چگونه حذف معافیت‌های مالیاتی هنرهای نمایشی را به تعطیلی می‌کشاند
سایه بحران مالیات‌های غیراصولی بر فرهنگ و هنر
ایران تئاتر - علی اکبر عبدالعلی زاده : با انتشار پیش‌نویس لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم ، حذف بسیاری از معافیت‌ها و مشوق‌ها گذشته در لایحه پیشنهادی جدید ، واکنش های اعتراض آمیز بسیاری را برانگیخته است ؛ از جمله معترضین این حذف جامعه بزرگ فعالان هنری کشور است .
پیش‌نویس لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی درواقع سرفصل‌های پیشنهادی سازمان امور مالیاتی است که ابتدا با افق تحقق اهداف مرتبط با اقتصاد مقاومتی در حوزه‌های خرد و کلان کلید خورد و در ادامه با شعار طرح اخذ مالیات از «درآمد بادآورده» به سرانجام رسید .یکی از پیشنهادها مطرح شده در پیش نویس لایحه جدید لغو معافیت مالیاتی و اخذ 25 درصد از در آمد کلیه فعالیت‌های فرهنگی-هنری در حوزه انتشارات، هنرهای نمایشی، سینما و موسیقی است . قرار است این لایحه همراه با لایحه بودجه سال بعد به مجلس شورای اسلامی ارسال شود. در این رهگذر تجربه روند عملیاتی شدن لایحه‌های مالیاتی درگذشته باعث شده هنرمندان و فعالان عرصه فرهنگ و هنر با انتشار این لایحه از آینده فعالیت‌های حرفه‌ای خود بیمناک شوند.
در این لایحه 9 محور از گروه مشاغل که پیش‌ازاین مشمول معافیت کامل یا تخفیف مالیاتی بودند به‌عنوان پیشنهاد حذف معافیت مالیاتی به‌طور کامل یا درصدی عنوان‌شده است. شرح محورها به این شرح است:
1- درآمد کشاورزی، دام‌پروری، پرورش ماهی و طیور و زنبورعسل و…: طبق متن این پیش‌نویس معافیت اشخاص حقوقی برای درآمدهای حاصله از مشاغل یادشده حذف‌شده و معافیت اشخاص حقیقی تا 100 برابر معافیت پایه در نظر گرفته‌شده است.
2- درآمد فعالیت‌های تولیدی و معدنی، خدمات بیمارستان‌ها و هتل‌ها: طبق متن قانون فعلی، درآمد فعالیت‌های تولیدی و معدنی، خدمات بیمارستان‌ها و هتل‌ها تا 5 سال از شروع فعالیت معاف از مالیات است؛ اما طبق پیش‌نویس جدید معافیت بیمارستان‌ها و هتل‌ها حذف‌شده و سرمایه‌گذاری تولیدی و معدنی به‌عنوان اعتبار مالیاتی لحاظ می‌شود.
3- درآمد دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها، مهدکودک‌ها و باشگاه‌های ورزشی: طبق متن پیش‌نویس لایحه، 50 درصد درآمد حاصل از فعالیت دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها، مهدکودک‌ها و باشگاه‌های ورزشی از مالیات معاف شده است.
4- معافیت‌های مالیاتی مربوط به فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری بر اساس پیش‌نویس لایحه، حذف‌شده است.
5- درآمد حاصل از صادرات: بر اساس پیش‌نویس لایحه، معافیت صادرات محصولات غیر خام به 50 درصد کاهش‌یافته و معافیت صادرات خام حذف‌شده است.
6- معافیت‌های مالیاتی کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع‌دستی و معافیت درآمد فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی حذف‌شده است.
7- معافیت مالیاتی درآمد 20 ساله در مناطق آزاد حذف‌شده است و به‌جای آن بخشودگی 50 درصد مالیات بر درآمد در نظر گرفته‌شده است.
