برسر عهدمان هستیم
شرح کامل حمایت های کرونایی و برنامه های پیش روی انجمن

رضا بصیرت دانش آموخته برنامه ریزی امور فرهنگی در مقطع کارشناسی ارشد است . او تجربه معاون اداری و مالی موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران ، معاون برنامه‌ریزی و پژوهش، معاون کمیسیون تبلیغ و ترویج معاونت قرآن و عترت، معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران ،رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان دماوند،کارشناس ارزیابی و عملکرد و رسیدگی به شکایات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران ،مدیر تولید و سفارشات چاپخانه مرکز اسناد انقلاب اسلامی و ... را در پرونده مدیرت خود دارد.
انجمن هنرهای نمایشی ایران در ماه های اخیر با وجود خطرات ناشی از شیوع کرونا بدون تعطیلی و وقفه با کادر کامل به انجام امور محوله پرداخته است. حالا پس از گذشت پنج ماه پای صحبت بصیرت نشسته ایم تا بدانیم در این مدت انجمن چه اقداماتی را برای اهالی تئاتر انجام داده است.

ابتدای مسئولیت شما با بحران کرونا هم زمان بود و این شاید فرصت انجام برنامه هایی را که برای تئاتر می توانستید داشته باشید مخدوش کرد و البته فرصت هایی را نیز بوجود آورد.  
در حوزه مدیریت معمولاٌ مدیر جدید برنامه های خود را بر اساس تجربه های قبلی خود و سوابق فعالیت های صورت گرفته در سنوات گذشته سازمان می بایست طراحی واجرا کند اما وقتی من مدیرعامل انجمن شدم دو سه ماهی بود که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده و تئاتر عملا تعطیل شده بود ؛ نه تنها ما بلکه هیچکس در حوزه تئاتر تجربه مشابهی از این اتفاق نداشت. بنابراین هم باید در راستای حمایت از تولیدات نمایشی و غیر نمایشی اقدام می کردیم و هم چنین با توجه به شرایط شیوع ویروس کرونا و مقیضیات آن برنامه های متناسب طراحی و اجرا می کردیم.
خدا را شکر می کنم که  در محیطی  مشغول به کار شدم که همه دوست دارند صادقانه کار کنند که این برایم امید بخش است. غیر از ساماندهی و استاندارد سازی مالی و حسابداری انجمن که درحال انجام است و پیش نیاز کار ماست ، من دو هدف را برای خودم تعریف کردم اولین و اصلی ترین کارما شناسایی ظرفیت عظیم تئاتر است. ظرفیت ، نقش و جایگاه تئاتر را باید احصا کنیم ودر جهت توسعه کشور از آن استفاده کنیم. وقتی با سازمان های دولتی و غیر دولتی و مردم نهاد برای جذب مشارکت صحبت می کنیم باید ابتدا ظرفیت های خود را بدانیم. تا ظرفیت و امکانات موجود خودمان را نشناسیم استفاده از این ظرفیت امکان پذیر نیست. جذب مشارکت و استفاده از ظرفیت کشور از بخش خصوصی و دولتی در راستای همین هدف تعریف می شود.هدف دوم استفاده حداکثری از ظرفیت فضای مجازی هست که شرایط فعلی لزوم و ضرورت برنامه ریزی و حمایت از آن را دو چندان می کند. شیوع ویروس کرونا همانند سایر حوزه ها برای حوزه نمایشی مشکلات عظیمی بوجود آورده ولی با این حال  می‌بایست با برنامه ریزی و شناسایی فرصت ها، حداکثر استفاده از فضای مجازی را به نفع تولیدات نمایشی بهره بگیریم. پس ما باید از فضای مجازی برای خدمت به تئاتر استفاده بیشتری ببریم. به همین منظور طرح هایی را در دست اجرا داریم. این کار را شروع کردیم و مطمئن هستیم نتیجه این کار به هنرمندان کمک خواهد کرد.
ما با این رویکرد که ممکن است دو تا سه سال آینده درگیر همه گیری کرونا باشیم خود را آماده کرده و  تلاش کردیم در این خصوص از فضای مجازی بیشتر استفاده کنیم.
براین اساس جلسات متعددی و همفکری هایی که با اداره کل هنرهای نمایشی داشتیم حمایت از گروه های نمایشی ، اهالی تئاتر و رونق تولید در تئاتر در دستور کار قرار گرفت و تلاش کردیم از ظرفیت فضای مجازی در تئاتر استفاده کنیم.
ما با تامین زیرساخت ها برای پخش تئاتر، قراردادی برای ایجاد زیرساخت فنی تنظیم کردیم. در ادامه برای تهیه مجوزهای لازم اقدامات حقوقی این کار انجام شد که مراحل پایانی را پشت سر می‌گذارد. ان‌شاالله فاز اول پروژه بزودی رونمایی می‌شود.
با اینکار هم به دیده شدن تئاتر در این فضا و رونق تولید تئاتر کمک می‌کنیم وهم می توانیم ایران تئاتر را که مامن و محل رجوع هنرمندان تئاتر است تقویت کنیم.
بدین ترتیب تئاتر در خدمت توسعه کشور قرار می گیرد. در این خصوص لازم است اگر اساسنامه انجمن ها اشکالاتی دارد رفع کنیم و مشکلات انجمن های استان ها را با تعامل با انجمن ها و با مسئولین استان ها رفع کنیم.
 در حوزه‌های حمایتی دو سامانه کارا و تحفه نیز از طریق دولت در راستای حمایت از تئاتر فعال شد. سامانه کارا مربوط به وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی است. که با اطلاعیه های مختلف از هنرمندان آسیب دیده از کرونا دعوت شد تا در این سامانه ثبت نام کنند. ثبت نام ها انجام شده تعدادی وام نیز پرداخت شده اما ما در انجمن نمایش دسترسی مستقیم به اطلاعات تعداد و میزان وام های داده شده نداریم تا بتوانم الان اعلام کنم. سامانه تحفه و صندوق کارآفرینی امید نیز وام های قرض‌الحسنه برای این منظور در نظر گرفته است.

