گفت وگو با حامد نساج بخارایی بازیگر نمایش شکم
با علم ریاضی می توان خیلی به خدا نزدیک شد
ایران تئاتر:پدر به عنوان رکن اصلی خانواده که مدیریت امورات مختلف را بر عهده دارد در قوام و تحکیم خانواده نقش اساسی بر عهده دارد. پدر نمایش شکم در ابتدا مثل یک مامور منضبط بااصطلاح مو را از ماست بیرون می کشد . اما در آخر نمایش با گذشتن از خود و رفتن از محیط زندگی خانواده اش به عنوان یک پدر ایثارگر و متعهد نقشش را در قوام خانواده ایفا می کند.
حامد نساج بخارایی با درک درست از مختصات چنین پدری بازی محکم و خوبی از خودش ارائه می کند و به خوبی توانسته در عین جوانی در نقش یک پدر چهل – پنجاه ساله قابل باور باشد . یه لحظه، عقیم، مثل خاراندن یک زخم و متامورفیسم مانی از جمله کارهای مهم کارنامه کاریش محسوب می شوند .تقابل خانوادهای چهارنفره در شرایطی غیرمعمول ،سخت و جانکاه و در یک ناکجاآباد با یکدیگر و محیط بسته بیرون درام نمایش شکم را شکل میدهد. جامعهای که میتواند منتسب به یک جامه بسته و توتالیته در صدسال بعد و یا قبل باشد. مسعود شامی خاتونی تهیهکننده این نمایش است که تازهترین تولید گروه نمایش دیدومک به سرپرستی ابراهیم گلهدارزاده به شمار میرود. نمایش شکم اثری اجتماعی است که در خلاصه داستان آن آمده است: خانوادهای چهارنفره در ناکجاآبادی زندگی میکنند که همه اقلام غذایی برای مردم سهمیهبندی شده است. پدر خانواده به دلیل شرایط تصمیم میگیرد غذا را در خانه سهمیهبندی کند و اتفاقاتی رخ میدهد. بازیگران این نمایش (به ترتیب حروف الفبا) کیوان احمدی، احمد جعفری، مهناز میرزایی، لیلا میناوند، حامد نساج بخارایی هستند.دیگر عوامل نمایش «شکم» عبارتاند از دستیار کارگردان: امید جمشیدپور، محمد سلیمان، منشی صحنه: مروارید دماوندی، آهنگساز: سینا کووایی، طراح لباس: سحرناز امامی، طراح گریم: کامبیز معماری، طراح پوستر و بروشور: میلاد خرمنبیز، مشاور رسانهای: میترا رضائی، عکاس: مروارید دماوندی، تبلیغات مجازی: نسترن بیکنژاد.نمایش شکم از ۳ تا ۱۵ شهریور، ساعت ۱۸ در تالار قشقایی مجموعه تئاتر شهر به صحنه میرود. با علیرضا نساج بخارایی درباره بازیش در نقش پدر و فضا و ساختار کلی نمایش شکم گفتوگویی انجام دادهایم.
با توجه به سیر داستان و جنس نمایش و کنشهایی که پدر در طول قصه از خودش ارائه میکند ، آیا میتوانیم او را قهرمان بدانیم؟
پدر فقط تلاش میکند شرایط را سروسامان بدهد و .........
پدر چقدر در به وجود آمدن شرایطی ناپایدار و بحرانی در خانواده نقش داشته است؟
به وجود آمدن چنین شرایط سخت و چالش زایی در زندگی خانواده ربطی به عملکرد پدر ندارد .
اعتقاددارید پدر و خانوادهاش درگیر جبر هستند؟
بله . پدر در هیچچیزی تعیینکننده نیست و فقط میتواند شرایط پیشآمده را مدیریت کند .
با این توضیحات شما پدر را میتوانیم یک قربانی بدانیم؟
بهطور حتم قربانی است و تلاش میکند تا خانواده را از وضعیت بغرنجی که درگیرش شدهاند نجات بدهد. او این کار را با برنامهریزی منطبق بر علم ریاضی هدایت و مدیریت میکند. سالها قبل استادی در دانشگاه در رشته ریاضیات محض داشتم و معتقد بود در ریاضیات ، دو ممیز و بی شمار صفر و در کنارش عدد یک بگذارد عددی به وجود میآید و در ریاضی همچنین عددی وجود دارد . ریاضی علم عجیب غریبی است.
یعنی اعتقاددارید منطقی که پدر ارائه میکند با علم ریاضی همخوانی دارد؟
بله، همخوانی دارد.