8- معافیت مالیاتی درآمد 15 ساله شرکت‌های دانش‌بنیان حذف و بخشودگی 80 درصد مالیات بر درآمد لحاظ شده است.
9- همچنین معافیت مالیاتی سود تسعیر ارز حاصل از صادرات نیز حذف‌شده است.
تهدیدی که احساس می‌شد
همچنان که با شگفتی می‌بینیم ؛ معافیت مالیاتی فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری به‌طورکلی حذف‌شده است و پیشنهادشده ازاین‌پس با ضریب 25 درصدی اخذ شود. همین حذف ناگهانی باعث ایجاد شک به بدنه فعالیت‌های هنری شده است. این در حالی است که پیش‌تر و از ابتدای طرح یعنی از 18 سال قبل با اجرای معافیت مالیاتی و سپس طرح مالیات صفر درصد ، هنرمندان با دیده تردید به آن نگاه می‌کردند. بسیاری از فعالان حوزه فرهنگ و هنر اجرای این طرح را زمینه شناسایی ظرفیت‌های مالی و درآمدهای این حوزه تلقی کرده و از حذف زودهنگام و ناگهانی آن احساس خطر می‌کردند. حالا با ارائه این لایحه فرضیات هنرمندان به واقعیت نزدیک شده است.
اصلا فرهنگ و هنر چرا معاف مالیاتی هستند؟!
لازم است در این مرحله مروری هم داشته باشیم به روند معافیت‌های مالیاتی فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری. پس از بحرانی شدن و تردید در تداوم فعالیت‌های فرهنگی در اثر فشارهای اقتصادی دهه هفتاد و پیرو اجرای سیاست‌های حمایتی از فعالان این عرصه، معافیت بر اساس دستورالعمل موضوع ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرایی تبصره (۳) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۲۷/۱۱/۸۰ (معافیت موضوع‌بند (ل) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون) اجرا می‌شد. پیرو مصوبه ۲۷ بهمن سال ۱۳۸۰ مجلس شورای اسلامی در احکام قانونی مربوط به‌نظام پرداخت مالیات، دربند «ل» ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم آمده است: «فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری که به‌موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود، از پرداخت مالیات معاف است.» این در حالی است که در تبصره ۳ ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم مصوبه ۲۷ بهمن سال ۱۳۸۰ نیز توضیح داده‌شده که «آیین‌نامه اجرایی این ماده به‌وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیئت‌وزیران می‌رسد.»
به دنبال همین مصوبات و طی مصوبه بهمن‌ماه ۱۳۸۰ هیئت‌وزیران در باب «ماده ۱۳ آیین‌نامه اجرایی تبصره ۳ ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم» آمده است: «فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری اشخاص حقیقی – حقوقی به‌موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود. فعالیت‌های یادشده بر اساس دستورالعملی توسط سازمان امور مالیاتی کشور با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین و اعلام خواهد شد»
روند اجرای این مصوبه در طول اجرا تغییراتی نیز داشت. ازجمله اینکه هنرمندان از سال 1395 موظف به پیگیری امور مالیاتی خود به‌صورت مستقیم و خارج از قراردادها شدند. به این نحو که فعالان این عرصه با تنظیم اظهارنامه مالیاتی و ارائه اسناد مالی مبتنی بر درآمد سال خود می‌توانند از معافیت صفر درصد بر درآمد خود بهره ببرند.
امروز حدود ۱۸ سال از این مصوبه گذشته و معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین الملل سازمان امور مالیاتی کشور درمتن پیش‌نویس لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی در صفحه ۲۶ و در قالب پیشنهاد شماره ۷۹ آورده که «بندهای (الف)، (ب)، (ز) ماده ۱۳۹ حذف می‌شود».
معافیت موضوع‌بند (ل) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون چیست؟
ماده ۱- تعریف فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری موضوع این دستورالعمل به شرح زیر است:
الف – فعالیت انتشاراتی : مجموعه فعالیت‌هایی که در فرآیند آفرینش فکری، تولید فنی، پخش و فروش کتاب انجام می‌شود تا به‌صورت مکتوب و یا الکترونیکی عرضه و در بازار به دست مصرف‌کننده برسد.