نقش انجمن در خصوص خدمات این دو سامانه  به هنرمندان تئاتر چه بود؟
ما به واسطه شبکه گسترده استانی و دفاتر انجمن نمایش در سراسر کشور به تمام گروه ها ی نمایشی کشور اطلاع رسانی کردیم تا در این سامانه ها ثبت نام کنند و پیگیر مشکلات ثبت نام آنها بودیم. مثلا اینکه هنرمندان کد کارگاهی ندارند تا بتوانند ثبت نام کنند. با پیگیری هایی که انجام شد این مسئله رفع شد و زمانبندی برای اینکه همه هنرمندان بتوانند در این سامانه ها ثبت نام کنند مدیریت شد. البته این امور چون دیر اتفاق افتاده و در زمان خودش تمام نشده حلاوت آن از سوی هنرمندان و خود ما احساس نشد.  
ما وهمکاران اداره کل دسترسی مستقیم به این سامانه ها نداریم و پیشرفت کار در وزارت ارشاد و وزارت کار دنبال می شود همین مسئله باعث طولانی شدن زمان ارایه خدمات و عدم دسترسی به اطلاعات خدمات انجام شده به هنرمندان شده است.

اولین اقدام شما در انجمن در مقابله با کرونا تجهیز سالن ها به منظور اجرای پروتکل های بهداشتی بود. چه کارهایی در این خصوص انجام شد؟
در تهران سالن هایی که مجوز اجرای صحنه ای دارند و سالن های تابعه وزارت ارشاد و سالن هایی که اداره کل در اداره آن ها نقش دارد بر اساس نیازهایشان برای اجرای پروتکل های بهداشتی تجهیز شدند و کمک هزینه ای هرچند اندک نیز به آنها پرداخت شد.  

یکی از ویژگی های دفاتر انجمن ها انتخابی بودن هیئت رئیسه است اما با توجه به شرایط  کرونایی ،انتخابات انجمن های سراسر کشور دستخوش تاخیر شد. در این خصوص انجمن چه کرده است؟
با شیوع ویروس کرونا تصمیم بر این شد که که هیت رئیسه دفاتر انجمن ها می توانند تا پایان اسفند سال جاری به فعالیت خود ادامه بدهند. برخی اداره کل ها و انجمن های نمایش برخی شهرستان ها مایل به برگزاری انتخابات بودند لذا زیرساخت لازم برای برگزاری الکترونیکی انتخابات صورت پذیرفت، و روند انجام آن به استان ها ابلاغ شد. الان شورای استان تشکیل می شود نامزد ها مشخص و احراز هویت می شوند و اسامی به ما اعلام می شود و از قبل واجدین شرایط حضور در انتخابات احصا شده اند و بوسیله پلتفرمی که به این منظور تامین شده انتخابات در سراسر کشوربصورت الکترونیکی برگزار می‌شود.

