در حال بارگذاری ...

تعزیه، بزرگترین تراژدى در آیین ایرانیان

روزنامه جوان به هنر تعزیه در گفت و گو با چند هنرمند عرصه تئاتر پرداخته است.

روزنامه جوان: جوشش و بالندگى آیین هاى مذهبى، در قاب هنر، ریشه در فرهنگ این مرز و بوم دارد. این آیین ها در ماه محرم به اوج خود مى رسد. در واقع ایام محرم و روزهاى تاسوعا و عاشوراى حسینى بستر شکل گیرى هنرهاى دینى است. هر چند که هنر متعالى و دین همواره وابسته و پیوسته هستند؛ و این، حرکتى است که با ذوق و سلیقه هنرمند متعهد در حوزه هاى مختلف هنرى نمود مى یابد.
هنرهاى نمایشى دینى، که در رأس آن ها تعزیه و شبیه خوانى قرار دارد، از مهمترین رویکردهاى هنرهاى نمایشى عاشورایى است؛ هنرى که در سال هاى اخیر جنبه هاى صحنه اى نیز پیدا کرده است
با توجه به اهمیت نمایش هاى عاشورایى، نه در قالب صرفاً یک گونه، بلکه به عنوان یک رویکرد زیربنایى در هنرهاى نمایشى، این هنر را از منظر اهالى تئاتر مى نگریم.
تعزیه یکى از بخش هاى مهم هنر نمایشى است
امیر دژاکام، کارگردان تئاتر، تعزیه را یکى از بخش هاى مهم هنر نمایشى مى داند و معتقد است: هنرمندان معاصر در کارهاى خود به تعزیه نیز توجه داشته اند و در دو سال اخیر تولیدات خوبى در این زمینه داشته ایم. اما چرا ما فقط در ماه محرم به صورت مناسبتى به واقعه عاشورا مى پردازیم، در حالى که فرهنگ محرم باید در سرتاسر زندگى مردم حضور داشته باشد.
این کارگردان با عنوان این مطلب که نیاز مبرم به بازنویسى نسخ قدیمى تعزیه داریم، اظهار داشت: بازنگرى نسخه هاى قدیمى تعزیه، چاپ مجدد آن ها و ایجاد کارگاه هاى آموزشى، مى تواند کمک زیادى به رشد و بالندگى فرهنگ محرم باشد.
اصیل ترین هنرها تعزیه است
محمود فرهنگ، رییس نمایشگران تئاتر خیابانى مرکز هنرهاى نمایشى معتقد است تاریخ هر ملتى نشانگر اعتقادات آن ملت است و سرمنشا همه اعتقادات ما واقعه عاشورا است، اصیل ترین هنرها هم تعزیه است که تا کنون به صورت علمى به آن نپرداخته ایم.
به عقیده فرهنگ، مدیریت هنرى و داشتن نگاه خاص به هنرهاى نمایشى مى تواند در زنده نگاه داشتن آیین هاى عاشورایى مؤثر باشد. فرهنگ تعزیه باید از حالت موزه اى خارج شود و هویتى پویا و زنده داشته باشد. به اعتقاد وى ساماندهى تعزیه و تعزیه خوانى باعث مشخص شدن تکلیف مدیران هنرى مى شود. فرهنگ همچنین ایجاد پژوهشکده هاى هنرى و ایجاد کارگاه هاى آموزشى در حوزه آیین هاى عاشورایى را مؤثر مى داند.
لزوم شناخت هنرمندان از آیین هاى عاشورایى
«ایرج راد» کارگردان و بازیگر تئاتر و تلویزیون، نمایش هاى مذهبى را کارى تخصصى مى داند. به عقیده «راد»، نمایش هاى مذهبى دو نوع است؛ نمایش هایى که به صورت سنتى- مانند تعزیه- برگزار مى شود و دیگر نمایش هایى که به روى صحنه آمده و محتواى مذهبى دارند. اما تا کنون در مورد نمایش هاى صحنه با مضمون مذهبى کار به اندازه کافى نشده است.
به اعتقاد وى هر اندازه شناخت هنرمندان از آیین هاى عاشورایى بیشتر باشد، مى توان آثار نمایشى زیبا و جذاب ترى خلق کرد.
به مضامین مذهبى با نگرش عمیق نپرداخته ایم
مهرداد رایانى مخصوص، نویسنده و کارگردان تئاتر در این باره مى گوید: متأسفانه در کشور به کلیت تئاتر توجهى نمى شود و بنابراین به نمایش هاى مرتبط با مذهب نیز توجه صورت نمى گیرد.
«رایانى» درباره انتقال فرهنگ عاشورا در قالب هنر نمایشى گفت: همایش ها نوعى تعامل اندیشه را به وجود مى آورند و زاویه دید جدیدى را پدید مى آورند که باعث خلق نمایش هاى متنوع در گونه عاشورا و محرم خواهد شد.
رایانى با عنوان کردن این مطلب که بهترین روش براى تخریب، دفاع بد و نادرست از موضوع است، اظهار داشت: به مضامین مذهبى با نگرش عمیق و مثبت نپرداخته ایم و از آن دفاع نکرده ایم، به دنبال کمیت تولید آثار هستیم، فقط به وجه تبلیغى اش توجه مى شود و ارزش گذارى صورت نگرفته است.
وى گفت: بالندگى فرهنگ عاشورا در قالب هنرهاى نمایشى به برنامه ریزى بلندمدت نیازمند است و باید از سوى نهادهاى فرهنگى و هنرى حمایت شود.
نمایش هاى دینى نباید محصور به مناسبت ها باشد
به عقیده حسین مسافرآستانه: نمایش دینى نباید محصور در ایام و مناسبت ها شود بلکه باید در خارج از مناسبت ها هم این گونه نمایش ها اجرا شوند و ما در طول سال بتوانیم شاهد اجراى این نمایش ها باشیم.
علاقه مردم مهترین عامل پرداختن به
فرهنگ محرم است
«اسماعیل خلج» فرهنگ محرم را داراى ریشه در اعتقادات و علاقه مردم در واقعه عاشورا و علاقه مندى به امام حسین(ع) مى داند. به عقیده او اعتقاد و علاقه مردم مهمترین عامل پرداختن به فرهنگ محرم است و هیچ فردى براى اجراى تعزیه دستورالعملى ننوشته است اما این هنر از ایام گذشته با ما بود و به شکل تئاتر سنتى، هنرمندان به آن مى پردازند. وى گفت: بعد از اسلام و واقعه عاشورا بزرگترین تراژدى در آیین ایرانیان به وجود آمد.