ب – فعالیت مطبوعاتی: مجموعه فعالیت‌هایی که در تولید و اشاعه خبر و اطلاع‌رسانی، انتشار و عرضه مطبوعات و نشریات شامل روزنامه و مجله یا دیگر انواع آن به‌صورت چاپی، الکترونیکی و یا از طریق رسانه‌های دیگر در دسترس و بهره‌برداری مردم قرار می‌گیرد.
ج – فعالیت فرهنگی : مجموعه فعالیت‌هایی که برای توسعه ارتباطات فرهنگی، ترویج، عرضه، ارزشیابی، پژوهش، نقد و بررسی آثار فرهنگی و هنری، اجرای صحنه‌ای و مبادلات فرهنگی و یا برای پر کردن اوقات فراغت و آموزش‌های فرهنگی و هنری در جهت افزایش آگاهی‌های عمومی صورت می‌گیرد. (نظیر جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، مسابقات، نقد و بررسی، مراسم و مجامع)
د- فعالیت هنری : مجموعه فعالیت‌هایی که در فرآیند خلاقیت، تولید، تکثیر، اجرای صحنه‌ای، نمایش و توزیع آثار سینمایی، سمعی و بصری، موسیقیایی، هنری نمایشی، هنرهای تجسمی و مرمت و بازسازی آثار تاریخی، فرهنگی و باستانی انجام می‌گردد.
ماده ۲- درآمد حاصل از فعالیت‌های انفرادی و یا جمعی موضوعات مذکور در ماده یک این دستورالعمل توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای مجوز فعالیت (پروانه تأسیس) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و به‌صورت مکتوب، سمعی، بصری و صحنه‌ای تولید، توزیع و عرضه می‌گردد از پرداخت مالیات معاف است.
تبصره ۱: فهرست فعالیت‌های مشمول معافیت این دستورالعمل به شرح جدول پیوست است.
تبصره ۲- درآمد اشخاص حقوقی و حقیقی حاصل از فعالیت‌های مندرج در جدول پیوست در صورت داشتن قرارداد با اشخاص موضوع این ماده نیز از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.
تبصره ۳- معافیت مالیاتی اشخاص موضوع تبصره ۲ این ماده در فعالیت‌های انتشاراتی موضوع‌بند الف ماده یک دستورالعمل مشروط به ذکر شماره و تاریخ مجوز پروانه نشر در قرارداد آن‌ها خواهد بود.
تبصره ۴- معافیت مالیاتی اشخاص موضوع تبصره ۲ این ماده در فعالیت‌های مطبوعاتی موضوع‌بند ب ماده یک این دستورالعمل مشروط به ذکر شماره و تاریخ مجوز فعالیت در امور انتشار مطبوعات یا خبرگزاری و یا اطلاع‌رسانی در قرارداد آن‌ها خواهد بود.
تبصره ۵- معافیت مالیاتی اشخاص موضوع تبصره ۲ این ماده در فعالیت‌های فرهنگی موضوع‌بند ج ماده یک این دستورالعمل مشروط به ذکر شماره و تاریخ مجوزهای تأسیس مستقل یا موردی فعالیت‌ها در قرارداد آن‌ها خواهد بود.
تبصره ۶- معافیت مالیاتی اشخاص موضوع تبصره ۲ این ماده در فعالیت‌های هنری موضوع‌بند د ماده یک این دستورالعمل مشروط به ذکر شماره و تاریخ مجوزهای تولید، نمایش، اجرای صحنه‌ای، تکثیر، توزیع و فروش اثر هنری در قرارداد آن‌ها خواهد بود.
تبصره ۷- برخورداری از معافیت مالیاتی درآمد حاصل از سایر فعالیت‌های هنری اعم از احیاء و مرمت آثار تاریخی، فرهنگی و باستانی منوط به ارائه مجوز از سوی میراث فرهنگی کشور خواهد بود.