چند درصد دفاتر انجمن ها، زمان هیئت مدیره شان تمام شده و آیا این مسئله مشکلی در روند کارها ایجاد نمی کند؟
اغلب هیئت مدیره ها زمانشان به پایان رسیده اما با توجه به مجوزی که داده شده عملا همه انجمن ها با هیئت رئیسه خودشان به فعالیت ادامه می دهند تا شرایط انتخابات جدید آماده شود. به ترتیب ابتدا برای  انجمن هایی که متقاضی هستند انتخابات برگزار می شود و سپس تمام انجمن ها با این سیستم انتخابات خود را برگزار می کنند.

هردوره برگزاری  انتخابات چقدر طول می کشد؟
بستگی به گستردگی استان و تعداد شهرستان های آن دارد اما از زمان اعلام اسامی کاندیداها ده روز زمان لازم داریم.

اتفاق مهم امسال برای استان‌ها عقد تفاهم نامه هاست ، بعد از دوسال وقفه ،از 15 روز قبل تفاهم نامه های جدید به امضا رسیده و این روند در حال پیشرفت است. موضوع و محتوای این تفاهم نامه ها چیست؟
امسال در بدو ورود به انجمن، جلسات متعددی با دکتر آشنا و معاونان شان در خصوص بودجه برگزار کردیم. رویکردمان این بود که سهم استان ها را از بودجه اداره کل افزایش دهیم. الان 20 درصد از کل اعتبارات که جشنواره تئاتر فجر و دیگر جشنواره ها نیز جزو آن بودجه هست به استان ها اختصاص دادیم. با پیگیری اداره کل و معاونت هنری تفاهم نامه هایی با استان ها منعقد شد. ما توافق کردیم چهارمیلیارد و ششصد میلیون تومان به استان ها بدهیم بخشی از این مبلغ جهت کمک به انجمن ها، کمک به پرتال، کمک به جشنواره ها صرف می شود و بخش اعظم آن که بیش از سه میلیار تومان خواهد بود به تولید تئاتر در استان ها اختصاص دارد. یک میلیار تومن این بودجه یعنی یک سوم  آن به عنوان حمایت از تئاتر در شرایط کرونایی در نظر گرفته شده که به استان ها پرداخت می شود. این اتفاق خوبی است و با مشارکتی که گروه های تئاتر می توانند از استان خود بگیرند می توانند شروع به فعالیت کنند و چراغ تئاتر را روشن نگه دارند.

تفاهم نامه ها بند های مشخصی دارد، می توانید به آنها اشاره کنید؟
جشنواره های تئاتر استانی را داریم. کمک به شعب انجمن های نمایش که هم صرف هزینه های جاری می شود وهم به تولید تئاتر تزریق می شود، حمایت از سالن های نمایش، حمایت از اجراهای تئاتر به تفکیک صحنه‌ای و خیابانی انجام می‌شود.

می‌توانید تخصیص بودجه را با تفکیک بیشتری بیان کنید؟
طبق تفاهم نامه های انجام شده برای جشنواره های استانی 510 میلیون تومان یعنی هر جشنواره  15 میلیون تومان ، کمک به شعب 408 میلیون تومان،  برای پرتال انجمن شعب استانی 160 میلیون تومان، کمک به تماشاخانه ها 135 میلیون تومان، سایر جشنواره ها 372 میلیون تومان، حمایت از آثار صحنه ای 2 میلیارد و 430 میلیون تومان و 596 میلیون تومان حمایت از آثار خیابانی مجموع این بودجه حدود 4 میلیارد و 600 میلیون تومان می شود که با استان ها به تفاهم رسیدیم.
البته این بودجه بطور مساوی بین همه استان ها تقسیم نمی شود بلکه به نسبت فعالیت استان ها و گروه های نمایشی در هر استان متفاوت است. ما علاوه برتفکیک سهم استان ها از بودجه؛ سهم تئاتر خیابانی از تئاتر صحنه ای راهم تفکیک کردیدم و به نظرم اتفاق مهمی است. به عنوان مثال این امر کمک کرد تا بتوانیم با وجود کرونا برنامه های خوبی را در چهل سالگی انقلاب در تهران و استان ها و حتی شهرهای مرزی ایران برگزار کنیم.

