوری گفت: ویژگی هایی مانند بدیع بودن، عدم تکرار مضمون و نمایشنامه و... عمدهترین مواردی بودند که در آثار به آنها رسیدیم و خوشبختانه تعداد کارها هم قابل توجه بود.
لب کلام
به نظرم کسی که می خواهد کار خوبی را خلق کند و در سطح اول کشور مطرح شود باید پیش از هر چیزی با دریافتن تعریفی از توان و توقع خود، به تولید بپردازد.
هنوز قطعیتی به دلیل شرایط درباره شکل اجرایی جشنواره وجود ندارد. تصور می کنم بخشی از آن به شکل آنلاین برگزار می شود.
البته من پیش تر داور جشنواره تئاتر «مقاومت» هم بودم و همزمان که ما کارها را میدیدیم، گروهی به تصویربرداری از آنها میپرداختند و تصاویر ضبط شده پخش میشد.
به نظر میرسد این شیوه نیز برای خود سبکی در شرایط کنونی است که میتواند مورد توجه قرار بگیرد.
باید بدانیم زندگی جریان دارد، کرونا رویدادی است که به داخل آن پرتاب شدهایم و هیچ چیز از پیش اندیشیده ای برای مواجه با آن نبود. به طور کلی بشر همیشه در بحرانها چاره سازی میکند.
تئاتر حتی در جریان جنگ جهانی دوم که شهر لندن هر شب بمباران می شد، به روی صحنه میرفت و به راه خود ادامه میداد.
این حرفه و هنر شامل تعریف تعطیلی در آن دوران نشد و نخواهد شد و با تمام ساز و کاری که یک شغل هنری ایجاب می کند، به کار خود ادامه میدهد.
شرایط کرونا محدودیتها و اجبارهایی را به ما تحمیل کرده است و ناچار به پذیرش اش هستیم اما به جای تعطیل کردن، باید راهکارهایی برای کمترین آسیبها اندیشیده شود.
شاید حفظ پروتکلهای بهداشتی و فاصله اجتماعی در اجراها و استفاده از شیوههای فنی که یکی از آن بهره گیری از پخش آنلاین است، بهترین راهحل هایی است که تئاتر را در این دوران زنده نگه میدارد.
فارس