تبصره ۸- اجرای ضوابط مندرج در تبصره‌های ۵، ۴، ۳ و ۶ این ماده از اول سال مالی ۱۳۸۳ و بعد الزامی بوده و برای سال‌های مالی ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ پس از اخذ تأییدیه انجام فعالیت اشخاص مشمول از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قابل‌اجرا خواهد بود.
تبصره ۹- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌منظور کنترل و اعمال معافیت، فهرست مشخصات کامل کلیه مجوزهای صادره در خصوص فعالیت‌های موضوع‌بند ل ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم هرسال را حداکثر تا پایان اردیبهشت‌ماه سال بعد در قالب بانک‌های اطلاعاتی در تهران به سازمان امور مالیاتی کشور و در مراکز استان‌ها به ادارات کل امور مالیاتی تسلیم می‌نماید.
ماده ۳- اشخاص موضوع این دستورالعمل مکلف به انجام سایر تکالیف مربوط از جهت تسلیم به‌موقع اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان یا اظهارنامه حسب مورد می‌باشند. عدم رعایت شرایط و ترتیبات مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم و آئین‌نامه موضوع ماده ۱۳۹ قانون مزبور از سوی اشخاص موضوع این دستورالعمل در هرسال مالی موجب محرومیت از معافیت مقرر در آن سال خواهد شد.
ماده ۴- به استناد تبصره ۲ ماده ۱۰۴ قانون مالیات‌های مستقیم کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی (موضوع‌بند «الف» ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم) که دارای مجوز فعالیت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌باشند در صورت پرداخت وجوهی بابت فعالیت‌های مندرج در فهرست موضوع‌بند «ل» ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم، الزامی به کسر مالیات علی‌الحساب (موضوع ماده ۱۰۴ قانون مالیات‌های مستقیم) نداشته ولیکن به‌موجب تبصره یک ماده مذکور مکلف‌اند ظرف سی روز از تاریخ انعقاد قرارداد، رونوشت آن را به اداره امور مالیاتی ذی‌ربط با اخذ رسید تسلیم نمایند.
تبصره: در قراردادهای اشاره‌شده در این دستورالعمل لازم است که مشخصات و نشانی کامل و شماره مجوز صادره در خصوص فعالیت‌های موضوع‌بند «ل» ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم اشخاص طرفین قرارداد درج گردد.
ماده ۵- اشخاصی که مبادرت به توزیع، پخش و فروش کتاب یا نشریات و مطبوعات می‌نمایند از تاریخ اخذ مجوز از وزارت خانه مزبور نسبت به درآمد حاصل از فعالیت‌های موضوع فهرست ضمیمه مشمول استفاده از تسهیلات مقرر در این دستورالعمل خواهند بود.
ماده ۶- حقوق‌بگیرانی که برای انجام فعالیت‌های موضوع‌بند ل ماده ۱۳۹ قانون یادشده در استخدام اشخاص حقیقی یا حقوقی می‌باشند مشمول مقررات مالیات بر درآمد حقوق موضوع فصل سوم از باب سوم (مواد ۸۲ الی ۹۲) قانون مالیات‌های مستقیم بوده و مشمول معافیت موضوع‌بند ل ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون مذکور نخواهند بود.
ماده ۷- مفاد این دستورالعمل نسبت به درآمدهای اشخاص مربوط به فعالیت‌های موضوع‌بند «ل» ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مورخ ۲۷/۱۱/۱۳۸۰ که از ۱/۱/۸۱ به بعد تحصیل می‌شود جاری خواهد بود.
ماده ۸- فهرست فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری موضوع این دستورالعمل هر دو سال یک‌بار توسط سازمان امور مالیاتی کشور با همکاری و پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین و اعلام خواهد شد.