شما به عنوان مدیرعامل انحمن هنرهای نمایشی ایران از این عدد و رقم ها رضایت دارید؟
ما که از این بودجه رضایت نداریم اما این بودجه موجود ما است. این بودجه با توجه به همه اتفاقاتی که در اقتصاد افتاده و با شرایط کرونایی نسبت به گذشته رشدی نداشته و همان بودجه قبل است و ما تلاش کردیم سهم جدی به استان ها داده شود. این را هم اشاره کنم که برخلاف گذشته ما اول پول به استان ها می دهیم بعد آنها نمایش تولید می‌کنند.

قبلا روال بودجه چگونه بود؟
همیشه اول استان ها گزارش می دادند سپس بودجه اختصاص پیدا می‌کرد.
ما در کارمان در انجمن تلاش کردیم هر عهدی که بستیم سر عهدمان باشیم. و اتفاق مهم دیگری که امسال انجام شده این است که عدد بودجه استان ها را افزایش دادیم. ما یک میلیارد به استان ها دادیم بودجه شعب و پرتال را هم پرداختیم و به زودی در موعد مقرر سهم جشنواره های استانی را پرداخت خواهیم کرد. این شیوه کمک خواهد کرد تولید رونق پیدا کند و جشنواره های استانی مان پربار شود.

حمایت انجمن از نمایش هایی که در شرایط کرونایی با 50 درصد ظرفیت به اجرا رفته نیز در همین مبالغی است که پرداخت کردید یا بودجه جداگانه ای دارد؟
به خاطر کرونا فقط  50 درصد سالن ها امکان پذیرش تماشاچی دارد. قاعده جبران این موضوع برای تهران و شهرستان ها متفاوت است. با توجه به اینکه طبق پروتکل های بهداشتی هر سالن با 50 درصد ظرفیت خودش کار می کند  70 درصد از ظرفیت خالی را ما پرداخت می کنیم. یعنی مثلا نمایشی 100 بلیط فروخته باشد 50 درصد آن یعنی 50 بلیت را در نظر بگیرید و از این 50 تا ما 70 درصد را پرداخت می کنیم که می شود 35 بلیت. هرکس درخواست خود را مطرح کند ما از سایت فروش بلیت استعلام می گیریم و با این فرمول پرداخت می کنیم.

 آمار این حمایت مشخص است؟
تا الان تمام مصوبات شورای حمایت و صندلی های خالی همه تسویه شدند. برای  شورای حمایت و صندلی خالی بالغ بر 600 میلیون تومان تا کنون پرداخت شده و هیچ نمایشی الان نیست که در شورای حمایت مصوب شده باشد وحمایت آن پرداخت نشده باشد. ما حتی به خاطر اینکه این کار زمین نماند در تعطیلی ها گاهی از مدیر سالن نمایش استعلام گرفتیم و پرداخت کردیم. البته می دانیم همه اینها اصلا به میزان ضرری که گروه های نمایشی متحمل شدند نیست. این حمایت به اندازه بودجه ما بوده است.

پس از کاهش بحران کرونا در تابستان در تهران و برخی از استان ها سالن های نمایش بازگشایی شد و البته بعد دوباره تعطیل شد اما بودند استان هایی که سالن های آن ها اصلا بازگشایی نشد برای این استان ها چه اقدامی کردید؟
گزارش هایی از شهرها و استان ها به ما می رسید مبنی بر اینکه اجازه تمرین یا اجرای نمایش نمی دهند ما تلاش کردیم به واسطه معاونت هنری، اداره کل هنرهای نمایشی و امور استان های وزارت ارشاد با مسئولین امر در آن شهر یا استان تعامل لازم را داشته باشیم تا سالن ها بازگشایی شوند.