اما پدر در منطقش شکست میخورد و خانواده در چالش بزرگی قرار میگیرد؟
پدر میگوید فقط یکبار اشتباه کرده است. شکست خوردنش لازمه کار نویسنده متن بوده است.
بنابراین در واقعیت کسی که کارهایش را بر اساس علم ریاضی برنامهریزی میکند ، دچار شکست نمیشود؟
چون علاقه زیادی به ریاضی دارم و به نظرم علم مطلقی است که باهاش میشود خیلی به خدا نزدیک شد . بهطور مثال در مورد عدد صفر میتوانم تا فردا با شما صحبت کنم. عدد صفر عدد کاملاً خدایی است. صفر مثل عقاب میماند . صفر مثل بچه میماند . تلاشی برای هیچ است و تلاشی برای دیده شدن نمیکند ، اما دیده میشود. عقاب بال نمیزند اما در نقطه اوج آسمان پرواز میکند. خیام ، رازی ، پاسکال ، ابوریحان بیرونی و خیلیهای دیگر سوای ریاضیدان بودنشان منجم هم هستند .
اینکه شما مثل شخصیت پدر نمایش شکم در ریاضی سابقه تحصیل دارید.آیا دلیل مهمی بود برای انتخابتان برای ایفای این نقش ؟
انتخابم برای بازی در نقش پدر ربطی به تعلقاتم به ریاضی ندارد . اما از این علاقهام برای ترسیم درست شخصیت پدر استفاده کردم.
آیا در این حوزه و با توجه به شناختی که از ریاضی دارید. در حین تمرینات به کارگردان پیشنهادهایی هم ارائه کردید؟
مشتاقانه این کار را انجام دادم. البته در اجرای عمومی مجبور شدیم برخی از مسائل را که پدر درباره ریاضی بیان میکند و در تمرینات به آنها پرداخته بودیم را به دلیل طولانی شدن زمان نمایش حذف کردیم. در بخشی از داستان نمایش پدر خانواده به بچهای درس ریاضی میداد وکلا از نمایش حذف شد.
پدر را در تصمیماتی که بهخصوص تاکیدش روی سهمیهبندی غذا میگیرد چقدر محق میدانید؟
قبول دارم برخی از رفتارهای پدر دیکتاتور مابانه است، اما شرایط، شرایط بحرانی است و پدر ناگریز است چنین تصمیماتی بگیرد . در این شرایط بحرانی اگر پدر امورات خانواده را مدیریت نکند و اگر به پسرش یاد ندهد که در غذا خوردن امساک کند ، او هم در زندگیاش دچار چالش میشود. اگر پدر هزینهها را مدیریت نمیکرد، آنها از نیمه دوم ماه به بعد پولی برای خرج کردن نداشتند.
از نگاهی این نوع رفتارهای توام با حسابوکتاب، آیا رفتارهای عاطفی درون خانواده را تضعیف نمیکند؟
درست است که تاثیراتی دارد، اما پدر مجبور به چنین کاری است و همانطوریکه دربارهاش صحبت کردیم این خانواده دچار جبر است. اگر یادتان باشد همه ماها در دوران کودکیمان نقدی جدی به رفتارهای پدرانمان داشتیم و اغلب هم نسبت به آن معترض بودیم.
آیا به بحث اختلاف میان نسلها اشاره دارید؟
نه، منظورم اختلافنظر است . درهرحال هر پدری تصمیماتی که میگیرد که به منفعت و صلاح خانوادهاش باشد . پدر نمایش شکم دوست دارد شرایط خانوادهاش نرمال شود و مثل سالهای قبل دغدغه مالی نداشته باشند و سفرهشان پر از غذا باشد . برای این خانواده در شرایط فعلی دیدن غذا در یک دیس سر سفره تبدیل به یک آرزو شده است.
فضایی که خانواده در آن زندگی میکند به نوعی یادآور فضایی کشورهای کمونیستی دهه پنجاه و شصت مثل رومانی و چک و غیره است؟
بله ، یکجور هم مثل فضای آلمان شرقی و کره شمالی و شوروی آن دوران خانوادهها تقریبا چنین شرایطی داشتند. البته کار ما جنبههای سیاسی ندارد. در کار ما روی این نکته هم تاکید میشود اگر پدر در تصمیماتش دچار اشتباه نمیشد لزومی نداشت خانوادهاش را ترک کند و برود به سمت ناکجاآبادی و از هرم خانواده حذف شد.
گفتوگو از احمد محمد اسماعیلی