کدام اقتصاد مقاومتی ؟
بد نیست دلایل ارائه لایحه جدید را هم نگاه کنیم . یکی از این بهانه تامین اهداف اقتصاد مقاومتی است .با مرور این محور های راهبردی در می یابیم که معافیت مالیاتی 7 محور از 9 محور تعریف شده در نگاه نخست و با نگاهی عمیق تر هر 9 محور بیشتر با اهداف اقتصاد مقاومتی تبیین شده از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی تطبیق دارد نه حذف معافیت ها . ازطرفی در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی فکر اخذ مالیات مستقیم از این دست فعالیت ها که همچنان نیازمند حمایت های بیشتر هستند نیز قابل طرح نیست.
طرح اخذ مالیات از «درآمد بادآورده» تا تهاجم به بدنه نیمه‌جان فرهنگ و هنر
دلیل دوم را وزیر اقتصاد در 21 تیرماه سال جاری چنین بیان کرده است :« این وزارتخانه در حال تدوین لایحه مالیات بر درآمد فعالیت‌های اختلال زا است .«درآمدهای نجومی بادآورده بر اساس این لایحه مشمول پرداخت مالیات می‌شوند. هدف اصلی لایحه این بوده که درآمدهای نجومی بادآورده که از طریق این نوع فعالیت ایجادشده مشمول مالیات شوند.»
تا اینجای کار هیچ‌یک عرصه‌های مشمول معافیت‌های مالیاتی به‌ویژه هنرمندان و فعالان فرهنگی هنری این حرف را به خود نگرفتند چون خبری از درآمدهای بادآورده در این عرصه نیست. مخصوصاً وقتی فرهاد دژ پسند با اشاره به مطرح بودن طرح مالیات بر عایدی سرمایه در کمیسیون اقتصادی، تأکید کرده بود: « وزارت امور اقتصادی و دارایی نقطه نظرات تکمیلی خود درباره این طرح را به نمایندگان ارائه دهد، اما بحث دیگر موضوع مالیات بر عملکرد و مالیات مستقیم است که در این راستا قرار شده که در این حوزه تجدیدنظر صورت گرفته و برخی از معافیت‌ها اصلاح شود.»
حتی وقتی وزیر امور اقتصادی و دارایی، بابیان اینکه شاید در برهه‌ای از تاریخ اعمال برخی از معافیت‌ها ضروری بود، گفت: «در حال حاضر برخی از این معافیت‌ها ضرورت خود را ازدست‌داده که باید اصلاح شود، اما در برخی دیگر از بخش‌ها باید قانونی همانند مالیات بر عواید سرمایه یا مالیات بر فعالیت‌های اختلال زا وضع شود، بنابراین وزارت امور اقتصادی و دارایی از دو طرف پایه‌های مالیاتی را اصلاح و افزایش می‌دهد.» بازهم کسی تصور نمی‌کرد یکی از اهداف این طرح تهاجم به پیکر بیجان فعالیت‌های فرهنگی و هنری است! آن‌هم در سال اوج‌گیری تورم اقتصادی و حذف عمده محصولات فرهنگی و هنری از سبد خانوار!
تنها امید موجود خانه ملت است
نکته‌ای که در شرایط فعلی می تواند امیدبخش و راهگشا باشد این است که درنهایت وضع و یا معافیت مالیات با مجلس است. یکی از مواردی که در قانون اساسی ذکر و تصریح‌شده که وضع و معافیت آن باید با مصوبه مجلس انجام شود موضوع مالیات است، یعنی اگر وزارت اقتصاد بخواهد مالیات وضع کرده و یا معافیت ایجاد کند باید بر مبنای قانون باشد و در این زمینه دولت هیچ اختیار خاصی ندارد.
همچنان که وزیر محترم اقتصاد و دارایی نیز گفته است: «این لایحه باید ابتدا در دولت بررسی و سپس به مجلس ارسال شود.»
صدالبته او تأکید کرد: «به دنبال این هستیم که ابتدا دستگاه‌های اجرایی دراین‌باره مشارکت کرده و نظر بدهند و سپس در دولت تصویب‌شده و به مجلس ارسال شود.»