پس از اینکه دوباره اعلام شد تئاتر ها تعطیل شود چه اقداماتی کردید؟
توفیقی شد که به اتفاق دکتر آشنا از تماشاخانه های تهران بازدیدی داشته باشیم و از نزدیک شاهد شرایط بودیم ، یکی از جاهایی که خیلی خوب پروتکل های بهداشتی را رعایت کرده و می کند سالن های نمایش است. با بازگشایی که انجام شد مردم داشتند اعتماد می کردند و تئاتر رونق می گرفت اما تعطیلی ناگهانی دوباره به این اعتماد صدمه زد . جلب اعتماد دوباره مخاطب و گروه های نمایشی به مراتب مشکل تر می شود. ما در تئاتر حتی بیشتر از بسیاری از صنوفی که تا الان تعطیل نشدند پروتکل ها را رعایت کردیم و به نظر بنده نیازی به تعطیلی نبود. درحال پیگیری رفع این مسئله هستیم.

به نظر می رسد در ستاد مقابله با کرونا مشاورانی از حوزه فرهنگ و هنر و بصورت خاص برای تئاترحضور ندارد که چنین تصمیمات ناگهانی برای تعطیلی تئاتر گرفته می‌شود. اصل این وظیفه بر عهده صنف است اما از آنجا که خانه تئاتر گستردگی لازم در کل کشور را ندارد و انجمن نمایش این ویژگی را بصورت اجرایی و فعال دارد بنابراین می تواند پیگیر موضوع باشد. آیا انجمن نمی تواند با ارایه گزارش از وضعیت موجود به این ستاد تاثیری در تصمیم گیری های آن داشته باشد؟

ما از دریچه های مختلف با صداهای مختلف مشکلاتمان را مطرح کرده و می کنیم. وقتی صدا و نظر  متخصصان، هنرمندان، کارگردانان، صنوف، فعالان، بهره برداران، تالار داران، سیاستگذاران حوزه تئاتر، تصمیم سازان و تصمیم گیران تئاتر ، مخاطبان و ... را منعکس می کنیم حتما بر تصیم ستاد مقابله با کرونا تاثیر دارد و معتقدیم آنها از این نظرات بی خبر نیستند اما ما از مقتضیات آنها خبر نداریم. بنابر این وقتی ما تصمیمات ستاد را در مورد تئاتر با صنوف دیگر مقایسه می کنیم می بینیم نسبت به خیلی از صنوفی که ممنوعیتی برای کار ندارند هم سطح مان خطر پائین تراست و هم میزان رعایت اصول بهداشتی بالاتری داریم. در مقام مقایسه می بینیم که می شود تئاتر را مشمول معافیت قرار دهند. به همین منظور در معاونت هنری گزارش هایی تنظیم شده و در حال پیگیری این موضوع هستند تا تئاتر را از این نوع تعطیلی ها معاف کنند. ما وظیفه خود می دانیم و می خواهیم این موضوع پیگیری شود و با رعایت پروتکل ها و بدون به خطر انداختن سلامت مردم تئاتر به کار خودش ادامه دهد.

در بخش جذب مشارکت اقدامات دیگری انجام داده‌اید که مایل باشید به آن اشاره کنید؟
مشارکت های خوبی در حال شکل گیری است که به محض عملیاتی شدن آن را اعلام می کنیم. انجمن تمام تلاش خود را می کند که که اعتباری که برای حمایت از تئاتر در نظر گرفته شده درست، به موقع، قانونی و منطبق با استانداردهای حسابداری به هنرمندان پرداخت شود. انجمن شاخه های مختلفی ازجمله انتشارات و سایت ایران تئاتر و ... دارد و ما تلاش می کنیم از این ظرفیت ها به نحو احسن برای اعتلای تئاتر استفاده کنیم. ما وظیفه خود می دانیم به کسانی که در حوزه نمایش کار می کنند خدمت کنیم. با تعاملاتی که انجام شده اتفاقات خوبی انشاالله در حوزه نمایش رخ خواهد داد. انجمن نمایش یک موسسه غیر انتفاعی است یعنی سود انجمن بین اعضای هیئت مدیره یا کارمندان آن تقسیم نمی شود بلکه هر آنچه جذب کند و بدست بیاورد صرف حمایت از تولید تئاتر خواهد شد.خبرهای خوش بیشتری انشاالله در راه است.