حالا وقت این حرف‌ها است؟
از توضیحات جناب وزیر درمی یابیم بنابراین ازنظر عرفی و قانونی حالا زمان بررسی کارشناسانه بر این تصمیم درآمدزا برای دولت است ؛ اما همین حالا؟ درست در سال انفجار تورم حاصل از افسارگسیختگی بازار دلار؟! تورمی بالا تا جایی که مقرر می‌کنیم 400 هزار تومان به پایه حقوق اضافه شود؟ درست در میانه بحران اجتماعی حاصل از اجرای طرح افزایش قیمت بنزین؟ درست در زمان نگرانی عمومی از افزایش قیمت کالاهای اساسی و عمومی؟!
بحران اخذ مالیات‌های غیراصولی
آیا قرار است فضای ملتهب کشور با بحران جدید روبرو شود تحت عنوان بحران اخذ مالیات‌های غیراصولی؟
آیا قرار است فعالیت‌های فرهنگی و هنری که تلاش دارند از خلاصه و رکود سر برآورد با شتابی تصاعدی به تعطیلی کشانده شوند؟
این تصمیم تنها در یک فقره، یعنی در حوزه هنرهای نمایشی بی‌تردید زمینه ورشکستگی تئاتر خصوصی می‌شود که طی سه سال گذشته در مرحله عبور از مقدمات فعالیت خود است. عمده تولید آثار نمایشی متوقف و یا به سمت پسند گیشه سوق پیدا می‌کند. انتشارات نیمه‌جان هنرهای نمایشی که تحت‌فشار گرانی کاغذ و چاپ در مرحله ورشکستگی است به خاموشی کامل تن می‌دهد. آموزش بخش خصوصی که در حال حاضر با استقبال مقبولی مواجه است با افزاش هزینه‌های بیش از 25 درصدی رو به افول می‌گذارد. حوزه‌های تخصصی منفعل و سرخورده خواهند شد و الخ.
شوخی تلخ
این شوخی که اخذ چنین تصمیم ناگهانی و غیر متعارفی آدمی یا به یاد رفتار داروغه ناتینگهام در کارتون خاطره‌انگیز رابین‌هود می‌اندازد واقعیت‌های پرخطری را متذکر می‌شود؛ اول اینکه مجموع مالیات مأخوذه از فعالیت‌های فرهنگی هنری در صورت اخذ صددرصدی آیا با درآمد چند حجره در بازار یا فعالیت بنگاه‌های کوچک اقتصادی در عرصه واردات برابری می‌کند؟ آیا درست‌تر نیست به‌جای انتخاب راه‌های غلط آسان به دنبال اخذ مالیات از بنگاه‌های مالیات گریز و فراریان مالیاتی آشکار باشیم؟ یا وارونگی درصد مالیات اخذشده از دهک‌های مختلف اجتماعی را اصلاح کنیم تا مجبور نباشیم از درآمدهای پایین مثل کارمند و کارگر و هنرمند مالیات 25 درصدی و از درآمدهای میلیاردی واردکنندگان و دلالان مسکن و خودرو و ... مالیات زیر 10 درصد اخذ کنیم! خطای ویرانگری که حتی کشورهای مدافع سرمایه‌داری نیز مرتکب آن نمی‌شوند!
دشمن‌شاد مالیاتی نشویم
درنهایت اینکه در شرایطی که رقبای فرهنگی ما با افعال خصمانه تلاش دارند فرهنگ ایرانی اسلامی را مورد هدف قرارداد و با ایجاد سرخوردگی عمومی در این عرصه زمینه جذب نیروهای مستعد و به انفعال کشانده فعالان این عرصه را رقم بزنند، آیا شایسته است با تصمیمات یک‌سویه و غیر کارشناسانه با دست خود مسبب تضعیف مهم‌ترین سرمایه شاخص این سرزمین یعنی فرهنگ و هنر آن شویم؟